“Onze diversiteit maakt het leven juist prachtig”
Hedda Schut | Datum: 29 mei 2025
Beeld: MKfotografie
Igor van Kaam: “Wij mensen draaien voor het grootste deel op conditioneringen en automatismen”
Om zijn mensenkennis te vergroten, volgde Igor van Kaam een opleiding Neurolinguïstisch Programmeren (NLP). Hoe zitten mensen in elkaar, wilde hij weten. Wat drijft ons? In de twintig jaar daarna hielp hij als NLP-trainer anderen van hun belemmerende overtuigingen, allergieën of fobieën af. Hij vergat alleen zichzelf, tot de voorzienigheid hem een handje hielp. Na een burn-out en een periode van depressie, waarin hij hard aan zijn persoonlijke ontwikkeling werkte, is Van Kaam weer alive and kicking. Zijn idee: reis naar binnen, stap uit je veilige cocon en ontstijg je oordeel. Dan krijg je een heel andere samenleving.
Druk, duidelijk, speels, toegankelijk, zo kenschetst Igor van Kaam zichzelf. En natuurlijk is hij meer dan dat. Een vriendin noemt hem een hooggevoelige sensatiezoeker — wat Van Kaam moet beamen. “Ik houd van thrills, spannende zaken en risico’s. Mijn hele leven al.” Blijkbaar kan hij tijdens al die onrust goed zijn hoofd koel houden, heeft hij de nodige emotionele en intelligente inzichten op het juiste moment en weet hij hoe te communiceren. Zo deed hij als mediator een poging de crisis bij Youtubevideokanaal Blckbx tussen het bestuur en oprichter Flavio Pasquino te beslechten. Tevergeefs. Hij publiceerde op Youtube wel een analyse van het conflict, mede op basis van zijn kennis van NLP.
Van Kaam is even in Nederland om trainingen te geven. Over een paar uur vliegt hij naar Zuid-Afrika, waar hij sinds drie jaar woont met zijn man en hun twee honden. Hij legt het principe van NLP nog maar eens even uit: “Het is eigenlijk mensenkennis. NLP werk niet volgens protocollen, maar met ingrediënten die in iemands hoofd zitten. Iedereen heeft wat anders in zijn hoofd om tot bepaald gedrag te komen. Als coach breng je de structuur ervan in kaart. Het zijn beelden, geluiden en (onbewuste) patronen waarmee je aan het werk gaat. Wij mensen draaien voor het grootste deel op conditioneringen en automatismen.”
“Als kind kun je iets meemaken dat je je hele leven meeneemt. Het heeft je geprogrammeerd, maar met je verstand kun je er niet meer bij. Ik zie het als riviertjes die door een landschap stromen en die geultjes hebben uitgesleten: het automatisme, de (natuurkundige) weg van de minste weerstand. Daarmee gaat de NLP-therapeut aan de slag: sommige patronen zijn onlogisch, ongewenst geworden en werken niet meer. Dan loont het een nieuw geultje te graven waar het water beter doorheen kan stromen, met minder zware emoties.”
Waarmee Van Kaam maar wil zeggen dat er achter elk gedrag en elk mens waarden en drijfveren zitten. Dat bijbehorende intenties in de basis altijd positief zijn. Of dat nou is om een carrière veilig te stellen of door hang naar macht of controle. “Tegelijkertijd zit in ieder mens ook een drang naar veiligheid en de wereld willen begrijpen. Op basis van de informatie die jij hebt, kies je ervoor het één te geloven. Een ander kiest ervoor het andere te geloven, zodat híj zíjn wereld begrijpt — dat heet al eeuwenlang religie. Als je eenmaal een pad hebt gekozen, is het moeilijk daar weer vanaf te stappen. Omdat je dan nieuwe geultjes moet gaan graven om een nieuwe waarheid te laten ontstaan. Het is jouw waarheid overigens, niet de werkelijkheid. Mensen worden soms boos als ik dat zeg. Ze vinden hun waarheid de werkelijkheid, maar die overtuiging is een overlevingsmechanisme.”
