Het OM is hoofdverdachte in de Strafzaak Barracuda rond Arno van Kessel
Pim Christiaans | Datum: 21 september 2025
Illustratie: Marion de Backer
is er sprake van Gerechtelijke dwaling of opzettelijke framing?
Wat drijft het Openbaar Ministerie in de Barracuda Strafzaak rond Arno van Kessel en zeven andere verdachten? Acht burgers worden beschuldigd van anti-institutioneel gedachtegoed en lidmaatschap van een criminele organisatie met terroristisch oogmerk, terwijl overtuigend bewijs volledig ontbreekt. De zaak rust op een afgeluisterd gesprek tijdens een autorit, dat volgens Van Kessels advocaat niet meer was dan ‘een warrig gesprek tussen oude mannen die mopperen over van alles’. Deze aanpak doet denken aan eerdere pijnlijke missers van het OM, van Lucia de B. tot de Schiedammer parkmoord, waarbij onschuldige burgers ten onrechte werden veroordeeld en levens werden verwoest. “Toen ging het om gerechtelijke dwalingen, nu gaat het om kwaadaardige opzet van het OM. Het systeem is corrupt”, zegt oud-advocaat Frank Stadermann.
In de Strafzaak Barracuda dringt zich onvermijdelijk de vraag op of er een verband is met de bodemprocedure die Arno van Kessel als advocaat namens slachtoffers van coronavaccins heeft aangespannen tegen onder meer Mark Rutte, Hugo de Jonge, Bill Gates en de Nederlandse Staat. Van Kessel werd op 11 juni door een arrestatieteam van zijn bed gelicht. Zijn schuld is niet aangetoond, maar zijn reputatie als advocaat is wel aan flarden en zijn rol in de zaak tegen Rutte, Gates en de Staat is voorlopig uitgespeeld. De officier van justitie vertelde in een pro-formazitting op 10 september dat Van Kessel mogelijk een gevaar is voor de samenleving. Daarom eist zij dat hij tot zeker december op de terroristenafdeling in Vught gehouden wordt, want vrijspraak zou “een schok in de Nederlandse samenleving teweegbrengen”.
Ondertussen heeft de politie geen bommen en granaten, geen gevaarlijke vuurwapens, geen gevaarlijk gif en geen uitgewerkte terreurplannen aangetroffen bij de advocaat thuis. De belangrijkste troef die het OM tegen Van Kessel in handen heeft, is een opname van een gesprek dat hij voerde met twee andere verdachten tijdens een autorit op 6 mei. Tijdens dat gesprek “na een avond met bier, worst en kaas” aldus Van Kessel zelf, filosofeerden de mannen, allen 60-plus, over wat je mogelijk zou kunnen doen tegen een corrupte overheid, bijvoorbeeld bommen maken zoals de IRA dat deed en het gebruiken van vuurwapens. Chris-Jan Kamminga, de advocaat van Van Kessel, schetste een beeld van geouwehoer zoals mannen dat weleens doen in de kroeg met een paar biertjes op.
Verder voerde het OM een aantal voorwerpen op die tijdens huiszoekingen waren aangetroffen en die alleen met de nodige fantasie aan terroristische plannen te linken zijn. Bij Van Kessel thuis waren — open en bloot in een kast — twee kogelwerende vesten gevonden. Volgens van Kessel had hij ze aangeschaft uit voorzorg tegen een mogelijke aanslag op zijn leven, omdat hij zich bedreigd voelde na het aankondigen van de bodemprocedure. Zo had hij een ster in de voorruit van zijn auto aangetroffen die volgens zijn garagehouder veroorzaakt kon zijn door een kogelinslag. Het OM houdt zich doof voor deze uitleg.
Bij een verdachte werden castorbonen aangetroffen. Volgens het OM kunnen die worden gebruikt om ricine te vervaardigen, een krachtig gif dat mogelijk voor terreurplannen bestemd zou zijn. De uitleg dat de verdachte de bonen uitperste omdat gebruik van de castorolie zijn artrose verlicht, een effect dat wordt onderschreven door wetenschappelijke studies, wordt eveneens door het OM genegeerd. Van Kessel werd vervolgens op suggestieve wijze aan de ricine gelinkt, omdat hij zich ook heeft verdiept in de geneeskrachtige werking van castorolie.
