“Het werkelijke probleem is de dramatische situatie in de jeugdzorg”
Ab Gietelink | Datum: 2 september 2025
Het ware verhaal achter de vermissing van het Friese meisje Esther (12)
Medio augustus haalde de vermissing van Esther, een 12-jarig meisje uit Friesland, het landelijke nieuws. Op 20 augustus maakte de politie bekend dat het uit een gezinshuis weggelopen meisje weer terecht is. Haar moeder werd aangehouden op verdenking van ontvoering van haar kind. Sociaal-pedagoog Harry Berndsen, de vertrouwenspersoon van Esther en haar moeder, stelt dat het werkelijke probleem achter de vlucht van Esther in de media volledig onbesproken is gebleven: de dramatische situatie in de jeugdzorg. Een reconstructie.
Esther (12) liep op 11 augustus weg bij het gezinshuis in Aldeboarn — op 40 kilometer van haar woonplaats Blauwhuis — waar zij tegen haar wil was geplaatst. Jeugdzorg en de politie konden het kind dagenlang niet vinden en zetten een intensieve zoektocht op touw. Het werd breed uitgemeten in de regionale en landelijke media, Esther was medio augustus nationaal nieuws. Op 20 augustus kwam een verlossend bericht. “Vermiste Esther (12) uit Fries dorp Blauwhuis terecht, moeder aangehouden”, postte nu.nl.
Deze berichtgeving in de media was volgens sociaal-pedagoog Harry Berndsen (zie kader), de vertrouwenspersoon van Esther en haar moeder, “zeer eenzijdig”. Het werkelijke probleem is volgens hem niet de moeder, maar de dramatische situatie in de jeugdzorg.
Een reconstructie op basis van de input van Berndsen.
De moeder van Esther, bejaardenverzorger van beroep, is recent in aanvaring gekomen met Jeugdzorg. Zij zou zich onvoldoende hebben gehouden aan de omgangsregeling met haar ex-partner, stelt Jeugdzorg, die eerder heeft bepaald dat de vaste verblijfplaats van haar twee jongste kinderen van 4 en 5 jaar bij hun vader is. De moeder van Esther is daarna bij een kennis gaan inwonen, die er ‘autonoom gedachtegoed’ op nahoudt. Berndsen vermoedt dat de moeder van Esther daarom nog meer onder het vergrootglas van de autoriteiten is komen te liggen. Omdat de moeder van Esther zich heeft verzet tegen de uithuisplaatsing van haar jongere kinderen, had zij voor haar oudste dochter Esther (12), die voortkomt uit een vroegere relatie met een andere man, al een zogenoemde Ondertoezichtstelling (OTS) — volgens de Rechtspraak een kinderbeschermingsmaatregel die een rechter kan opleggen om de veiligheid en ontwikkeling van een kind te waarborgen. Jeugdzorg heeft uiteindelijk geconcludeerd dat Esther ook uit huis moest worden geplaatst.
Op maandagmiddag 28 juli zou Berndsen aanwezig zijn bij een afspraak tussen de beoogde nieuwe gezinsvoogd van Esther en diens moeder, maar van die afspraak kwam het niet. Op vrijdagavond 25 juli stonden vier politieagenten en zes jeugdzorgmedewerkers bij Esther en haar moeder voor de deur. De Raad van de Kinderbescherming had met één telefoontje naar de kinderrechter die dag een ‘spoed-uithuisplaatsing’ geregeld. Esther werd overgeplaatst naar een gezinshuis in Aldeboarn. Volgens Berndsen overtraden politie en jeugdzorg hierbij diverse wettelijke regels en verschaften zij zich wederrechtelijk toegang tot het huis van Esther en haar moeder. Esther zag de politie komen en vluchtte daarop via de achtertuin naar de buren.
In een persoonlijke brief gericht aan haar moeder deelde ze haar beleving.
“Ik ga jullie en de mensen die mij zoeken het echte verhaal vertellen, want ik ben niet zomaar weggelopen. De eerste dag van mijn vakantie werd er aangeklopt bij mem op de deur. Ik stond boven bij het raam en zag mensen staan van jeugdzorg en de politie aan het einde van de straat. Ik was zo geschrokken omdat H en D (haar broertje en zusje — red.) ook op deze manier bij ons zijn weggehaald. Ik ben toen over de schutting heen gesprongen omdat ik niet met hun mee wou. Ik wil bij mem blijven! Ik ben toen bij de buren blijven slapen en daarna bij mijn vriendin. Die avond kwam de moeder van mijn vriendin huilend naar ons toe en zei dat de buurvrouw mij moest komen ophalen van de politie en dat ik dan uit huis geplaatst zou worden. Toen moest ik afscheid nemen. Daarna heb ik ook afscheid moeten nemen van mijn buren. Toen moest ik in de politieauto.”
