Nieuws Klimaat

Paniekverhalen over klimaat kloppen al vijftig jaar niet

Paniekverhalen
Clément Falize
💨

Alarmerende prognoses komen niet uit​
Alarmerende prognoses komen niet uit
Datum: 30 april 2022
Klimaat

Peter Baeten


Doemverhalen over klimaat en milieu zijn al meer dan vijftig jaar dominant. Maar steeds blijken de alarmerende voorspellingen niet uit te komen. Intussen neemt wereldwijd het aantal slachtoffers door ­orkanen, overstromingen en hittegolven spectaculair af.

Op 22 april was het voor de 53e keer Earth Day, de Dag van de Aarde. Earth Day bestaat sinds 1970 en sinds die tijd regent het sombere toekomstvoorspellingen vanuit de wetenschap en de milieubeweging over de ­toestand van de aarde. Wat is er daar tot nu toe van uitgekomen?

In 1970 verklaarde de Nobelprijswinnende bioloog George Wald van Harvard University: “De beschaving komt binnen vijftien tot dertig jaar ten einde tenzij we onmiddellijk actie ondernemen tegen wat de mensheid te wachten staat.” In datzelfde jaar noteerde de beroemde bioloog Paul Ehrlich van de al even prestigieuze Stanford University: “In het komende decennium neemt de sterfte toe totdat minstens 100 tot 200 miljoen mensen per jaar van de hongerdood omkomen.”

Illustratie: Wilfred Klap

Het ging bij die eerste Earth Day overigens vooral over overbevolking, voedsel en milieuvervuiling en niet over de opwarming van de aarde. Integendeel. in 1970 was klimaatverandering wel een issue, maar toen ging het nog om de afkoeling van de aarde, die al twintig jaar aan de gang was. De zorgen over een mogelijke big freeze waren destijds vrij algemeen. Sommige wetenschappers voorspelden een heuse nieuwe ijstijd, zoals Chief Scientist dr. Ichtiaque Rasool van Nasa en de invloedrijke klimaathoogleraar Stephen Schneider van Stanford, die in 1971 voorspelden dat er een temperatuurdaling van zes graden aan zat te komen, mede door luchtvervuiling.

Het ijstijdverhaal raakte snel in de vergetelheid en een nieuw doem­scenario begon aan een opmars. In 1989 waarschuwde Noel Brown, directeur van het UN Environment Program, dat “complete naties weggevaagd zouden kunnen worden door zeespiegelstijging als we de trend van global warming niet vóór het jaar 2000 keren”. Hij zei ook dat “overstromingen van kustgebieden en misoogsten een exodus van eco-vluchtelingen zouden creëren” en dat het veranderende klimaat zou leiden tot een terugkeer van Dust Bowl-omstandigheden in de graangebieden van de VS en Canada.

Hij had wellicht geluisterd naar onze eigen koningin Beatrix die bij haar kersttoespraak in 1988 zei: “Langzaam sterft de aarde en wordt het onvoorstelbare – het einde van het leven zelf – toch voorstelbaar.” De Dalai Lama, Paul McCartney en Robert Redford deden in 1991 ook een duit in het zakje: “De mensheid heeft nog 5000 dagen om de aarde te redden. De aftakeling van de laatste resten natuur en van sommige exponenten geschiedt in een exponentieel tempo.” Prince Charles zei in juli 2009 dat we nog 96 maanden hadden om de aarde te redden. In februari 2020 had hij het over de tien jaar die nog over waren. Maar in november 2020 zei hij dat er helemaal geen tijd meer te verliezen was.

Hoewel de temperatuur op aarde volgens satellietmetingen nog geen halve graad is gestegen sinds 1979, komt aan het doemdenken geen einde.

Dr. David Viner, vooraanstaand wetenschapper bij het Climatic Re­search Unit van de University of East Anglia, verklaarde in een interview met de krant The Independent in maart 2000 dat sneeuwval in het Verenigd Koninkrijk binnen enkele jaren een zeer zeldzaam fenomeen zou worden en dat kinderen niet eens meer zouden weten wat sneeuw is. In 2006 zei Viner dat het Middellandse Zeegebied binnen twintig jaar te warm zou zijn om vakantie te vieren.

Diverse gerenommeerde wetenschappers, zoals Jay Zwally van Nasa, professor Peter Wadhams van Cambridge, professor David Barber en professor Wieslaw Maslowski, voorspelden rond 2007 dat er binnen enkele jaren geen ijs meer zou zijn in het noordelijk poolgebied.

