Energietransitie leidt tot verwoesting van milieu en natuurschoon
Van de redactie | Datum: 29 oktober 2025
Morowali Industrial Park in Indonesië, een van de grootste nikkelproducenten in Konawe Utara. Fotografie: Riza Salman | AFP
Het beleid om over te stappen op ‘groene’ energie om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, pakt regelmatig rampzalig uit voor de natuur.
Het beleid om over te stappen op ‘groene’ energie om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, pakt regelmatig rampzalig uit voor de natuur. Zo wordt het ongerepte tropische regenwoud in Indonesië opgeofferd aan nikkelmijnbouw. Nikkel is nodig voor de batterijen van stekkerauto’s. Dichterbij huis liggen plannen klaar om reusachtige windturbines in het Groene Hart te bouwen, terwijl de ooit idyllische horizon bij Egmond aan Zee al is veranderd in een industriële wirwar van hoge masten en maaiende wieken.
Regenwoud omgeploegd voor autobatterijen
Het bezit van een elektrische auto vergt steeds meer morele flexibiliteit van de eigenaar. Inmiddels is nagenoeg bekend dat er grote ecologische schade wordt aangericht met het winnen van lithium, het hoofdbestanddeel van autobatterijen. Lithiummijnen op zoutvlaktes in landen als Argentinië, Bolivia en Chili zorgen voor bodem- en waterverontreiniging, waarbij giftige stoffen vrijkomen die de biodiversiteit bedreigen en de gezondheid van lokale bevolkingsgroepen aantasten.
Minder bekend is dat ook aan het nikkel in de batterijen een ecologisch prijskaartje hangt. Dit mineraal wordt in toenemende mate gebruikt om de prestaties en levensduur van autobatterijen te verbeteren. Meer dan de helft van de wereldvoorraad nikkel bevindt zich onder het tropisch regenwoud van Indonesië, vooral op de eilanden Sulawesi en Halmahera. Omdat het kostbare mineraal eenvoudig uit de grond kan worden gehaald met dagbouw, veranderen grote delen van de Gordel van smaragd in roodbruine moddervlaktes. Volgens een rapport van Mighty Earth, een internationale organisatie die zich inzet tegen ontbossing, is in Indonesië al ten minste 75.000 hectare (meer dan 10.000 voetbalvelden) regenwoud aan nikkelmijnbouw opgeofferd. Dat is nog maar het begin: volgens Mighty Earth heeft Indonesië nog eens voor een half miljoen hectare — een gebied bijna zo groot als de provincie Noord-Brabant — aan concessies voor nikkelmijnbouw uitgegeven. Sinds Indonesië in 2020 de export van nikkelerts verbood, vond middenin de jungle ook een grootschalige uitrol plaats van nikkelsmelterijen en fabrieken voor autobatterijen.
Horizonvervuiling bij Egmond aan Zee
Hoe leggen we over tien jaar aan een tiener het plezier uit om vanaf het Noordzeestrand naar een eindeloze, lege horizon te staren? Volgens windopzee.nl, een website van de overheid met informatie over windenergie op zee, zullen er in 2033 670 windturbines voor de Nederlandse kust staan. Wat dat in de praktijk betekent, weten ze in Egmond aan Zee. Daar verscheen in 2007 tien kilometer buiten de kust het eerste Nederlandse offshore windmolenpark: 36 turbines op een oppervlakte van 27 vierkante kilometer.
De installaties zijn niet zo ‘schoon’ als lang is verondersteld. Ze bevatten chemische stoffen en plasticdeeltjes die vrij kunnen komen. Volgens een voorlopig onderzoek (‘quickscan’) van het RIVM in 2023 naar milieu-effecten op zee is er “een kans op uitstoot van gevaarlijke stoffen. Dit geldt vooral bij het gebruik en onderhoud van de windturbines.” Op de substack Koers2030 schrijft onderzoeksjournalist Elze van Hamelen: “De esthetische aspecten van de industriële installaties beginnen steeds meer mensen een doorn in het oog te worden. Vooral de aantallen en tiphoogten van bijna 300 meter, maken dat veel uitzichten op dorpsgezichten en landschappen worden bedorven.” Ze haalt berichten op X aan van geschokte kustbezoekers: “Werkelijk dystopische tijden. Lelijke en faunaslopende windmolens met een levensduur korter dan een goedkope auto en zonneparken op zee met kortsluitende stekkers in zout water.”
“Ik was pas sinds jaren weer in Egmond aan Zee en schrok me rot. De zee was omgevormd tot een soort overstroomd industriegebied. De sensatie van natuur, ‘het wijde sop’ en de magie van een kustlijn vakkundig gesloopt door de Groene Khmer. Raakte me meer dan ik had willen toelaten.”
“Mijn oma woonde aan de boulevard van Katwijk. Ik kwam er laatst en schrok van het dystopische uitzicht. Dit is niet het werk van mensen die de aarde willen redden. Is het wel het werk van ménsen?”
Windturbines in Groene Hart
Op de website van Informatiepunt Leefomgeving, een kenniscentrum van de overheid, staat het klip en klaar: “Windturbines kunnen bij de realisatie en door de ronddraaiende wieken hinder en schade opleveren voor beschermde dier- en plantsoorten en natuurgebieden.” Er wordt dan ook geadviseerd geen windmolens dichtbij natuurgebieden te plaatsen. Desondanks is ook het Groene Hart niet meer veilig voor oprukkende windturbines zoals we al eerder in deze krant schreven (4 oktober, nr. 40). De provincie Zuid-Holland heeft nu elf mogelijke locaties voor windturbines in dit ‘open poldergebied’ in de Randstad voorgesteld. Als het aan het college van Gedeputeerde Staten ligt – een coalitie van BBB, VVD, CDA en GroenLinks — verrijzen daar 67 windturbines van 240 meter hoog. Zuid-Holland ziet mogelijkheden voor nieuwe windturbines in onder meer Alphen aan den Rijn, Waddinxveen en Nieuwkoop. Langs de provinciale weg N11 tussen Leiden en Bodegraven staan al turbines en daar ziet de provincie potentie voor uitbreiding. Ook stelt de provincie voor om langs de A16 bij Dordrecht, bij Nationaal Park De Biesbosch, windturbines te plaatsen. Provinciale Staten moeten nu definitief besluiten waar het Groene Hart zal worden getroffen.
Wat je alleen leest in De Andere Krant
Dossiers