Dat waarheden uit elkaar kunnen liggen, illustreert hij met het begin van 2021 toen hij zijn vrienden en familie zich gewoon zag laten vaccineren. “Ik las boeken als Dodelijke medicijnen en georganiseerde misdaad van Peter Gøtzsche. Ik dacht: hé, er zit een andere kracht achter de medische wetenschap die bij NLP niet aanwezig is, omdat het daar draait om ethiek en positieve intenties. In de medische wetenschap zie ik die veel minder terug. Wel bij artsen, medisch specialisten en verpleegkundigen die niet beter weten dan dat ze het goede doen. Maar in de hele structuur daarachter zitten wat perverse belangen. Hoe kon het dat zo velen zich zo voor de gek lieten houden? Overheden wisten heel goed wat ze deden, maar zo konden ze het niet verkopen, dus bedachten ze: als we doen alsof we het niet weten, kunnen we veel gemakkelijker gedrag forceren. Ik snap nog steeds niet wat de intentie erachter is. Dat kun je natuurlijk invullen met de global elite en ontvolkingstheorieën, maar daarmee houd ik me liever niet bezig.”
In coronatijd was hij vaak nog heel boos. En die emotie ziet hij nog steeds, ook bij anderen in de ‘wakkere’ wereld. “Bij de protesten van Extinction Rebellion hoorde ik laatst zeggen: ‘Die moeten ze doodrijden’. Doe even normaal zeg. Dan denk ik aan de protesten op het Museumplein. Toen de wereld te klein werd nadat die vrouw werd aangereden door een ME-bus. De romeo’s, de politie, Femke Halsema — ze deden het allemaal niet goed. Je kunt niet iedereen maar dood wensen. Vanuit hun waarheid en opdrachten doen ze gewoon hun ding.”
“Ik kan niet tegen conflict en ook niet tegen onrecht”, legt hij uit. “En vanuit die optiek — toen ik mezelf beter leerde kennen tijdens burn-out en depressie in 2017-2018 — ben ik veel meer gaan zoeken naar hoe je partijen bij elkaar krijgt. Want overtuigen werkt niet. Ik kan bij mijn vrienden en familie aankomen met mijn waarheden, Blckbx en De Andere Krant, maar dan gaat hun hoofd gewoon op slot. Dus dan zit het in de verbinding dat we mens zijn, dat onze diversiteit het leven juist prachtig maakt. Dat is mijn drijfveer. Ons verlangen naar veiligheid, de wereld willen begrijpen en onze overlevingsmechanismen maken het lastiger te verbinden met de ander. Dus, stel ik voor, durf wat van die behoefte aan veiligheid op te geven. Sta open, verander, groei, peddel mee. Wij willen het liefste blijven waar we zijn, niet veranderen. Maar we moeten óók bewegen, anders gaat alles door en blijf jij achter. Bij oude mensen zie je vaak dat ze de wereld om zich heen niet meer begrijpen, omdat ze zijn blijven stilstaan. Onze basishouding ligt ook een beetje in het spreekwoord wat de boer niet kent, dat eet hij niet. Als je dat kunt ontstijgen, breder wilt kijken dan je eigen waarheid, dan kun je verbinden.”
Zuid-Afrika heeft hem geholpen het leven vanuit een ander perspectief te bekijken. “Ik had het niet kunnen voorspellen, maar Europa, de geopolitiek, oorlogsdreiging, kan ik nu van een afstandje bekijken. Als daar een wereldoorlog uitbreekt, voelen we het alleen economisch. Bommen sturen ze niet. Dit land is ook bijzonder omdat het goede banden heeft met Amerika, met Europa en als BRICS-land met Rusland en China. Bovendien heeft het een echte democratie. Als de regering iets doet wat het volk niet wil, wordt het land platgelegd en dan zwicht de regering. Dat kennen we in Nederland niet meer. Daar kun je demonstreren tot je een ons weegt. Het komt in de krant en daarna wordt het vergeten. Iedereen betaalt aan de pomp rustig meer dan 2 euro voor een liter benzine. Niemand laat de auto staan om benzineproducenten op hun knieën te dwingen.”
In zijn nieuwe habitat ziet Van Kaam dat je met niets gelukkig kunt zijn. “Toen we er net woonden, hoorde ik ’s ochtends vroeg zingen op straat. Het waren kinderen uit de townships, op weg naar school. Zij leven in kleine hutjes, vaak met twee gezinnen. ’s Nachts slapen ze hutjemutje naast elkaar op de vloer, met een dekentje over zich heen. Met een beetje geluk — als die al niet dood zijn — met hun ouders in de buurt. Anders vangt een familielid of buurvrouw ze op. Die kinderen hebben niets — met een werkloosheidspercentage van bijna 50 procent ook nauwelijks een toekomstperspectief. Toch lopen ze zingend naar school. Toch spelen ze. Dan denk ik wat mooi — hier komt de menselijke ziel naar boven. Ze zijn in staat van elke dag het beste te maken.”
