Hoe Mark Rutte de feiten en de geschiedenis verdraait
Karel Beckman | Datum: 21 december 2025
De Duitse bondskanselier Friedrich Merz begroet Navo-secretaris-generaal Mark Rutte bij zijn aankomst in Berlijn op 15 december 2025. Verschillende Europese leiders, de Navo-secretaris-generaal en Amerikaanse onderhandelaars woonden in Berlijn een bijeenkomst bij in de Bondskanselarij om te werken aan een staakt-het-vuren in de aanhoudende oorlog met Rusland in Oekraïne. | Fotografie door Emmanuele Contini | NurPhoto
Fact-checking Rutte’s oorlogspropaganda
Mark Rutte, secretaris-generaal van de Navo, hield op 11 december een toespraak in Berlijn, waarbij hij stelde dat Europa “het volgende doelwit” is van Rusland, en een oproep deed om de Europese defensieuitgaven fors te verhogen. “Wij moeten voorbereid zijn op de schaal van oorlog die onze grootouders of overgrootouders hebben meegemaakt”, zei hij. De Andere Krant checkte de uitspraken van Rusland en concludeert dat Rutte herhaaldelijk desinformatie verkondigt en de geschiedenis uiterst eenzijdig weergeeft.
Rutte begon zijn speech als volgt:
“Iets meer dan 36 jaar geleden, op een inmiddels beroemde nacht in november, sprong Navo-secretaris-generaal Manfred Wörner in zijn auto en reed hij de hele nacht door naar Berlijn. (…) Manfred ging terug naar Duitsland om zich aan te sluiten bij de menigte die de val van de Berlijnse Muur vierde. Vandaag staat een deel van die Muur bij het Navo-hoofdkwartier. Het was een barrière om mensen binnen te houden en ideeën buiten. Nu is het een monument voor de kracht van vrijheid, een herinnering aan de macht van eenheid en een les dat we sterk, zelfverzekerd en standvastig moeten blijven. Want de duistere krachten van onderdrukking zijn opnieuw in opmars.”
Rutte verhaspelt hier de geschiedenis. Hij vergeet te melden dat het Duitsland was dat Rusland aanviel in de Tweede Wereldoorlog, en daarbij 20 miljoen Russen doodde. Dat de Russen het oosten van Duitsland bezetten is dus niet zo gek. Onder de Sovjet-leider Gorbatsjov trokken de Russen zich, 36 jaar geleden, vrijwillig en vreedzaam terug uit het land dat hen had aangevallen, op voorwaarde dat de Navo niet verder zou uitbreiden naar het oosten, wat toch gebeurde, tot aan de Russische grens toe.
Rutte: “We moeten volstrekt duidelijk zijn over de dreiging. Wij zijn het volgende doelwit van Rusland, en we bevinden ons al in de gevarenzone… Want dit jaar is Rusland tegenover de Navo en tegenover Oekraïne nog driester, roekelozer en meedogenlozer geworden. Tijdens de Koude Oorlog waarschuwde president Reagan voor de “agressieve impulsen van een kwaadaardig imperium”. Vandaag is president Poetin opnieuw bezig met het opbouwen van een imperium.”
Er is geen reden om aan te nemen dat ‘wij’ het ‘volgende doelwit’ zijn van Rusland of dat Poetin bezig is met ‘het opbouwen van een imperium’. Rusland is Oekraïne binnengevallen om duidelijke redenen, namelijk om het Russisch sprekende oostelijke deel van het land te beschermen tegen de militaire agressie van nationalistische regering in Kiev, en om af te dwingen dat Oekraïne geen lid wordt van de Navo. Poetin heeft herhaaldelijk aangegeven dat Rusland geen intentie heeft om de rest van Europa te belagen of een ‘imperium’ op te bouwen. Als er een land is dat een wereldimperium heeft opgebouwd, dan is het de Verenigde Staten, de leider van de Navo, die in de hele wereld militaire bases heeft en al vanaf 2004 uitgebreide militaire steun verleent aan Oekraïne en daar zelfs vijftien CIA-bases aanlegde, pal aan de grens met Rusland. Wat Ronald Reagan betreft, hij steunde de jihadistische Moedjahedien, voorloper van Al Qaida, viel Grenada binnen, steunde de moordzuchtige doodseskaders van de Contra’s in Nicaragua, en bombardeerde Libië, om een paar van zijn wapenfeiten te noemen.
