^DeAndereKrant

In 2023 hadden meer dan 1,4 miljoen Nederlanders minder of geen contact meer met vrienden of familie door meningsverschillen over maatschappelijke onderwerpen, stelt de Stichting Ideële Reclame (Sire). De coronamaatregelen en de keuze om wel of geen injectie te nemen, zetten relaties op scherp, zo ook die van Marthe Walter en haar moeder Trudy. Om de gebeurtenissen in de relatie met haar moeder te verwerken, en het grote publiek te inspireren om elkaar ondanks meningsverschillen weer te vinden, zette Marthe haar persoonlijke en ingrijpende, maar uiteindelijk ook hoopvolle boodschap op papier. In Ik wil gewoon mijn moeder terug beschrijft ze hoe de coronacrisis ervoor zorgde dat de relatie met haar moeder steeds meer ging schuren. De meningsverschillen en het onbegrip liepen zo hoog op, dat het tot een contactbreuk van tien maanden leidde. Marthe beschrijft echter ook hoe de relatie geleidelijk aan weer herstelde.

Het boek publiceerde ze zelfs met toestemming van haar moeder. “Toen ze het idee van het boek vertelde, zei ik: ‘Je hoeft mijn toestemming niet, maar ik geef je mijn zegen’”, vertelt Trudy. “Ik moest huilen en voelde meteen: hier was het voor. Er moest iets goeds van komen en hiermee dienen we het grotere goed.” Marthe heeft ervoor gekozen het verhaal onder haar eigen naam en toenaam op te tekenen. “Als je wilt dat mensen hierover gaan praten, moet je jezelf niet verstoppen. We hebben een privacyoffer gemaakt, maar we vinden het belangrijk dat de gesprekken op gang komen.”

Moeder Trudy, werkzaam als interim-manager in de zorg, heeft zowel positieve als negatieve reacties op het boek gehad. “Ik had op het werk in een interne mail aangekondigd dat er wat aandacht zou zijn voor het boek en ons verhaal. ‘Mocht je vragen hebben, vind mij gewoon’ had ik erbij gezet. Op een dinsdagochtend verscheen het interview bij het NRC en kwam er een collega op me af die niet meer met me wilde samenwerken als ik in chemtrails geloof. Toen zei ik: ‘We werken nu drie maanden samen en zijn goede collega’s, waarom zie je me nu anders? Volgens mij moet je het boek eens lezen.’ Toch kwamen daarna snel de gesprekken over prikspijt en vaccinatieschade op gang. Het brak mijn hart. Corona is weg, maar de gevolgen zijn er nog. En dit najaar gaan ze weer met een karretje rond. Mij niet bellen!”

Ook dochter Marthe heeft niet alleen positieve feedback gehad. Ze krijgt regelmatig het verwijt ‘dat ze haar moeder door het slijk haalt’. Dit soort opmerkingen zijn vooral afkomstig van mensen die het boek niet gelezen hebben, stelt de schrijfster. “Maar ik krijg ook mails met foto’s van herenigde familieleden of berichten dat mensen meer begrip hebben gekregen. De laatste tijd krijg ik vooral reacties van mensen met vaccinatieschade die ‘ook zo’n moeder hadden willen hebben’.”

We zijn inmiddels een paar jaar verder. Hoe kijken ze terug op de coronaperiode? “Ik voelde vanaf het begin: dit klopt niet”, zegt Trudy. Ze was vastberaden zich niet aan de regels te houden en de ‘­angst­­por­no’ buiten de deur te houden. “Ik werkte toen nog als verpleegster in het ziekenhuis en zag dat er soms corona-afdelingen leeg waren. In de tweede golf werkte ik als teamleider in het ziekenhuis en moest ik vanuit mijn voorbeeldfunctie plenair een teststok door mijn neus laten raggen. Ik voelde me aangerand. Het leek alsof je geen controle had over je eigen leven en werd buitengesloten als je wel dichtbij jezelf bleef. Het was in één woord ontluisterend.”

Marthe beschrijft de periode als ‘onveilig’. “We wisten niet waar we aan toe waren en omdat we familie in het buitenland hebben, zagen we dat Nederland, Engeland, Brazilië en Frankrijk andere regels naleefden. In Engeland werd Astrazeneca afgeschaft, terwijl Nederland het toen juist op de lijst zette. Ik ben ook bang geweest om ziek te worden, bijvoorbeeld bij het boodschappen doen.” Trudy schudt haar hoofd: “Toen ik online ivermectine bestelde, kwam er een brief van Postnl dat ik ‘een verboden middel het land in probeerde te krijgen’, terwijl het medicijn al jarenlang zijn werking heeft bewezen! In Frankrijk is de schoondochter van mijn zus als ongevaccineerde verpleegster ­suspendu. Geschorst, geen uitkering, diploma’s afgepakt, geen geld. Mensen hebben hun huis moeten verkopen. Ik dacht: dit gaat in Nederland ook gebeuren.”

Marthe heeft twee managementboeken uitgebracht en schreef in 2023 het essay Mama is niet meer. Ze werd door haar uitgever gevraagd er een boek over te schrijven. In een mum van tijd had Marthe 12 hoofdstukken op papier staan. “Het schrijven werkte therapeutisch. Voor het eerst zag ik het verhaal door de ogen van mijn moeder. Het was helend en het drong zich aan me op om geschreven te worden.”

