De jacht van de Inspectie op ivermectine-artsen grensde aan inquisitie
Toine de Graaf | Datum: 9 november 2025
Jan Vingerhoets | mkfotografie
“De verantwoordelijken worden in de luwte gehouden door de Inspectie. Hun namen zijn verder nooit gevallen. Dat is onverteerbaar.”
Op 25 maart 2021 begon de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) een ongekende actie tegen artsen die offlabel hydroxychloroquine (HCQ) of ivermectine voorschreven aan coronapatiënten. Hen werden boetes tot 150.000 euro in het vooruitzicht gesteld. Na een oproep van de IGJ deze artsen — desgewenst anoniem — te melden, stroomden tips binnen van onder meer huisartsen en medisch specialisten. Het grootste gevaar vormden apothekers, “de ogen en oren van de Inspectie”. Dat schrijft oud-advocaat mr. dr. Frank Stadermann, die verschillende kritische artsen bijstond, in zijn onlangs verschenen boek De Corona Inquisitie. Ook artsen die alleen maar kritiek uitten op de coronavaccins konden worden gemeld. Zij kregen vervolgens intimiderende brieven of bezoek van een Inspectieteam van drie man sterk. De IGJ trad op als “een soort medisch ministerie van Waarheid”, stelt Stadermann.
In De Corona Inquisitie is een speciale rol weggelegd voor dr. Paul Zwietering, een senior IGJ-inspecteur die tijdens de coronaperiode vol overgave op ‘ongehoorzame’ artsen joeg en hen volgens Stadermann “nodeloze stress heeft bezorgd”. Zwietering was ook al actief in 2013, toen hij een van de hoofdrolspelers was in de geruchtmakende Tuitjenhorn-zaak. Huisarts Nico Tromp uit Tuitjenhorn geeft in het najaar van 2013 in strijd met de destijds geldende Richtlijn Palliatieve Sedatie een hoge dosis morfine aan een terminale patiënt met ademnood, die kort daarna overlijdt. Drie dagen nadat een coassistent hierover een melding doet bij haar mentor, valt de politie binnen bij de arts, wegens verdenking van moord. Tromp stort in en laat zich opnemen in een psychiatrische kliniek. Daar gaan de verhoren door. Eenmaal thuis verricht hij geen werkzaamheden. De Inspectie weet dat, maar besluit Tromp toch formeel te schorsen, met naam en toenaam. Zes dagen later maakt de arts een eind aan zijn leven.
De tragedie krijgt een nasleep. Weduwe Anneke Tromp, zelf huisarts in dezelfde praktijk, bestrijdt dat de schorsing rechtmatig was. De Raad van State stelt haar in 2016 in het gelijk: de Inspectie had haar man niet mogen schorsen. “De Inspectie biedt daarna de weduwe excuses aan en betaalt een schadevergoeding”, aldus Stadermann. De pijnlijke nederlaag heeft geen gevolgen voor senior inspecteur Zwietering. Hij hoeft ook niet naar Tuitjenhorn om excuses te maken. De Inspectie laat dit anderen doen, weten we dankzij de documentaire De Zaak Tuitjenhorn, die de EO in 2019 uitzond. Dat steekt Anneke Tromp. “De verantwoordelijken worden in de luwte gehouden door de Inspectie”, zegt ze in de documentaire. “Hun namen zijn verder nooit gevallen. Dat is onverteerbaar.”
De affaire van destijds is actueel door het jarenlange juridische gevecht tussen de Inspectie en de artsen die coronapatiënten offlabel hydroxychloroquine (HCQ) of ivermectine voorschreven, daarmee levens hebben gered, maar wel afweken van het advies van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) en de richtlijn van de Stichting Werkgroep Antibioticabeleid (SWAB), die deze medicatie niet “aanbevolen” bij corona. De Inspectie legde hen daarvoor boetes op van duizenden euro’s. Afgelopen augustus nog wezen de advocaten van oud-huisarts Jan Vingerhoets (zie kader) er tijdens zijn hoger beroep bij de Raad van State op dat richtlijnen geen kracht van wet hebben en slechts “adviezen” zijn, maar vonden weinig gehoor bij de rechters. Dat was in 2016 in de zaak Tuitjenhorn nog anders. Toen een getuige-deskundige tegenover de Raad van State verklaarde dat je richtlijnen moet zien “als een advies aan dokters” waarvan ze kunnen afwijken, kreeg hij mondeling bijval van de rechter. Uiteindelijk besliste de Raad in het voordeel van Tromp.