Rutte: “Poetin zet alles wat hij heeft in tegen Oekraïne, waarbij hij soldaten en burgers doodt en de toevluchtsoorden van menselijkheid vernietigt: huizen, scholen en ziekenhuizen.”
Het is overduidelijk dat Russische bombardementen zich uitsluitend richten op militaire doelen en op de energie-infrastructuur, iets wat de VS en de Navo ook deden in landen als Irak, Afghanistan en Servië. Als Rusland zich zou richten op de vernietiging van “scholen en ziekenhuizen”, zou het land beslist niet worden gesteund door China en de rest van de wereld. De Russische aanpak contrasteert sterk met de praktijken van de VS, bijvoorbeeld bij het shock and awe-bombardement van Bagdad in 1993, waarbij duizenden burgers omkwamen, de recente bombardementen van Somalië en Jemen, of de historische bombardementen van Cambodja en Vietnam, waar de VS chemische wapens inzette en het liquideren van inmiddels 93 mensen in motorbootjes in het Caribisch gebied en de Stille Oceaan. Hèt voorbeeld van een oorlog gericht tegen de burgerbevolking is natuurlijk die van Israël in Gaza, voor 100 procent gesteund en gefinancierd door de VS.
Rutte: “Alleen al dit jaar heeft Rusland meer dan 46.000 drones en raketten op Oekraïne afgevuurd. Rusland produceert vermoedelijk 2.900 aanvalsdrones per maand (…). En in 2025 produceerde Rusland ongeveer 2.000 kruisraketten en ballistische raketten voor landaanvallen.”
Als Rusland 2900 drones per maand produceert, dat wil zeggen, 34.800 per jaar, plus 2000 raketten, is het knap dat ze er 46.000 op Oekraïne hebben afgevuurd. Dan zouden ze drones en raketten moeten importeren. Rutte negeert daarbij de Oekraïense drone-productie. Oekraïne produceert dit jaar 2,5 tot 3 miljoen drones van diverse typen. “De Oekraïense drone-industrie is uitgegroeid tot een van de grootste ter wereld”, stelt het vakblad Army Recognition. “De productie van drones (in Oekraïne) blijft stormachtig groeien.”
Rutte: “Terwijl Poetin probeert Oekraïne te vernietigen, verwoest hij ook zijn eigen land. Sinds hij zijn oorlog in 2022 begon, zijn er meer dan 1,1 miljoen Russische slachtoffers gevallen, en dit jaar verliest Rusland gemiddeld 1.200 militairen per dag. (…) Poetin betaalt voor zijn trots met het bloed van zijn eigen volk, en als hij bereid is gewone Russen op deze manier op te offeren, waartoe is hij dan bereid tegenover ons?”
In de Q&A sessie voegt Rutte hier aan toe: “En die kerel is bereid, nog vorige maand, om 25.000 van zijn eigen mensen te laten omkomen. 25.000 mensen dood. Niet ernstig gewond. Nee, gedood. Dood. 25.000.”
Rutte heeft het over 1,1 miljoen casualties, wat suggereert dat het gaat om doden, maar dat in het Engels betekent: doden en zwaargewonden. Volgens het aan de BBC gelieerde, pro-westerse MediaZona zijn er vanaf de invasie van 24 februari 2022 tot 4 december 2025 aan Russische kant 153.171 doden gevallen. In het eerste halfjaar van 2025 zijn volgens MediaZona 9849 Russische militairen gesneuveld. Rutte’s bewering dat Rusland 1200 mensen per dag verliest, en vorige maand, zelfs 25.000 doden heeft moeten incasseren, is ongetwijfeld onjuist. Hij suggereert daarnaast dat Poetin “het bloed van zijn eigen volk” opoffert, maar gaat er aan voorbij dat de Russen vrijwillig dienst nemen, en dat in steeds grotere getale doen. In 2023 had het Russische leger 400.000 man die militair actief waren, in 2024 500.000, begin 2025 600.000 en midden 2025 700.000 (volgens onder meer Zelensky). Zouden zoveel vrijwilligers toestromen en zou de Russische troepenmacht zich zo sterk uitbreiden, als Rusland zulke enorme verliezen zou leiden? Wat Rutte ook niet noemt, is dat voor ieder Russisch slachtoffer een veelvoud aan Oekraïense slachtoffers staat. Zo is de verhouding bij de uitwisseling van de lichamen van gedode militairen in 2025 opgelopen tot 1 Rus tegen 24 of meer Oekraïeners. Volgens ChatGPT zijn de Oekraïense strijdkrachten nog altijd 880.000 man sterk. Hoewel Rusland voortdurend terrein wint, is het bijzonder onwaarschijnlijk dat het land in staat zou zijn om na de moeizame overwinning in Oekraïne heel Europa te bezetten.
