Duitse studie laat verband zien tussen vaccinatiegraad en oversterfte
Toine de Graaf | Datum: 9 december 2025
Professor Theo Schetters: “wegkijken kan niet meer”
Duitse onderzoekers hebben een correlatie gevonden tussen de vaccinatiegraad in Duitse deelstaten en de oversterfte. Ze dringen aan op nader onderzoek. Immunoloog prof. Theo Schetters steunt hun oproep en vindt dat in ons land het oversterftedossier “heropend” moet worden. “Wegkijken kan niet meer”, zegt Schetters in een reactie.
Afgelopen februari zette de Tweede Kamer tijdens een commissievergadering een punt achter het onderzoek naar de oversterfte in ons land, met instemming van toenmalig VWS-staatssecretaris Vincent Karremans (VVD). De vraag is hoe lang die stellingname houdbaar blijft, nu in omringende landen de oversterfte-doofpot dreigt over te koken. De Britse krant The Telegraph vestigde vorige maand de aandacht op de weigering van de regering om data vrij te geven die de coronaprikken kunnen linken aan de oversterfte in het Verenigd Koninkrijk. In Duitsland zet een grondige studie, die is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Royal Society Open Science, de zaak op scherp.
De onderzoekers Christof Kuhbandner (Universiteit van Regensburg) en Matthias Reitzner (Osnabrück Universiteit) voerden een gedetailleerde regionale analyse uit, waarbij ze keken naar alle zestien Duitse deelstaten. In het derde ‘pandemiejaar’ (april 2022 — maart 2023) zagen ze de oversterfte aanzienlijk toenemen in vrijwel alle deelstaten. Hierbij viel een positieve correlatie op tussen vaccinatiegraad en oversterfte: deelstaten met een hogere vaccinatiegraad hadden een relatief grotere toename in oversterfte. Deze correlatie bleef overeind na correctie voor sterfte in voorgaande jaren en andere statistische confounding ofwel vertekening.
Volgens de auteurs schreeuwt dit om nader onderzoek naar mogelijk ongeziene ‘drivers’ van de sterfte, zoals ernstige griepgolven of indirecte gevolgen van de coronamaatregelen. Maar óók naar eventuele ongewenste effecten van het vaccinatieprogramma. Kuhbandner en Reitzner benadrukken dat de gevonden correlatie niet automatisch betekent dat de coronavaccins de oorzaak zijn, maar het verband mag niet genegeerd worden. Het feit dat de correlatie positief is en regionaal consistent, maakt het volgens de auteurs noodzakelijk om verdere data en aanvullend onderzoek in te zetten, bijvoorbeeld op deelstaat- of lokaal niveau, met aandacht voor specifieke doodsoorzaken.
Immunoloog prof. Theo Schetters steunt de oproep tot nader onderzoek en vindt dat in ons land het oversterftedossier heropend moet worden, zo laat hij desgevraagd weten. Schetters concentreerde zich de afgelopen jaren op de sterftepieken na vaccinatierondes. In een vertrouwelijk ‘oversterfterapport’ dat hij schreef op verzoek van de parlementaire enquêtecommissie Corona en waarin deze krant eerder inzage kreeg, concludeert hij dat na elke prikronde een toename van sterfte optrad in de gevaccineerde groep. Schetters maakt onder meer een “duidelijke correlatie” zichtbaar tussen het aantal gezette vaccinaties per week en de oversterfte per week bij 65-plussers. “Ofwel: hoe méér prikken er werden gezet, des te meer sterfgevallen er werden gemeld in diezelfde week in deze leeftijdscategorie”, zegt Schetters. “Dit Duitse onderzoek maakt nu nog een andere correlatie zichtbaar: namelijk die tussen de vaccinatiegraad in Duitse deelstaten en oversterfte. Dit is reden voor diepgaand onderzoek, óók in ons land. Wegkijken kan niet meer.”
Onderzoeker Anton Theunissen, die in september 2021 als eerste de onverklaarde oversterfte signaleerde, heeft op Virusvaria.nl een uitgebreide samenvatting gepubliceerd van de Duitse studie. Ook hij is benieuwd naar wat ermee gaat gebeuren. “Voor beleidsmakers en gezondheidsonderzoekers is het met goed fatsoen onmogelijk niet breed te gaan kijken naar sterftecijfers”, aldus Theunissen.
Maurice de Hond, die zich eerder kritisch uitliet over de oversterfterapporten van CBS, RIVM en Nivel, is op zijn website (Maurice.nl) niet optimistisch. “Ondanks robuuste data en uitgesloten alternatieve verklaringen zal ook dit signaal nauwelijks worden onderzocht, weggewuifd of erger”, schrijft hij. “Omdat als het echt waar zou zijn heel veel deskundigen en autoriteiten een rol hebben gespeeld bij deze verhoogde oversterfte. En dat is dus het laatste wat men onder ogen wil zien.” Hij wijst er nog op dat de oversterfte in Duitsland in de periode 2022-2023 “ongeveer 100.000 Duitsers” betrof.
dakl.nl/oversterfte-duitse-deelstaten
dakl.nl/britse-overheid-weigert-vrijgave-oversterfte
dakl.nl/schetters-schokkend-oversterfte-rapport
Wat je alleen leest in De Andere Krant
Dossiers
