“Onze diversiteit maakt het leven juist prachtig” 

“Ik kan niet tegen conflict en ook niet tegen onrecht”, legt hij uit. “En vanuit die optiek — toen ik mezelf beter leerde kennen tijdens burn-out en depressie in 2017-2018 — ben ik veel meer gaan zoeken naar hoe je partijen bij elkaar krijgt. Want overtuigen werkt niet. Ik kan bij mijn vrienden en familie aankomen met mijn waarheden, Blckbx en De Andere Krant, maar dan gaat hun hoofd gewoon op slot. Dus dan zit het in de verbinding dat we mens zijn, dat onze diversiteit het leven juist prachtig maakt. Dat is mijn drijfveer. Ons verlangen naar veiligheid, de wereld willen begrijpen en onze overlevings­mechanismen maken het lastiger te verbinden met de ander. Dus, stel ik voor, durf wat van die behoefte aan veiligheid op te geven. Sta open, verander, groei, peddel mee. Wij willen het liefste blijven waar we zijn, niet veranderen. Maar we moeten óók bewegen, anders gaat alles door en blijf jij achter. Bij oude mensen zie je vaak dat ze de wereld om zich heen niet meer begrijpen, omdat ze zijn blijven stilstaan. Onze basishouding ligt ook een beetje in het spreekwoord wat de boer niet kent, dat eet hij niet. Als je dat kunt ontstijgen, breder wilt kijken dan je eigen waarheid, dan kun je verbinden.”

Zuid-Afrika heeft hem geholpen het leven vanuit een ander perspectief te bekijken. “Ik had het niet kunnen voorspellen, maar Europa, de geopolitiek, oorlogsdreiging, kan ik nu van een afstandje bekijken. Als daar een wereldoorlog uitbreekt, voelen we het alleen economisch. Bommen sturen ze niet. Dit land is ook bijzonder omdat het goede banden heeft met Amerika, met Europa en als BRICS-land met Rusland en China. Bovendien heeft het een echte democratie. Als de regering iets doet wat het volk niet wil, wordt het land platgelegd en dan zwicht de regering. Dat kennen we in Nederland niet meer. Daar kun je demonstreren tot je een ons weegt. Het komt in de krant en daarna wordt het vergeten. Iedereen betaalt aan de pomp rustig meer dan 2 euro voor een liter benzine. Niemand laat de auto staan om benzineproducenten op hun knieën te dwingen.”

In zijn nieuwe habitat ziet Van Kaam dat je met niets gelukkig kunt zijn. “Toen we er net woonden, hoorde ik ’s ochtends vroeg zingen op straat. Het waren kinderen uit de townships, op weg naar school. Zij leven in kleine hutjes, vaak met twee gezinnen. ’s Nachts slapen ze hutjemutje naast elkaar op de vloer, met een dekentje over zich heen. Met een beetje geluk — als die al niet dood zijn — met hun ouders in de buurt. Anders vangt een familielid of buurvrouw ze op. Die kinderen hebben niets — met een werkloosheidspercentage van bijna 50 procent ook nauwelijks een toekomstperspectief. Toch lopen ze zingend naar school. Toch spelen ze. Dan denk ik wat mooi — hier komt de menselijke ziel naar boven. Ze zijn in staat van elke dag het beste te maken.”

Hij heeft een beeld hoe we die andere samenleving kunnen creëren, waarin polariteit ontbreekt en waarheden naast elkaar kunnen bestaan. Van Kaam pakt pen en papier en tekent: “Binnen de NLP hebben we het over waarnemingsposities. De eerste, de tweede en de overstijgende metapositie. De eerste is de ‘ik’, de tweede de ‘jij’ — met verschillende percepties. Wat we leren is naar die metapositie te gaan. Om als een vlieg op de luxaflex te zitten en te observeren zonder er iets van te vinden: ‘Goh, daar zitten vier mensen aan het ontbijt die keuvelen — die mevrouw daar is misschien wel een Sigrid Kaag-fan. Nu zit ze lekker te eten.’ Vaak nog is het moeilijk die positie in te nemen. Je ziet het overal — de NOS zou een metapositie kunnen hebben, maar hun journalisten hebben een oordeel. Ik hoop dat De Andere Krant een beetje breder kijkt, maar zie het daar soms ook. Van ­David Icke vind ik het mooi dat hij zijn strijd tegen de deepstate kan benoemen. Hij zegt: er komt pas democratie als we voor onszelf opkomen. Onze vrijheid komt pas als we ons geboorterecht opeisen. Daarom focus ik me op persoonlijke ontwikkeling. Dan leer je vanuit die afstand naar de wereld te kijken.” 

“We zitten hier opgesloten op dat kleine kutplaneetje”, besluit hij, “We moeten het samen doen. Daarom is die weg naar binnen zo belangrijk: geen kennis verzamelen, maar begaafdheid ontwikkelen, zielenwijsheid vergaren. Die wijsheid vergeten we als we worden geboren, maar die ligt wel besloten in het DNA, de geest en het product van je denken. We willen allemaal terug naar het licht, maar toch kiezen we graag voor schaduw, voor haat. Zulke emoties maken aantoonbaar ziek. Het heeft veel persoonlijke ontwikkeling en kracht nodig om de wereld vanuit blije emoties, liefde, vergeving, verwondering en verbazing te zien. Je mag ook kunnen lachen om Hugo de Jonge. Omdat het zo moeilijk is, raad ik anderen aan dat te leren. Daarvoor moeten ze uit hun veilige coconnetje en een beetje risico lopen. Het heeft geen nut ‘duivels’ te bestrijden. Omarm ze met liefde, dan zijn ze weg. Duisternis kun je alleen met licht bestrijden. Dat klinkt misschien heel spiritueel, maar het is zuivere natuurkunde. Zolang je regelmatig boos, gefrustreerd of bang bent, bouw je niet de hemel, maar de hel op aarde.”