Het Pentagon kwam in 2004 met een rapport over klimaatverandering met de volgende voorspelling: “In 2007 zullen zware stormen kustverdedigingen breken en grote delen van Nederland onbewoonbaar maken. Steden zoals Den Haag zouden moeten worden verlaten”. Het Pentagon voorspelde verder dat belangrijke graanschuren zoals het Amerikaanse midwesten binnen tien jaar zouden worden getroffen door rampzalige droogte. ­Bangladesh zou onbewoonbaar worden door zeespiegelstijging. In Europa zou het vreemd genoeg drie graden kouder worden door veranderende weerspatronen. Dit rapport werd onderschreven door topwetenschappers als de Duitse hoogleraar en overheidsadviseur John Schellnhuber, Sir John Houghton, directeur van de ­Meteorological Office (het Britse KNMI) en Sir Bob Watson, Chief Scientist van de Wereldbank en voorzitter van het IPCC, het bekende klimaatpanel van de Verenigde Naties.

Zeespiegelstijging is ook een populair rampenscenario onder wetenschappers en milieu-activisten. ­James Hansen van Nasa – de man die als geen ander ‘het broeikaseffect’ op de kaart zette in het Amerikaanse Congres – schreef in 1988 dat New York binnen veertig jaar onder water zou staan. Eilanden als de Malediven in de Stille Oceaan roepen al jaren dat ze in de oceaan zullen verdwijnen, maar blijven wel vliegvelden en hotels bouwen. De Verenigde Naties voorspelden in 2005 dat er binnen tien jaar 50 miljoen klimaatvluchtelingen zouden zijn, onder meer door zeespiegelstijging.

In Nederland stelde het KNMI eind 2021 nog dat we in ons land tot 2100 wel 1,2 tot 2 meter zeespiegelstijging zouden kunnen krijgen. Dit terwijl metingen van het onomstreden instituut Deltares laten zien dat er aan de Nederlandse kust de laatste honderd jaar geen énkele versnelling van de zeespiegelstijging is te merken. De zeespiegel stijgt al zeker sinds 1890 in een constant tempo van zo’n 19 centimeter per eeuw.

Ook de meeste andere klimaatindicatoren geven niet veel reden tot zorgen. De officiële rapporten van het VN Klimaatpanel IPCC bieden weinig tot geen bewijs voor een toename van orkanen, overstromingen, droogte en hittegolven in de wereld, of voor een versnelling van de zeespiegelstijging. Veel eilanden in de Stille Zuidzee worden groter in plaats van kleiner. Opmerkelijk is ook dat sneeuwval op het noordelijk halfrond sinds 2000 eerder iets is toegenomen dan gedaald. Wel is er redelijke overeenstemming dat de temperatuur wereldwijd ongeveer een graad is gestegen sinds 1870.

De bekende Deense klimaateconoom Bjørn Lomborg, geen klimaatscepticus, concludeerde onlangs in een opinieartikel: “Een halve eeuw al klinken voorspellingen dat mens en aarde ten dode zijn opgeschreven als er niet snel en drastisch wordt ingegrepen. Ze hadden het allemaal bij het verkeerde eind. Kunstmatige deadlines stellen om aandacht te krijgen, is een van de meest voorkomende milieutactieken, maar de apocalyptische boodschap is volkomen verkeerd en leidt tot paniek”. Lomborg constateert dat onderzoek inmiddels aantoont dat veel jongeren aan ‘eco-angst’ lijden.

Volgens Lomborg zouden we er beter aan doen te investeren in onderzoek op het gebied van energie en ons daarnaast meer richten op adaptatie, dus ons beter wapenen tegen de (mogelijke) gevolgen van klimaatverandering in de toekomst. Dat betekent betere dijken, betere weersvoorspellingen en dergelijke.

Met die adaptatie zijn we nu al erg succesvol. En dat is misschien wel het krachtigste tegenargument voor alle doemverhalen over klimaatverandering van de laatste vijftig jaar. Lomborg toont aan (zie grafiekje) dat het aantal dodelijke slachtoffers van klimaatgerelateerde rampen (overstromingen, orkanen, droogtes en hittegolven) wereldwijd met meer dan 95 procent is gedaald in de laatste honderd jaar. De extreme daling is grotendeels een gevolg van het feit dat we rijker en inventiever zijn geworden. Dit simpele feit lijkt echter niet door te dringen tot de media.

Bronnen onder meer: A Short History of Climate Alarm! Global Warming Policy Forum, 2021


 
Wil je meer weten?
Koop de nieuwste editie bij jou in de buurt, of bestel deze editie.
Wil je meer weten?
Koop de nieuwste editie bij jou in de buurt, of bestel deze editie.




©2024 De Andere Krant.
Alle rechten voorbehouden.