Het is er, ons handboek voor pittige en prachtige tijden

Hedda Schut | Datum: 28 november 2025

het-is-er-ons-handboek-voor-pittige-en-prachtige-tijden

Saskia Frederiks | mkfotografie

Met ons ‘noodpakket’ in boekvorm kun je alles zelf maken

Eindelijk is-ie er: de langverwachte bundeling van de Doe Het Zelfs die Saskia Frederiks elke twee weken voor De Andere Krant maakt. In dit praktische handboek lees je hoe je met gewone huis-tuin-en-keukeningrediënten en veel plezier recepten in elkaar kunt knutselen die jou en je leefomgeving gezond houden. Voor Frederiks is dit boek de kers op de taart.

Bij De Andere Krant houden we van onafhankelijkheid en zelfredzaamheid. Onze tweewekelijkse rubriek Doe Het Zelf is daarvan misschien wel het mooiste voorbeeld. Maakster Saskia Frederiks wees ons de afgelopen jaren aardig op weg, hoe je goed voor jezelf en je leefomgeving kunt zorgen, op manieren die je vaak zelf nog niet had bedacht. Want hoe fermenteer je groenten, maak je wasmiddel, bestrijd je ratten en muizen zonder gif of leg je een voedselvoorraad aan? “Er bleek behoefte aan praktische, positieve tips”, herinnert Frederiks zich de gesprekken op de redactie. Collega’s Anja Veerman, Martine Rasing en Simone Beer hadden al bijdragen geleverd voordat Frederiks 2,5 jaar geleden de toen nog wekelijks verschijnende rubriek voor haar rekening ging nemen. Zij schrijft een scala aan (basis)recepten op het vlak van gezondheid, schoonheid en verzorging, voeding en huishouden, die nu — ook met afleveringen van haar collega’s en gast-auteur Peter van Berckel — zijn gebundeld in Doe Het Zelf, 130 praktische recepten bomvol krachtige tips voor pittige en prachtige tijden.

In het maken van haar stukken vond Frederiks langzaam maar zeker een vorm die paste bij de eigenheid van de krant. “Lang geleden ben ik in winkels op ingrediëntenlabels gaan lezen wat er allemaal in voeding en verzorgingsproducten zat. Ik besloot toen die spullen zelf te gaan maken. Ik wilde — ook door mijn glutenintolerantie — veel meer zelf kunnen kiezen wat ik at en gebruikte. Toen ik aan deze rubriek begon, vond ik het ook fijn anderen te inspireren met slimme tips om onafhankelijker te leven.”

Ze borrelde over van de ideeën omdat ze al zoveel zelf maakte. “Ik ben een fermentista in hart en nieren. Nog steeds vind ik het prachtig om met een paar ingrediënten, wat aandacht en geduld een transformatie teweeg te brengen die ik kan zien, ruiken en proeven. Waarvan het resultaat ook nog eens gezond is. Ik heb een aardige voorraad recepten waaruit ik kan putten als ik een dipje in mijn inspiratie heb. Maar voorlopig vind ik nog een aardige inspiratiebron in de dagelijkse praktijk. Zo heb ik bijvoorbeeld grijs haar, maar wil ik de shampoos waarmee je dat grijs kunt oplichten en die je daarvoor in de winkels hebt, nooit in mijn haar smeren. Dat is rommel. Dus zocht ik een natuurlijk middel en zo kwam ik bij de kittelbloem (waarmee ik in de tekst meteen mooie gedachtesprongetjes kon maken), die in combinatie met een zuur middel als yoghurt een goede purple-shampoo wordt. Ik gebruik het nog regelmatig.”

Abonneren

Vaak neemt Frederiks voor haar artikelen basisingrediënten die bijna iedereen in huis heeft, goed verkrijgbaar zijn en puur natuur. “In het verleden heb ik daarmee veel geëxperimenteerd en zo leerde ik over hun eigenschappen — hoe ik ze kon combineren en in welke hoeveelheden ik ze moest gebruiken. Soms laat ik me inspireren door maar een enkel ingrediënt, de kruidnagel bijvoorbeeld. Deze tropische, gedroogde bloemknoppen staan in ongeveer elk keukenkastje, maar worden niet vaak gebruikt. Terwijl een kruidnagel een krachtig middel is tegen parasieten, virussen, ontstekingen, schimmels en bacteriën. De specerij verdooft ook. Er zijn tandartsen die het in hun praktijk gebruiken.”

In een van haar favoriete afleveringen, Lippen voor lellebellen — voor ‘de mond die de waarheid laat horen’, schreef ze over lipgloss maken. “Een Doe Het Zelf is niet zomaar even een receptje bedenken”, legt ze uit. “Het is werken met bestanddelen en daarin een goede balans vinden. De bijzonderheden over het recept wil ik echt op orde hebben en dan is het ook nog zaak een pakkende tekst te schrijven. Om van het geheel iets leuks te maken en lezers te prikkelen ermee aan de slag te gaan. Liefst betrek ik daarbij ook de actualiteit, schrijf ik met een knipoog en een kritische of ironische ondertoon. De aflevering over het maken van pijnstillende wilgenbasttinctuur in Schietwilg’n en Sneuv’lbereid kwam in de periode dat het woord sneuvelbereidheid ineens veelvuldig werd gebruikt — dus dan is één en één snel twee. Het is leuk met taal te spelen, te schrijven met humor en een beetje gif en daarin ook een mooie cadans te krijgen.

Dat er nu een boek ligt waarin bijna alle afleveringen van de Doe het Zelf zijn gebundeld, vindt ze fantastisch. “Het was een uitdaging. Ik had nog nooit aan een boek gewerkt. Gelukkig had ik in dit maakproces een intensieve samenwerking met onze vormgever Sander Viddeleer. Het was leuk en leerrijk om samen tot een boek te komen dat zonnig is vormgegeven, kleurrijk en blij. De inhoud is gesorteerd in hoofdstukken: Basis, Gezondheid, Schoonheid en Verzorging, Binnen en Buiten, Eten en Drinken, Conserveren en Fermenteren. In het hoofdstuk Basis staan Doe Het Zelfs over basisingrediënten, basisvoorzieningen, kook-, bereid- en bewaarwijzen zoals basis- en natuurlijke EHBO-kits, hoe je een basisvoorraad voedsel kunt aanleggen en onderhouden en wat je met het wondermiddel baksoda/natriumbicarbonaat kunt doen. In Gezondheid en Schoonheid en Verzorging vind je gezonde of natuurlijke suggesties voor onder meer magnesiumzalf, deodorant, insectenverjagers en een heavy metal detox. Binnen en Buiten geeft recepten over het huishouden, je auto en de tuin en foodies, keukenprinsen en -prinsessen, gezondheidsadepten en andere creatievelingen kunnen hun hart ophalen in Eten en Drinken en Conserveren.”

Ze herhaalt nog maar eens haar boodschap uit het boek: “Door meer zelf te maken in plaats van te kopen, zwem je misschien wat tegen de stroom in. Misschien ben je er inmiddels aan gewend geraakt niet blind af te gaan op het voorgeschrevene, maar zelf te kiezen door eigen onderzoek of inzicht. In deze bewuste levenshouding kan ik me helemaal vinden. Dit boek kan daarbij een mooi steuntje in de rug zijn. Onderzoek, experimenteer en pas vooral aan naar eigen voorkeur. Dus Doe Het Zelf en geniet vooral!”

Bestel hier: dakl.nl/doe-het-zelf-boek