Die empathie is er lange tijd niet geweest, geeft ze toe. In het boek beschrijft Marthe regelmatig dat ze ‘boos’ en ‘woedend’ is vanwege de uitlatingen en het gedrag van haar moeder, wat uiteindelijk tot de contactbreuk heeft geleid. Waar kwam deze woede vandaan? “Het boek begint als de irritatie er al is. Ik was zo gefrustreerd dat ik mijn moeder niet meer herkende. Vroeger wilde ze niks met het nieuws te maken hebben en moest de wifi ’s avonds uit, nu stuurde ze op gekke tijden mails of berichten door. Het was eng om haar niet meer te herkennen. Ik kreeg toen ook commentaar van anderen en ik begon mij voor haar te schamen. Het was een combinatie van machteloosheid, verdriet, gemis, schaamte en frustratie.” Voor Trudy waren die emoties er ook. “Ik dacht: Waarom zie jij niet wat ik zie? Je bent altijd zo’n wijs kind geweest, waarom zien wij het zo anders? Het was heel pijnlijk.”

En toen was daar de contactbreuk. Hoe heeft het zover kunnen komen? “Samenvattend”, begint Marthe, “we probeerden elkaar te overtuigen van ons eigen gelijk en lieten de ander niet zichzelf zijn. We waren boos, gefrustreerd en angstig, gevoed door algoritmes, media en invloeden van buitenaf.” In diezelfde periode hadden Marthe en haar moeder samen een podcast, dus meer afstand nemen was lastig. Achteraf kijkt ze er anders naar. “Ik keek terug naar de berichten van die tijd en dacht ‘was dit het?!’.” Voor Trudy was het posten op social media ook een uitlaatklep. “Ik mocht toen al zo weinig.”

Het contact is inmiddels hersteld en beiden zijn veranderd door alle gebeurtenissen. “Mijn moeder was altijd heel zorgzaam en beschermend, maar nu heeft ze een stap achteruit gedaan, alsof ze met open handen zegt ‘ik ben hier als je me nodig hebt’. Daardoor weet ik haar weer te vinden. Ze is echt een multitool moeder en nog steeds iemand die ik bel om mijn verhalen mee te delen. We vinden allebei dat we nu voor het eerst een echt gezonde moeder-dochter relatie hebben. Je kunt elkaar kwijtraken, maar je kunt elkaar ook weer vinden.” Trudy heeft inmiddels ook erkend dat haar kinderen op hun eigen benen zijn gaan staan. “Als je kinderen een bepaalde leeftijd hebben, heb je niet meer de verantwoordelijkheid voor hun keuzes. Ze zijn dan van zichzelf en niet meer van jou.”

De inhoud van de berichten die Trudy deelde, heeft Marthe bewust niet in het boek opgenomen ‘om discussie te voorkomen’. “Ik wil niet ingaan op de informatieoorlog, maar op de emotionele laag die eronder zit. Wij zijn op dat eerste gebroken, maar op dat tweede weer hersteld”, stelt de schrijfster. Contact hoeft volgens haar niet altijd het uitgangspunt te zijn. “Als je jezelf heel erg aan moet passen om met de kerst bij elkaar te zitten, is dat ook goed om te beseffen. Het is vermoeiend niet jezelf te kunnen zijn, dus dat is zonde van je energie. En wees ook nieuwsgierig naar hoe de ander is veranderd. Niemand blijft hetzelfde. Wie ben je aan het worden?

We moeten actief zoeken naar de overeenkomsten en accepteren wat de verschillen zijn.”

Maakt het dan nog uit wie er gelijk heeft? Het gaat er volgens beiden niet om wat de waarheid is. “Want de emoties, díe zijn waar”, verklaart Marthe. “Een voorbeeld: mijn moeder is bezorgd over chemtrails en ik ben bezorgd over klimaatverandering. We maken ons dus allebei zorgen om de aarde. En het kan zijn dat iets niet waar is, maar dat je er alsnog van wakker ligt en daar gaat het om. Het gaat niet om overtuigen, maar verbinden.”

De term ‘wappie’ en ‘complotdenker’ gebruikt Marthe inmiddels ook niet meer en ze pleit ervoor dat anderen daar mee stoppen. “Toen we mijn moeder een wappie gingen noemen, deed alles wat over wappies ging ons aan haar denken, ook als ze er niks mee te maken had.” Ze vindt het belangrijk dat we de mens achter de mening blijven zien. “Dat gaat ook over onderwerpen zoals geloof of vlees eten. We zetten mensen zo snel in een hokje. Ik pleit voor minder hokjes en meer liefde.” Trudy is het met haar eens: “Dat vind ik een goeie, minder hokjes, meer liefde!”

Zondag 29 september voeren Marthe en Trudy een persoonlijk gesprek over polarisatiepijn, van 15:00 tot 16:30 uur in de Rabo Studio van Forum Groningen. Deze sesssie wordt opgenomen en is later op Youtube terug te kijken.

Meer info en tickets: