^DeAndereKrant

Een mens kan er slecht aan toe zijn. Dat gold in elk geval voor Wim Tilburgs, “veteraan met een missie”. We gaan even terug naar 2015. Tilburgs was al drager van een flink aantal psychiatrische etiketjes. Hij had zware psychische problemen overgehouden aan zijn militaire uitzending naar Libanon, met als diagnoses PTSS, ADHD, zware depressie en bipolair. “Ik haatte mezelf”, zegt hij. Toen moest het ergste nog komen: metabole ontregeling met morbide obesitas en diabetes type 2 als gevolg.

“Ik was hard op weg naar blindheid, amputaties en nierfalen. Ik kon niet meer bukken, woog 125 kilo en had leververvetting en wondjes op mijn buik. Mijn tanden begonnen uit te vallen. Begeleiding? Jawel. Iedere maand haalde ik een volle boodschappentas met medicijnen bij de apotheek om alle symptomen te onderdrukken: insuline, bloeddrukmedicatie, metformine, tolbutamide, januvia, simvastatine, valproïnezuur en zoloft. Zoek maar op waar het allemaal voor dient. Ik voelde me afgestompt, een zombie. Wat me uit de vicieuze cirkel trok was de opmerking van mijn zoon: ‘Pap, als je zo doorgaat, maak je mijn afstuderen niet meer mee.’ Dat was de wake-upcall.”

De datum 3 juni 2015 staat in zijn geheugen gegrift. Op die dag begon Tilburgs een nieuw leven, te beginnen met een ketogeen dieet met veel vette voeding zoals eieren, kaas, vlees, noten en koolhydraatarme groenten. Hij stopte resoluut met brood, aardappelen, rijst en pasta. “Mijn suikermotortje was weliswaar kapot maar mijn vetmotortje was zo goed als nieuw. Daar ging ik mee aan de slag. Ik hield alles bij. Kijk, op 16 juli 2015 at ik volle Franse kwark en een gekookt ei als ontbijt. Tussen de middag koffie en een zure haring. ’s Avonds een ribeye met spinazie, nog een gekookt ei en 125 ml verse slagroom. Die dag heb ik 112 minuten gezwommen, 51 minuten gewandeld en 1421 calorieën verbrand.”

Het dieet in combinatie met veel bewegen pakte goed uit. Al binnen twee dagen kon hij stoppen met het spuiten van enorme hoeveelheden insuline. “Ik spoot 200 ml per dag, een koelkast vol met insulinepennen.” In de maanden daarna herstelde de balans tussen suiker en vet in zijn lichaam en begon hij “metabool flexibel” te worden. Zijn gewicht nam flink af. In de eerste maand raakte hij 10 kilo kwijt en in de maanden daarna nog eens 30 kilo.

De kilo’s zijn er nooit meer bijgekomen. En daar bleef het niet bij. Ongeveer gelijktijdig met de start van het dieet en het afbouwen van de medicijnen verdwenen zijn steelwratjes en huiduitslag. Hij kon beter zien, helderder denken en beter slapen. Zijn angsten en PTSS verdwenen en hij kreeg plezier in sporten en bewegen, wat wel wat wil zeggen voor iemand met een zitverslaving. Hij merkte dat hij een prettiger mens werd. En hij hield vol. Sinds 2015 gebruikt hij geen medicijnen meer. “Nou ja, een keer een coronaprik, omdat ik anders nergens naartoe kon. Daar is het bij gebleven.”

Gezonde voeding in combinatie met bewegingstherapie zijn onderdeel van een bredere aanpak: het leefstijlroer van de organisatie Arts en Leefstijl. Daarin komen naast voeding en bewegen ook het slaapritme, verbinding met jezelf, ontspanning en gebruik van stimulerende middelen aan bod. Het kan allemaal niet los van elkaar worden gezien. Tilburgs noemt het “een holistische kijk op gezondheid” in plaats van een specialistische kijk per orgaan (cardioloog, nefroloog, psychiater). Alles wordt meegenomen, ook jeugdtrauma’s, stress en een gebrek aan zingeving.

Tilburgs sloeg aan op zingeving. Hij wilde zijn ervaringen doorgeven. Met de oprichting van de stichting Je Leefstijl Als Medicijn wil hij een gezonde leefstijl voor zoveel mogelijk mensen toegankelijk maken. “Ik kan me daar helemaal op richten, want ik hoef niet meer te werken. Als oorlogsveteraan met PTSS krijg ik een militair invaliditeitspensioen. Anderen inspireren is mijn missie geworden.” Hij spreekt op symposia en wordt uitgenodigd voor podcasts. Zijn verhaal wordt goed opgepakt. Zo’n 2300 deelnemers gebruiken de app, een dashboard met hun persoonlijke gegevens. Een aantal van hen doet elke week een ZWEM: Zaterdag Wegen en Meten. Tilburgs: “Kijk, dit is Joke. Zij kan weer spelen met haar kleinkinderen. Hier, Lizette. Kon niks meer. Op deze foto heeft ze net de Kennedymars gelopen.”

De diabetespatiënten genazen zichzelf door gezonde keuzes te maken. En het gaat verder dan diabetes, benadrukt Tilburgs. In de supportgroepen van Je Leefstijl Als Medicijn zitten 17.000 mensen met goede ervaringen in het veranderen van hun leefstijl en het verloop van ziektes als Alzheimer, epilepsie, migraine, obesitas, psoriasis, reuma en bipolaire stoornissen. Al deze aandoeningen zijn volgens Tilburgs gerelateerd aan slechte voeding en ongezond leven. Volgens hem is 70 procent van het doktersbezoek leefstijlgerelateerd.

Ondertussen weigert de overheid serieus werk te maken van ziektepreventie. “Daardoor heeft de obesogene samenleving zich kunnen ontwikkelen als een verdienmodel voor de voedingsmiddelenindustrie en big pharma. Aan dikke en zieke mensen kun je veel geld verdienen. De supermarkten liggen vol met ­ultrabewerkt voedsel bomvol geur-, kleur- en smaakstoffen. Dat is goedkoop en superverslavend vanwege de optimale balans tussen suiker, vet en zout. Het is gemaakt voor verstoring van het verzadigingssignaal en bereiken van het gelukzaligheidspunt ­— door voedingsmarketeers ook wel het blisspoint genoemd.”

Volgens vzinfo.nl is 50 procent van de Nederlanders te zwaar. Volgens het RIVM stijgt dit percentage naar 64 procent in 2050. De oplossing wordt massaal gezocht in afslankmiddelen als Ozempic. Volgens cijfers van de Stichting Farmaceutische Kengetallen werden prikpennen tegen obesitas in de eerste negen maanden van 2024 gebruikt door 34.000 mensen, 39 procent meer dan in 2023. Het werkelijke aantal gebruikers zou weleens veel hoger kunnen zijn vanwege niet te traceren bestellingen online. Volgens Tilburgs worden afslankmedicijnen de allergrootste crisis: “Mensen raken spiermassa kwijt en krijgen die nooit meer terug. Hun spieren nemen minder glucose op en hun metabole flexibiliteit wordt minder en minder.”

Diabetes type 2 en obesitas noemt hij “geen medische maar maatschappelijke problemen gerelateerd aan je postcode”. Volgens de organisatie Gezond en Gelukkig Den Haag leven mensen in Wassenaar gemiddeld zeven jaar langer dan die in de Schilderswijk. “Dat is toch schokkend?” Zelf moet hij aandacht blijven besteden aan het onderhouden van zijn gezonde leefstijl. Eraan beginnen lukt veel mensen nog wel, volhouden is een beproeving in onze obesogene samenleving. “Wilskracht is net elastiek”, aldus Tilburgs. “Als er te veel spanning op staat, zegt het elastiekje ‘pang!’.” Het vervelende is dat slechte voeding overal te koop is. Een gevoel van leegte bij het tankstation? Neem gerust een Magnum of frikandel speciaal. Tilburgs kent alle verleidingen: “Maar mijn aanpak werkt bij iedereen die het echt wil”.