Stadermann neemt in zijn boek de hele rechtsgang van de ‘ivermectine-artsen’ door en besteedt veel aandacht aan wat voorafging: een oproep van de Inspectie aan artsen en apothekers, collega’s die deze middelen voorschreven of verstrekten voor covid-19 te verraden. In die oproep, van 25 maart 2021, werden overtreders bedreigd met een boete van maximaal 150.000 euro.
Het hoofdstuk over het verraad van de “ongehoorzame” artsen behoort tot de meest verbijsterende van het hele boek. Alles bleek voor te komen: verraad door huisartsen, medisch specialisten en zelfs medewerkers uit de eigen praktijk — waarbij de apothekers het grootste risico vormden. In het slechtste geval waren zij “de ogen en de oren van de Inspectie”. Hun beroepsorganisatie, de KNMP, steunde immers de oproep van de Inspectie: zij riep apothekers op, verdachte recepten voor ivermectine te melden.
Ook artsen die kritiek hadden op de covid-vaccinaties en de coronamaatregelen kregen met de Inspectie te maken. “Het mondde uit in wat door velen als een heksenjacht werd ervaren”, schrijft Stadermann. Meerdere inspecteurs waren belast met die jacht, en “een van hen was Paul Zwietering”. De Inspectie bood op haar website de mogelijkheid artsen aan te geven, desgewenst anoniem, en ontving circa driehonderd meldingen. Zestig artsen die volgens de Inspectie “evident onjuiste informatie gaven over het coronavirus of vaccinaties” ontvingen vervolgens post: een intimiderende “corrigerende brief”, waarin de arts werd aangespoord “uitspraken en handelen in overeenstemming te laten zijn met de normen en richtlijnen” van de beroepsgroep, onder dreiging van een gang naar het tuchtcollege ofwel de tuchtrechter.
In een aantal gevallen volgde nog een bezoek. “Dan kwam de Inspectie met een team van drie man sterk. Of de arts werd opgeroepen te verschijnen ten kantore van de Inspectie. De arts werd dan gevraagd te ‘reflecteren’ op zijn eigen handelwijze.” De boodschap was duidelijk: “Afwijken van de officiële leer werd niet toegestaan en zou zelfs bestraft worden.” De Inspectie trad op als “een soort medisch ministerie voor Waarheid”, waarvoor George Orwell de blauwdruk leverde in zijn dystopische roman 1984.
De Inspectie maakte verder gebruik van een bijzonder wapen: de zogenaamde ‘Wkkgz-aantekening’. De Inspectie kan in het register van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) een aantekening plaatsen met betrekking tot een arts, wanneer sprake is “van een situatie die voor de veiligheid van patiënten of de zorg een ernstige bedreiging betekent of kan betekenen”. Voor een arts komt zo’n aantekening neer op reputatieschade. Het beperkt bovendien de mogelijkheden om van baan te veranderen: werkgevers zijn verplicht het register te raadplegen wanneer ze een medische professional in dienst willen nemen. Als een arts eenmaal een Wkkgz-aantekening heeft, blijft deze vijf jaar staan. Hiertegen is geen beroep mogelijk. De Inspectie hoeft zich daarom “geen zorgen te maken of de beslissing en de motivering in een beroepsprocedure standhouden”, schrijft Stadermann. Enkele coronakritische artsen kregen zo’n aantekening, bijvoorbeeld “als zij zich in het openbaar kritisch uitlieten over de covidvaccins”. Een van hen was Berber Pieksma, voor wie “dit te veel was”. Ze had inmiddels de pensioengerechtigde leeftijd bereikt en besloot met haar vak te stoppen.