Dat het OM allerlei onschuldige, voor meerdere uitleg vatbare zaken aangrijpt om burgers te beschuldigen en voor de hand liggende ontlastende verklaringen negeert, is allesbehalve uniek. En dat rechters daarin meegaan ook niet. Volgens een onderzoek van de Universiteiten van Leiden en Maastricht uit 2024, zijn er in de afgelopen vijftig jaar twaalf zaken geweest waarbij burgers achteraf bewezen onschuldig tot gevangenisstraffen zijn veroordeeld. Daarbij gaat het om spraakmakende zaken zoals die van Lucia de Berk en de Schiedammer parkmoord. In een NPO-radio-uitzending noemde strafrechtadvocaat Gert-Jan Knoops — die ten onrechte veroordeelden geregeld bijstaat — de twaalf zaken “vermoedelijk het topje van de ijsberg.” Wetenschapsfilosoof Ton Derksen, auteur van het boek Lucia de B., reconstructie van een gerechtelijke dwaling, schatte in een interview met Omroep Gelderland dat 1 procent van de mensen in ons land onterecht de gevangenis ingaat, “dat is 300 per jaar”.
Derksen beet zich vast in de zaak van de verpleegkundige Lucia de Berk, die mede dankzij zijn inspanningen na zes jaar cel werd vrijgesproken. De Berk werd door het OM beschuldigd van zeven moorden en drie pogingen tot moord op patiënten in Haagse ziekenhuizen. Zij werd in december 2001 gearresteerd en kreeg in 2003 levenslang en tbs. Ook in deze zaak baseerde het OM zich op zwakke, indirecte bewijzen en werden ontlastende verklaringen genegeerd. In de speelfilm Lucia de B. uit 2014 die op het boek van Derksen is gebaseerd, wordt de werkwijze van het OM mooi geïllustreerd door de uitspraak van een OM-medewerker, die als gebeten reageert op een opmerking over een gebrek aan concreet bewijs tegen De Berk: “Hoezo niet?! Verder klopt alles! Haar voorkeur voor misdaadboeken, haar slechte jeugd, de wraakgevoelens die zij heeft tegenover haar moeder, hoe zij zich terugtrok uit de groep, manipulatief gedrag, compulsies. Dat zijn allemaal kenmerken van een psychopaat!”
Volgens Derksen zijn gerechtelijke dwalingen geen kwestie van boze opzet, maar terug te voeren op algemeen menselijke eigenschappen. “Mensen zijn van nature geneigd belastend materiaal belangrijker te vinden dan ontlastend materiaal”, zei hij in 2022 in een interview met Filosofie Magazine. We neigen ernaar een verhaal te construeren, liefst een spannend verhaal. Als je een duur horloge kwijt bent net nadat de loodgieter is geweest, denk je al snel: de loodgieter heeft het gestolen. Totdat je het horloge even later op een rare plek terugvindt. Een ander scenario, namelijk je eigen slordigheid — ontlastend bewijs in het scenario van de jattende loodgieter — kwam eerder niet meer bij je op. Het lastige is dat dit soort alledaagse denkfouten in de rechtszaal verstrekkende consequenties heeft. Je hebt veel meer bewijsmateriaal nodig om vrijgesproken te worden dan om veroordeeld te worden.” Het aantal zaken waarbij het OM onschuldige burgers volgens dit mechanisme ten onrechte tot gevangenisstraffen veroordeelde, is groot. Derksen heeft in verband met dit soort gerechtelijke dwalingen de term ‘tunnelvisie’ in het strafrechtonderzoek gangbaar gemaakt. Hij gebruikt deze term om het veelvoorkomende verschijnsel te beschrijven waarbij politie en justitie bij aanvang van het onderzoek al overtuigd zijn van de schuld van een verdachte, waarna zij alleen nog bewijs zoeken dat bevestigt dat die verdachte schuldig is. Ontlastend bewijs wordt genegeerd of ondergewaardeerd.
Derksen gaat in zijn analyse uit van de goede wil van de mannen en vrouwen van justitie en politie. Volgens een aantal analisten en juristen is er in de Barracuda Strafzaak echter meer aan de hand dan ouderwets geblunder en tunnelvisie bij het OM en rechters. Zij stellen dat de gerechtelijke macht een beslissende en angstwekkende verandering heeft ondergaan en zich steeds vaker tegen de burgers keert die zij dient te beschermen. “Zaken als Lucia de B. en de Schiedammer parkmoord waren gerechtelijke dwalingen. Bij Van Kessel is er ook sprake van een gerechtelijke dwaling, maar daar wordt bewust voor gekozen”, stelt voormalig advocaat Frank Stadermann. “Dat is een groot verschil. Je mag die zaken niet op één lijn zetten. Als je serieus volhoudt dat iemand een terroristische aanslag op de Navo-top voorbereidt omdat hij castorbonen of kogelvrije vesten in huis heeft, terwijl die persoon daar een geloofwaardige verklaring voor geeft, kun je dat geen ‘tunnelvisie’ noemen. Dat is gewoon kwaadaardig, dan wil je zo iemand pakken.”