Hij heeft een beeld hoe we die andere samenleving kunnen creëren, waarin polariteit ontbreekt en waarheden naast elkaar kunnen bestaan. Van Kaam pakt pen en papier en tekent: “Binnen de NLP hebben we het over waarnemingsposities. De eerste, de tweede en de overstijgende metapositie. De eerste is de ‘ik’, de tweede de ‘jij’ — met verschillende percepties. Wat we leren is naar die metapositie te gaan. Om als een vlieg op de luxaflex te zitten en te observeren zonder er iets van te vinden: ‘Goh, daar zitten vier mensen aan het ontbijt die keuvelen — die mevrouw daar is misschien wel een Sigrid Kaag-fan. Nu zit ze lekker te eten.’ Vaak nog is het moeilijk die positie in te nemen. Je ziet het overal — de NOS zou een metapositie kunnen hebben, maar hun journalisten hebben een oordeel. Ik hoop dat De Andere Krant een beetje breder kijkt, maar zie het daar soms ook. Van David Icke vind ik het mooi dat hij zijn strijd tegen de deepstate kan benoemen. Hij zegt: er komt pas democratie als we voor onszelf opkomen. Onze vrijheid komt pas als we ons geboorterecht opeisen. Daarom focus ik me op persoonlijke ontwikkeling. Dan leer je vanuit die afstand naar de wereld te kijken.”
“We zitten hier opgesloten op dat kleine kutplaneetje”, besluit hij, “We moeten het samen doen. Daarom is die weg naar binnen zo belangrijk: geen kennis verzamelen, maar begaafdheid ontwikkelen, zielenwijsheid vergaren. Die wijsheid vergeten we als we worden geboren, maar die ligt wel besloten in het DNA, de geest en het product van je denken. We willen allemaal terug naar het licht, maar toch kiezen we graag voor schaduw, voor haat. Zulke emoties maken aantoonbaar ziek. Het heeft veel persoonlijke ontwikkeling en kracht nodig om de wereld vanuit blije emoties, liefde, vergeving, verwondering en verbazing te zien. Je mag ook kunnen lachen om Hugo de Jonge. Omdat het zo moeilijk is, raad ik anderen aan dat te leren. Daarvoor moeten ze uit hun veilige coconnetje en een beetje risico lopen. Het heeft geen nut ‘duivels’ te bestrijden. Omarm ze met liefde, dan zijn ze weg. Duisternis kun je alleen met licht bestrijden. Dat klinkt misschien heel spiritueel, maar het is zuivere natuurkunde. Zolang je regelmatig boos, gefrustreerd of bang bent, bouw je niet de hemel, maar de hel op aarde.”
Megawindturbines die de leefomgeving van mens en dier verpesten‚ ‘nulemissiebeleid’ waardoor ondernemers de stad niet meer in kunnen met dieselbusjes‚ smart city-apparaten zoals 5G‚ wifi-trackers en sensoren in lantaarnpalen die de privacy en gezondheid van burgers aantasten‚ wateroverlast als gevolg van ‘vernattingsbeleid’‚ wolven die recreatie onmogelijk maken‚ de komst van oefenterreinen voor Defensie — op allerlei manieren wordt de leefomgeving van burgers bedreigd. Steeds meer mensen komen hiertegen in verzet. Ze spreken in bij raadsvergaderingen of zetten acties op touw om de controle over hun omgeving terug te pakken.
Wij zijn ervan overtuigd dat burgers op lokaal vlak veel kunnen bereiken. Zeker als we verbinding maken met elkaar. Daarvoor is deze nieuwe rubriek bedoeld. Hierin belichten wij wekelijks een lokaal initiatief waarmee burgers zich teweerstellen tegen plannen die hun leefomgeving aantasten. Alle initiatieven zullen bij elkaar worden gebracht op een aparte website van De Andere Krant (in ontwikkeling). Wij hopen dat mensen hierdoor elkaar weten te vinden en niet zelf steeds opnieuw het wiel hoeven uit te vinden.
Ben jij bezig met een lokaal initiatief waarvoor je aandacht wilt vragen en dat ook voor mensen elders in het land relevant is? Neem dan contact op met de redactie: redactie@deanderekrant.nl o.v.v. De Grote Verbouwing.
Wat je alleen leest in De Andere Krant
Dossiers