Stadermann werkte enkele jaren aan zijn boek, waarvoor hij tal van bronnen raadpleegde en ruim tachtig betrokkenen interviewde. De basis legde hij feitelijk aan het begin van de coronacrisis, toen hij zich als een van de eerste juristen in het openbaar uitsprak over de absurditeit van de maatregelen. Dat deed hij in De Andere Krant van mei 2020 (de ‘Bevrijdingskrant’). Het gevolg was dat andere critici, onder wie artsen, hem benaderden toen ze in juridische problemen raakten. Vanaf dat moment begon Stadermann coronakritische artsen in hun contacten met vooral de Inspectie te adviseren. Soms achter de schermen, soms officieel als hun raadsman. “Ik ken daardoor de verhalen van binnenuit”, schrijft hij. “In enkele gevallen was ik er zelf bij. Zo heb ik een aantal besprekingen met de Inspectie, hetzij op haar kantoor in Utrecht, hetzij op de praktijk van de arts, bijgewoond. Ik heb de sfeer geproefd. Ook ken ik de documenten. De brieven waarnaar ik in dit boek verwijs, heb ik allemaal zelf gezien en gelezen.”
Deze achtergrond verleende hem de unieke expertise om dit boek te kunnen schrijven, waartoe zijn uitgever hem verzocht. Het maakt hem ook tot een serieus te nemen insider, wiens oordeel over de Inspectie telt. Welnu: dat oordeel is niet mild. Stadermann concludeert dat de Inspectie, ofwel de “inquisitie” uit de titel van zijn boek, “niets heeft geleerd van de kwestie Tuitjenhorn”. Opnieuw worden artsen afgerekend op het feit dat ze zijn afgeweken van een richtlijn.
Stadermann werpt nog de vraag op of de afloop van de zaak Tuitjenhorn Zwietering “wat wijzer, wat milder heeft gemaakt?” In zijn boek geeft hij dit antwoord: “Zwietering ging zich later intensief bezighouden met de coronakritische artsen. Ik heb diverse besprekingen met hem in zijn hoedanigheid van inspecteur bijgewoond. Op het oog een gemoedelijke man. In werkelijkheid was hij gevoelloos, dichtgetimmerd voor argumenten voor een andere opvatting dan de zijne. Met zijn optreden tijdens de coronacrisis heeft Zwietering, tezamen met zijn collega’s, opnieuw veel artsen nodeloze stress bezorgd.”
Raad van State handhaaft boete voor Jan Vingerhoets
Op 1 augustus vocht oud-huisarts Jan Vingerhoets bij de Raad van State de boete aan die de Inspectie hem oplegde voor het ‘offlabel’ voorschrijven van ivermectine bij covid-19. Hij liet vooraf weten er weinig vertrouwen in te hebben. Dat blijkt hij juist te hebben ingeschat. Afgelopen woensdag deed de Raad schriftelijk uitspraak: de boete van 3000 euro blijft staan. Daarmee is hij de vijfde corona-kritische arts die bot vangt bij de Raad van State. Afgelopen maart oordeelde de Raad al dat Rob Elens, Niek Rogger, Katharina Deutsch en Alexander van Walraven het advies van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) en de richtlijn van de Stichting Werkgroep Antibioticabeleid (SWAB), die HCQ en ivermectine niet “aanbevolen” bij corona, ten onrechte hebben genegeerd. Vingerhoets liet na die uitspraak al op zijn Blogdoc.nl weten zich geen illusies te maken over zijn eigen zaak. “De uitspraak staat al vast”, concludeerde hij.
Toch is er een verschil met de eerdere uitspraken, want Vingerhoets is door de Raad zwaarder bestraft dan de andere vier artsen. Bij hen werden de oorspronkelijke boetes gehalveerd omdat die niet “evenredig” zouden zijn geweest. Bij Vingerhoets gaat er geen euro af: hij vroeg patiënten toestemming om hun dossiers te mogen vernietigen, om zo de kans op een boete te verkleinen, en dit rekent de Raad hem zwaar aan.