Stadermann schreef vorig jaar een opiniestuk in het blad Gezond Verstand met de titel De rechterlijke macht is rot tot op het bot. Daarin noemt hij enkele van de “tientallen foute uitspraken met betrekking tot de coronamaatregelen”, zoals het oordeel van de Rechtbank en het Gerechtshof van Den Haag dat de mondkapjesplicht niet in strijd was met onze grondrechten en het oordeel van de Rechtbank Utrecht dat ouders die hun kind bij de zwemles begeleidden terecht een QR-code moesten kunnen tonen.
De oud-advocaat meent dat zowel het OM als de rechters naar de pijpen van de overheid dansen en niet de burger beschermen. “Vroeger, lang geleden, was het OM een nette organisatie”, zegt hij. “Als die tot de conclusie kwam dat iemand onschuldig was, dan liet men hem ook gaan. Maar nu zijn het crimefighters geworden die niet te beroerd zijn argumenten in het voordeel van de verdachte weg te poetsen en alleen zaken in zijn nadeel op te dienen.”
Meer dan met ‘Lucia de B.’ vertoont de zaak van Van Kessel in dit licht bezien gelijkenissen met die tegen de Haagse politicus Richard de Mos zes jaar geleden. De Mos zat van 2009 tot 2012 namens de PVV in de Tweede Kamer en schopte het in juni 2018 met zijn eigen lokale partij Groep de Mos/Hart voor Den Haag tot wethouder van de Hofstad. Dit tot chagrijn van veel ‘reguliere’ politici en ambtenaren.
In 2019 startte het OM een onderzoek tegen hem wegens vermeende corruptie, waardoor hij zich gedwongen zag zijn taken als wethouder neer te leggen. Jaren later bleken de verdachtmakingen van het OM uit de lucht te zijn gegrepen. Hella Hueck, hoofdredacteur van Elseviers Weekblad, schreef hierover: “Voor de zaak had het OM de zwaarste opsporingsmiddelen ingezet, tot het aftappen van gesprekken aan toe. Vijf jaar later oordeelde — nadat de rechtbank al een tik had uitgedeeld — ook het Hof dat van vriendjespolitiek geen sprake was. De NOS meldde de uitspraak in een kort bericht. Kamerleden die bij het minste of geringste moord en brand schreeuwen over de rechtsstaat, hebben we niet gehoord. Terwijl de ravage die het OM achterliet nauwelijks is te overzien. De grootste politieke partij van Den Haag is buiten spel gezet. Banken wilden geen zaken meer doen met De Mos, advocatenkosten liepen op tot tienduizenden euro’s. Het OM gijzelde 5,5 jaar het leven van onschuldige burgers. En verkwanselt zo het tere vertrouwen van de burger in de overheid.”
“Als je je verdiept in wat er in de afgelopen jaren in de rechterlijke macht is gebeurd, dan weet je dat het van A tot Z rot is als het gaat om de bescherming van burgers”, zegt Stadermann. “Kijk, als jij en ik een probleem hebben, ik heb jou mijn auto verkocht en je weigert te betalen, dan stap ik naar de rechter en dan komt er een keurige uitspraak. Maar op het moment dat je betrokken raakt in een conflict met de overheid, met name als het gaat om grondrechten, dan verlies je altijd. Ja, waarom is dat? Het systeem is corrupt. We leven niet meer in een rechtsstaat, die is kapot. De regels zijn prima, alleen de mensen die ze moeten uitvoeren deugen niet.”
De butlermoord
Ton Derksen schreef ook over deze zaak een boek — De butlermoord (2022). Nadat Dorothea van Wijlick, een rijke 72-jarige weduwe in 1883 was overleden, werd haar butler en verzorger Dick van Leeuwerden tot twaalf jaar gevangenisstraf veroordeeld voor moord. “Een zaak die maar liefst zeven keer bekeken is door de Hoge Raad. Steeds bleef een herziening uit. Terwijl hier op grond van medische gegevens een moord uitgesloten kan worden”, zegt Derksen in Filosofie Magazine. “De butler in kwestie, een homoseksuele jongeman die een oude rijke dame verzorgde, trouwde met haar. Een paar maanden later overleed ze en erfde hij een flink deel van haar geld. Ze stierf nadat ze in zijn bijzijn rum had gedronken. Maar er is door iedereen — politie, OM, rechters — gelogen over het alcoholgehalte. Zeventien medisch hoogleraren hebben uitgelegd dat je aan een slok rum met dat lage alcoholgehalte niet dood kunt gaan. De medici zijn unaniem: de dame stierf aan een hartstilstand.”
De zaak Ina Post
Ina Post, een Nederlandse bejaardenverzorgster, werd in 1987 onterecht veroordeeld voor de doodslag op een cliënt in Leidschendam. Ze had onder druk van de
recherche een bekentenis afgelegd, die ze later introk. Na jarenlang vechten voor gerechtigheid en een grondig heronderzoek werd zij in 2010 door het gerechtshof vrijgesproken.