Esther is vervolgens naar het gezinshuis in Aldeboarn gebracht. Haar moeder werd eind juli gearresteerd en in de cel gezet, wegens ‘het onttrekken van haar kind aan het gezag van de overheid’. “De moeder werd verdacht van ontvoering”, stelt Berndsen. Esther mocht van de Jeugdzorg haar moeder vervolgens nog maar eenmaal per week zien, maximaal een uur en onder begeleiding van Jeugdzorg. Esther mocht geen telefoon hebben, maar heeft op een avond toch heimelijk met haar moeder gebeld. Ze vertelde haar moeder dat ze het niet meer uithield in het gezinshuis, dat ze werd geslagen, onder de blauwe plekken zat en niet kon slapen te midden van twaalf andere kinderen die de hele nacht aan het gamen waren. Op 11 augustus is Esther weggelopen uit het gezinshuis in Aldeboarn. Achteraf blijkt dat ze in de buurt door haar moeder met de auto is opgehaald en bij familie in de buurt van Zwolle is ondergebracht. De moeder van Esther heeft dit dagen verzwegen, tot het moment dat ze op 20 augustus zelf haar dochter in goede gezondheid heeft overgedragen aan de politie. Zij is daarna opnieuw gearresteerd.
Berndsen kreeg daarop een belletje van de politierechercheur, die hem meldde dat de moeder was gearresteerd en die nacht in de cel moest doorbrengen. Volgens de sociaal-pedagoog zijn de jeugdzorgautoriteiten volledig verkeerd omgegaan met Esther en haar moeder. “De moeder heeft een zwaar stempel gekregen en al haar uitspraken worden door de hulpverlening tegen haar gebruikt. Als de moeder woedend roept dat ze tegen een boom aanrijdt als ze haar kind afnemen, is de officiële diagnose: ‘Moeder heeft suïcidale gevoelens’. Als moeder zegt dat ze erover denkt naar Zweden te verhuizen, dan is de conclusie: ‘Ze wil haar kind ontvoeren’. Als de moeder zegt dat ze niets met hun regels en wetten te maken wil hebben, dan heeft ze ‘autonoom gedachtegoed’”, aldus Berndsen.
De sociaal-pedagoog vertelt dat de casus Esther geen incident is en dat jeugdzorg dit zelf ook weet. Arts-onderzoeker Maartje Schouten heeft in haar proefschrift Systematic screening for child abuse in out-of-hours primary care (maart 2017) reeds geconstateerd dat de vloedgolf aan anonieme zorgmeldingen heeft geleid tot grotendeels valse verdenkingen van kindermishandeling. “Uit haar onderzoek blijkt dat van elke 100 verdenkingen er 97 onterecht waren.” Hij stelt dat het heel gemakkelijk is, moeders zoals die van Esther verdacht te maken. “Mensen kunnen al een anonieme zorgmelding doen van kindermishandeling als ze een conflict met de buren hebben over de heg.”
Hij stelt dat de jeugdzorg in Nederland dramatisch functioneert. Veilig Thuis-medewerkers en Jeugdzorgwerkers kiezen volgens Berndsen bij echtscheiding of relatiebeëindiging direct partij. “Eén ouder wordt dan als de beste ouder behandeld en de andere als de boosdoener. Bij uithuisplaatsingen laten zij zich vervolgens in het kamp van de pleegouders zuigen. In plaats van te engageren en te enthousiasmeren zijn deze medewerkers aan het escaleren.”
Berndsen hekelt bovendien het financiële motief. Een Ondertoezichtstelling (OTS) en Uithuisplaatsing (UHP) leveren de jeugdzorginstelling geld op.
Bij een OTS gaat het jaarlijks over circa 13.000 euro per kind en bij een UHP kunnen de totale kosten oplopen tot 70.000 euro per jaar. In 2022 waren de nationale OTS- en UHP-kosten meer dan een half miljard euro.
Harry Berndsen uit het Noord-Friese dorp Burdaard is sociaal-pedagoog. Hij bestudeerde 150 Jeugdzorgdossiers en stelde vast dat “geen van deze dossiers aan wetenschappelijke normen voldeed”. Hij schreef vorig jaar namens de landelijke stichting Kinderen-Ouders-Grootouders (KOG) en de stichting Onafhankelijk Dossieronderzoek Jeugdzorgketen het Manifest voor een duurzame jeugdzorg, waarin keiharde conclusies getrokken worden, zoals “De rapporteurs van Veilig Thuis en de Raad voor de Kinderbescherming zijn niet opgeleid en getraind tot onderzoeker”, “Gezinsvoogdijwerkers zijn niet getraind in analytisch rapporteren en het uitvoeren van evaluatieonderzoek” en “De rapportages blinken uit door speculaties, aannames en gissingen”.
Wat je alleen leest in De Andere Krant
Dossiers