Rutte: “De Russische economie is nu ingericht op het voeren van oorlog, niet op het welvarend maken van zijn bevolking. Rusland besteedt bijna 40 procent van zijn begroting aan agressie, en ongeveer 70 procent van alle industriële machines in Rusland wordt gebruikt voor militaire productie. Belastingen gaan omhoog, de inflatie is geëxplodeerd en benzine wordt gerantsoeneerd.”
De Russische economie is de afgelopen jaren stevig gegroeid, veel sterker dan bijvoorbeeld de Duitse economie, die in 2023 en 2024 is gekrompen. Volkswagen kondigde afgelopen week voor het eerst in de geschiedenis de sluiting van een Duitse fabriek aan. De Duitse chemische industrie verkeert in diepe crisis. De Russische staatsschuld is 17 procent van het BNP, die van Frankrijk en Italië ligt ruim boven de 100 procent. Dat “benzine wordt gerantsoeneerd” in Rusland is onzin. Volgens persbureau Reuters is de Russische olieproductie dit jaar met 3 procent gedaald door de Oekraïense aanvallen op Russische raffinaderijen. Rusland besteedt weliswaar 30 tot 40 procent van zijn overheidsuitgaven aan defensie, maar de Russische overheidsuitgaven zijn veel lager dan die van Duitsland en de VS. De Russische overheidsuitgaven bedragen 18,6 procent van het BNP, de Duitse 48 procent, de Amerikaanse 36 tot 38 procent. Rusland besteedt dit jaar 7 procent van zijn BNP aan defensie, dus net iets meer dan de nieuwe Navo-norm van 5 procent.
Rutte: “Poetins volgende presidentscampagneslogan zou moeten zijn: Maak Rusland weer zwak. Al is hij natuurlijk niet echt bezorgd over vrije en eerlijke verkiezingen.”
Poetin behaalde in 2024 ruim 87 procent van de stemmen bij de presidentsverkiezingen. Hoe ‘vrij en eerlijk’ die verkiezingen waren, is de vraag, maar enquêtes tonen aan dat Poetin grote steun geniet onder de Russische bevolking. Zelensky is overigens ook niet bezorgd over vrije en eerlijke verkiezingen: hij heeft in het voorjaar van 2024 de verkiezingen helemaal afgeschaft.
Rutte: “Tot nu toe heeft Poetin alleen de vredestichter gespeeld wanneer het hem uitkwam, om tijd te winnen en zijn oorlog voort te zetten. President Trump wil het bloedvergieten nu beëindigen, en hij is de enige die Poetin aan de onderhandelingstafel kan krijgen.”
Poetin heeft eind 2014 en begin 2015 tot twee keer toe een vredesakkoord ondertekend (Minsk 1 en 2) en heeft in de eerste twee maanden na de invasie zelfs drie keer een vredesakkoord bereikt met Oekraïne, waarvan één keer met bemiddeling van Turkije en één keer met bemiddeling van de Israëlische premier Naftali Bennett. Alle drie de akkoorden zijn door het Westen gesaboteerd, het Istanboel-akkoord door de voormalige premier van Engeland, Boris Johnson, die hiervoor hoogstpersoonlijk naar Kiev vloog. Dat Trump de enige is die Poetin aan de onderhandelingstafel kan krijgen, komt omdat de Europese leiders niet met Poetin willen praten en geen enkel serieus voorstel hebben gedaan.
