BoerBedrogBeweging
Rypke Zeilmaker | Datum: 06 mei 2025
Beeld: Politieke banner van BBB | commons.wikimedia.org
BBB laat wetenschappers een coup plegen op landelijk gebied
De BoerBurgerBeweging voegde aan het ministerie van Landbouw en Natuur de termen Visserij en Voedselzekerheid toe. Maar een afkorting veranderen van LNV naar LVVN lijkt gemakkelijker dan beleid wijzigen. De visserij wacht een nieuwe sloopronde van vijftig garnalenkotters, voor een sloopsubsidie van 48 miljoen euro. Een derde van de garnalenvloot tekende ‘vrijwillig’, omdat hen dankzij stikstofpolitiek het water financieel aan de lippen staat. Ze konden geen dure katalysator betalen. En de bank wil ze geen geld lenen vanwege het onzekere toekomstperspectief.
Bij de boeren wacht ook een nieuwe ronde van ‘vrijwillige’ kaalslag, zo toont de Voorjaarsnota.
LVVN-minister Femke Wiersma (BBB) reserveert 600 miljoen euro extra om boeren weg te kopen rond Natura 2000-gebieden de Veluwe en De Peel. Dat bedrag komt bovenop de 1,6 miljard euro uit het Hoofdlijnenakkoord dat de BBB met de andere regeringspartijen sloot. Van de totale 2,2 miljard euro gaat 750 miljoen euro naar een ‘vrijwillige beëindigingsregeling’, en 627 miljoen euro naar een ‘vrijwillige extensiveringsregeling.’ De BBB betaalt hier dus met belastingmiljarden boerenbedrijven om géén of mínder voedsel te produceren.
De motivatie voor die ingreep in de voedselzekerheid had ook van een Groenlinks-minister kunnen komen: “Druk op de mestmarkt verminderen en klimaat- en ammoniakdoelen halen”, aldus de Voorjaarsnota. De rest van dit beleidsstuk ronkt van technische taal over ‘doelsturing’ en het draaien aan rekenmodellen. “Het werken aan een alternatief voor Aerius kost tijd”, schrijft Wiersma in haar Kamerbrief. “Tot het moment dat een alternatief wordt ingevoerd, blijft Aerius Calculator het voorgeschreven instrument en is de inzet gericht om het instrumentarium actueel te houden.”
Een volksvertegenwoordiger moet voor de kiezers een moreel en politiek besluit nemen. Dat moet gaan over ‘in wat voor Nederland willen we leven’. In plaats daarvan wordt het beleid — zoals gebruikelijk — afgedaan als een kwestie voor ingewijde technocraten. Er wordt enkel gekeken of ‘de rekenkundige ondergrens’ voor stikstofdepositie in Aerius opgehoogd kan worden van 0,05 mol per hectare naar 1 mol per hectare. Een handjevol ‘deskundigen’ bepaalt wie wel en wie niet een vergunning moet aanvragen voor bedrijfsactiviteit in landelijk gebied.
Kiest je ambtelijk apparaat andere deskundigen, dan verandert ook je politieke koers. Neem de ‘rekenkundige ondergrens’ voor stikstof. Die grens voor vergunningaanvragen ligt in Denemarken 280 maal hoger (14 mol) en in Duitsland 420 maal (21 mol) hoger dan in Nederland. Geen gekozen volksvertegenwoordiger kwam te pas aan het selecteren van die ondergrens. Niet Wiersma maar haar ambtenarij, zoals haar directeur Natuur Dick Bal, bepaalt wat hier te lande ‘de’ wetenschap heet.
De bron van boerenleed ligt bij slechts drie modelontwikkelaars van RIVM en Wageningen UR. In 1989 kluste Hans van Jaarsveld samen met Willem Asman en Jan Huijsmans (Wageningen UR) het zogenaamde OPS-model in elkaar. OPS staat voor Operationele Prioritaire Stoffen, versmald tot zwaveldioxide, stikstofoxiden en ammoniak. Via computervoorspellingen wilde het RIVM de verspreiding daarvan bepalen, als gevolg van de zure regen-hype. OPS werd het rekenkundig hart voor wat de overheid vanaf 2013 de ‘Aerius-Calculator’ ging noemen.
Pas in 2021 gaf het RIVM de programmacode van OPS vrij, de zwarte doos met vluchtgegevens voor ons landelijk gebied. Tot die tijd kon geen buitenstander controleren wat een klein clubje ingewijden precies deed. Of de BBB-minister als gekozen volksvertegenwoordiger Aerius mag vervangen, blijkt óók niet aan de minister zelf.
Stikstofmodel Aerius werd op 1 januari 2024 geruisloos in de Omgevingswet gesmokkeld. Het rekenwerk van drie RIVM-modellenmakers werd via wetsartikelen 4.15 en 6.15 dictaat voor inrichting van het landelijk gebied. Zes staatsraden van de Afdeling Advisering bij de Raad van State besluiten nu of Wiersma’s voornemen voor een aangepaste ondergrens juridisch standhoudt. Alweer wordt een morele en politieke vraag versmald tot juridisch-technische kwestie.
Die juristen laten zich leiden door de ‘best beschikbare wetenschappelijke kennis en objectieve gegevens.’ Die eis uit de Habitatrichtlijn is in de juridische praktijk steeds versmald tot projecties van rekenmodellen. En zo is de technocratische cirkel weer rond. Zolang de BBB een moreel debat laat versmallen tot technische kwestie, kan zij enkel boerenbedrog plegen. Dan laat zij een handjevol ‘best beschikbare’ wetenschappers een coup plegen op het landelijk gebied, met Wiersma’s handtekening.
Wat je alleen leest in De Andere Krant
Dossiers
