Italianen massaal in verzet tegen oorlogsplannen
Beeld: Rome, Italië zaterdag 5 april 2025 | Fotografie: Cecilia Fabiano/LaPresse/Shutterstock
De EU ziet zichzelf genoodzaakt haar ReArm Europe-initiatief een andere naam te geven in Italië: Readiness 2030
Afgelopen zaterdag kwamen in Italië 100.000 betogers op de been om te demonstreren voor vrede en tegen de Europese herbewapeningsplannen. Het protest wordt georganiseerd door de linkse Vijfsterrenbeweging, maar krijgt steun vanuit het hele politieke spectrum. Premier Giorgia Meloni steunt Oekraïne in de oorlog met Rusland, maar wil geen Italiaanse troepen sturen naar het land en is sceptisch over de oorloghitserij vanuit Brussel.
Rome was vorige week zaterdag het toneel van de grootste vredesdemonstraties die tot nu toe zijn gehouden in Europa tegen het Europese Re-Arm-programma en de voortgaande wapensteun aan Oekraïne. Ook in andere steden kwamen duizenden mensen op de been die zich verzetten tegen het plan van Europese Commissie voorzitter Ursula von der Leyen om 800 miljard aan bewapening uit te geven. De betogingen werden georganiseerd door de Vijfsterrenbeweging van de voormalige premier Giuseppe Conti, de derde partij in het Italiaanse parlement. De partij van Conti werkt in het Europees Parlement in de groep The Left samen met onder andere Die Linke uit Duitsland, La France Insoumise van de radicale maar populaire Franse politicus Jean-Luc Mélenchon, het Spaanse Podemos, de Communistische Partij van Portugal en de Partij voor de Dieren uit Nederland.
De protesten worden ook gesteund door de rechtse Lega Partij van vice-premier Matteo Salvini, die zich binnen het Italiaanse kabinet voortdurend uitspreekt tegen wapensteun aan Oekraïne. Ook binnen de centrum-linkse oppositiepartij Partito Democratico bestaat veel weerstand tegen de oorlog. Premier Giorgia Meloni van de nationaal-conservatieve partij Fratelli d’Italia heeft zich onlangs uitgesproken tegen de plannen van de Britse premier Kier Starmer en zijn Franse collega Macron om een ‘coalition of the willing’ te vormen voor het sturen van troepen naar Oekraïne. Ze noemde dat een “zeer complexe, riskante en ineffectieve optie”.
Toen Meloni in september 2022 werd gekozen — zeven maanden na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne — bestond in Europa de vrees dat Italië zich zou verwijderen van de Navo en de EU. Haar populariteit was mede te danken aan haar Euroscepticisme. Nadat ze aan de macht was gekomen, durfde ze haar beloften niet na te komen, tot teleurstelling van veel kiezers. Daarvoor bleek de economische positie van Italië te kwetsbaar. Meloni bleef de oorlog in Oekraïne dan ook steunen, zij het dat Italië slechts zo’n 1,4 miljard euro aan wapensteun heeft geleverd, veel minder dan bijvoorbeeld Nederland (6 miljard) of Denemarken (7,5 miljard).
Italië heeft sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog en de ondergang van Mussolini altijd een sterk pacifistische inslag gehad. Tijdens de Koude Oorlog werd Italië, dat een van de grootste communistische partijen van Europa had, door het Westen gezien als een frontlijnstaat tegenover de Sovjet-Unie. Er werden honderd Navobases gebouwd op Italiaanse bodem. De CIA voerde valsevlagoperaties uit, waaronder terroristische aanslagen, waarvan de communisten de schuld kregen. De Amerikanen steunden de Christen-Democraten, die lange tijd de regering in handen hadden, heimelijk met grote sommen geld. Ook nu nog zijn er in Italië zo’n 12.000 Amerikaanse militairen gelegerd en zijn Amerikaanse kernwapens opgeslagen op twee bases, Aviano Air Base en Ghedi Air Base. De Navobases in Italië zijn door de VS gebruikt om luchtaanvallen te lanceren op Joegoslavië in 1999 en Irak in 2003.
Het lijkt erop dat steeds meer Italianen genoeg hebben van alle oorlogvoorbereidingen. Ze zien liever dat geld wordt besteed aan sociale zaken en gezondheidszorg. De EU zag zichzelf zelfs genoodzaakt haar ReArm Europe-initiatief een andere naam te geven in Italië: Readiness 2030. Conti, de leider van de Vijfsterrenbeweging, heeft aangegeven dat hij zijn vredesacties wil uitbreiden naar de rest van Europa.
Wat je alleen leest in De Andere Krant
Dossiers