Rutte: “Stelt u zich eens voor dat Poetin zijn zin krijgt: Oekraïne onder de laars van Russische bezetting, zijn troepen langs een langere grens met de Navo, en een aanzienlijk verhoogd risico op een gewapende aanval tegen ons. Dat zou een werkelijk gigantische verschuiving in onze afschrikking en defensie vereisen. De Navo zou haar militaire aanwezigheid langs de oostflank aanzienlijk moeten vergroten, en bondgenoten zouden veel verder en sneller moeten gaan met defensie-uitgaven en productie.”
Ook hier zet Rutte de geschiedenis op zijn kop. Het is de Navo die sinds 1990 gestaag is uitgebreid naar de Russische grens. Dat Rusland vervolgens direct aan “de oostflank” van de Navo komt te liggen, is daarvan het logische gevolg. Het zijn de Russen die hebben geëist dat Oekraïne een neutrale bufferzone blijft, hetgeen door de Navo al sinds 2007 in de wind wordt geslagen. Als ze dat niet hadden gedaan, was er geen oorlog geweest.
Rutte: “Rusland escaleert zijn heimelijke campagne tegen onze samenlevingen al. De Russische lijst van sabotagedoelen beperkt zich niet tot kritieke infrastructuur, de defensie-industrie en militaire faciliteiten. Er zijn aanvallen geweest op commerciële magazijnen en winkelcentra, explosieven zijn verborgen in pakketten en Polen onderzoekt inmiddels sabotage van zijn spoorwegnet. Dit jaar hebben we roekeloze schendingen van het luchtruim door Rusland gezien. Of het nu gaat om drones boven Polen en Roemenië of om gevechtsvliegtuigen boven Estland, dergelijke incidenten brengen levens in gevaar en vergroten het risico op escalatie.”
Zelfs dagblad Trouw concludeerde onlangs na uitgebreid onderzoek dat er geen bewijs is dat de in Europa gesignaleerde drones uit Rusland afkomstig zijn. Er is ook geen bewijs voor Russische aanvallen op ‘magazijnen en winkelcentra’. Bart Schuurman, hoogleraar Terrorisme en Politiek Geweld van de universiteit Leiden, beweert dat hij een databestand heeft met Russische sabotageacties in 2022, 2023 en 2024, en heeft in het universiteitsblad Leidraad gezegd dat hij dat aan iedere journalist ter beschikking wil stellen. Wij hebben er drie keer om gevraagd, maar Schuurman weigert zijn databestand met ons te delen. Schuurman stelt volgens Leidraad dat “Het attributeren van de daden aan Rusland moeilijk is, aangezien de Russische autoriteiten geen sporen achterlaten.” Hoe hij dat dan wel kan, blijft onduidelijk.
Rutte: “Hun totale defensiebegroting (van Rusland) bedraagt 200 miljard dollar, en gecorrigeerd voor koopkracht is dat ongeveer gelijk aan wat de gehele Europese NAVO samen aan defensie uitgeeft.”
Rusland heeft volgens het gezaghebbende instituut SIPRI in 2024 voor 149 miljard dollar aan defensie uitgegeven, de Europese Navo-landen 454 miljard dollar. Voor 2025 worden soortgelijke uitgaven verwacht volgens diverse bronnen genoemd door ChatGPT. Aangepast voor koopkracht, zouden de Russische uitgaven volgens ChatGPT uitkomen op 250-300 miljard dollar, substantieel lager dan de uitgaven van de Europese Navo-landen. Maar waarom noemt Rutte de Amerikaanse en Canadese uitgaven niet, van respectievelijk 980 miljard dollar en 44 miljard dollar? Volgens SIPRI zijn de Navo-landen goed voor 55 procent (1510 miljard dollar) van de wereldwijde militaire uitgaven van 2745 miljard dollar. “De defensie-uitgaven van de Navo stellen de Russische volledig in de schaduw”, stelt het militaire vakblad Defense News. Toch is het volgens Rutte nodig dat de Navo-landen hun defensie-uitgaven substantieel verhogen, zelfs verdubbelen.
Wat je alleen leest in De Andere Krant
Dossiers