Gideon van Meijeren: “Schaamteloze heksenjacht”
Tweede Kamerlid Gideon van Meijeren (FVD) schreef het voorwoord bij het boek van Frank Stadermann. Een citaat: “Op treffende wijze wordt blootgelegd hoe in tijden van crisis de maatschappij – inclusief politici, de media en rechterlijke macht – grotendeels kritiekloos een destructief overheidsnarratief volgde. Het beschrijft de schaamteloze heksenjacht op de weinige artsen en apothekers die wél de moed hadden hun geweten te volgen. De lezer zal soms verbijsterd zijn over de feiten, soms woedend over het onrecht en soms verdrietig over het verraad door de instituties.”
Apotheker die ivermectine en HCQ verstrekte werd door een collega verraden
Artsen die HCQ en ivermectine voorschreven bij covid-19 waren afhankelijk van apothekers die deze medicijnen wilden verstrekken. Dat waren er maar een paar. “De belangrijkste van hen was Arjen Ypma van Apotheek van Noord in Venlo”, schrijft Frank Stadermann. Artsen konden — veilig voor de Inspectie — daar hun recepten heen sturen. De apotheek verzond de middelen vervolgens rechtstreeks naar de patiënten of hun naasten. Daarmee ging Ypma in tegen het beleid van de Inspectie.
“Maar hij moest vroeg of laat natuurlijk in het vizier van de Inspectie komen”, aldus het boek. “Dat gebeurde ook. Door verraad.” Een apotheker die via een landelijk schakelpunt bijhield welke medicijnen haar eigen patiënten elders kregen, constateerde dat Ypma één van hen ivermectine had verstrekt. Er volgde een melding bij de Inspectie, en op 8 december 2021 kreeg Apotheek van Noord onaangekondigd bezoek van twee inspecteurs. Ypma vertelde hen onder meer dat elke patiënt die hij medicatie stuurde voor de vroegbehandeling van covid-19 twee weken later belde voor het doornemen van een vragenlijst. Daaruit bleek dat “een meerderheid van de patiënten” binnen enkele dagen volledig opknapte. De Inspectie eiste echter alle recepten op waarin ivermectine of HCQ was voorgeschreven. Vervolgens werden alle artsen beboet.
Mensen smokkelden ivermectine voor familieleden het ziekenhuis binnen
De Inspectie leek en lijkt het niet te interesseren hoe het mensen verging die HCQ of ivermectine gebruikten. Stadermann toont in zijn boek wél belangstelling voor hun lot. Hij sprak verschillende patiënten en hieruit blijkt dat velen opknapten door de tegendraadse vroegbehandeling, vaak tot verrassing van hun behandelend artsen die niets moesten hebben van bijvoorbeeld ivermectine. In ziekenhuizen werd dit middel daarom creatief binnengesmokkeld door familieleden en vrienden.
In een universitair ziekenhuis gebeurt dat bijvoorbeeld in een vitamine D-potje, want de toediening daarvan is wel toegestaan. Elke dag pakt de echtgenote van de patiënt het potje uit het kastje naast het bed, en geeft haar man de voorgeschreven dosis. “Als het potje leeg is, vult zij het stiekem bij op de wc”, schrijft Stadermann. “Na vier dagen knapt de patiënt zienderogen op. En na nog ruim een week kan hij het ziekenhuis verlaten.”
Een andere vrouw gaf haar schoonvader in het ziekenhuis stiekem kaasblokjes met ivermectine. Achter het gordijntje diende ze het toe. “Een paar keer werd ze bijna betrapt door het personeel. Haar schoonvader herstelde, dit tot verbazing van de artsen.” Later schreef de schoondochter aan Stadermann: “Waarom moest ik zogenaamd smokkelaar zijn? Waarom was ik een zogeheten misdadiger die niet gesnapt mocht worden?”
Het boek De Corona Inquisitie is Nu te koop
Frank Stadermann | De Corona Inquisitie
Medische keuzes tussen wet en geweten
Nu te bestellen via onze website voor € 25,99
Wat je alleen leest in De Andere Krant
Dossiers