De Rosmalense flatdood
Rob B. werd in 2000 veroordeeld voor het doden van zijn vriendin Regie van den Hoogen, die met doorgesneden keel in hun flat in Rosmalen werd gevonden. De veroordeling was gebaseerd op bloedsporen en deskundigenrapporten die zelfmoord nauwelijks aannemelijk achtten. Na ruim 20 jaar en een omvangrijke herziening van de zaak oordeelde het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden in 2022 dat er onvoldoende bewijs was voor betrokkenheid van Rob B. Nieuwe forensische inzichten en getuigenverklaringen wezen erop dat zelfmoord een waarschijnlijker scenario is.
Schiedammer parkmoord
De 10-jarige Nienke Kleiss en haar 11-jarige vriendje Maikel werden op 22 juni 2000 in het Beatrixpark te Schiedam door een man aangevallen. Nienke werd seksueel misbruikt en gedood, Maikel werd ernstig mishandeld maar wist te ontsnappen. De aanvankelijke verdachte, Cees B., werd onterecht veroordeeld en zat ruim vier jaar vast. Pas later bekende zedendelinquent Wik H. de misdaad.
Castorolie
Het OM beweerde met een paar pet-flessen castorbonen de grondstoffen voor het maken van het gif ricine te hebben gevonden. Een van de verdachten gaf aan dat hij met de eveneens gevonden bonenpers castorolie maakte om zijn reumatische handen mee te behandelen.
Verfspray, handboeien en vesten
Bij Arno van Kessel, die sinds het aanspannen van de bodemprocedure werd bedreigd, zijn in zijn werkkamer verfspray, handboeien, ‘tactische’ en kogelvrije vesten gevonden. Het OM zag er aanvalswapens in. Het spraybusje werd geduid als pepperspray, terwijl op het etiket ‘criminal identifier’ staat. De vesten zou hij hebben voor een Rambo-actie hebben gekocht, suggereerde de officier van justitie. De advocaat van Van Kessel legde uit dat zijn cliënt de ‘wapens’ puur ter verdediging had voor lezingen in het land, om eventueel ongenode gasten op afstand te houden. “Door deze verf op een verdachte te sprayen, is het gemakkelijker om hem te volgen”, aldus de advocaat. De handboeien waren voor een eventueel burgerarrest. De vesten had Van Kessel omdat hij door een ster in zijn autoruit vermoedt te zijn beschoten.
Portofoons
De recherche trof ook portofoons aan bij Van Kessel. Volgens het OM zouden de ‘terroristen’ ermee hebben gecommuniceerd. De advocaat uit Leeuwarden toonde aan dat hij de portofoons al in 2012 aangeschaft had bij de Lidl, om in contact te blijven met zijn kinderen tijdens het skiën. Deze walkie talkies werden in coronatijd ook gebruikt tijdens lezingen van Van Kessel in het zelf samengestelde beveiligingsteam.
Codetaal
Autoliefhebber Arno van Kessel sprak liefdevol over zijn Volvo V70 uit 2001. Volgens het OM is het mogelijk codetaal. Wapenhandelaren gebruiken termen als ‘uitlaat’ maar bedoelen dan ‘revolvers’.
Kokosmelk
Bram en Marieke uit Ommen werden respectievelijk zes en zestien dagen vastgehouden, omdat er bij hen kokosmelk in de vriezer werd gevonden. Justitie zag er aanvankelijk een gevaarlijk gifwapen in. Het was bedoeld voor het Indonesisch gerecht rendang.
Advocaat Willem de Boer betwijfelt of de verlenging van het voorarrest van Van Kessel verband houdt met de bodemprocedure die hij tegen Bill Gates, Mark Rutte en andere hoofdrolspelers in de coronaperiode heeft aangespannen. “Als ze ook zijn collega Peter Stassen hadden opgepakt, dan was ik daar een stuk verder in meegegaan. Maar dat is niet gebeurd en daarom kan de zaak zonder Van Kessel gewoon doorgang vinden.”
Eerder ziet hij een typisch Nederlandse neiging mensen lang in voorarrest te houden. “Toen ik zelf nog strafrecht deed, kreeg ik mijn cliënten ook bijna nooit uit voorarrest. De hele cultuur rondom het voorarrest in Nederland is een nachtmerrie. In veel andere landen kun je een zitting in vrijheid thuis afwachten, hier word je meestal gewoon vastgehouden. Wij hebben een vrij lage detentiegraad, maar van de detentiegraad is 40 procent voorlopig gehecht. Dat zegt veel. Het OM is geneigd voorarrest maximaal te verlengen. Rechters gaan daarin mee.”
Wat je alleen leest in De Andere Krant
Dossiers
