Lidewij de Vos wil zelfvertrouwen terug in Nederland
George Woodham | Datum: 28 oktober 2025
Lidewij de Vos | mkfotografie
Interview Lidewij de Vos, lijsttrekker Fvd: “Problemen die nu spelen, zijn niet gisteren begonnen, maar spelen al vijftig jaar”
“Nederland is ons enige thuis en dat thuis zijn we aan het kwijtraken, omdat Nederlanders binnen afzienbare tijd een minderheid in hun eigen land dreigen te worden.” De nieuwe lijsttrekker van Forum voor Democratie, Lidewij de Vos, draait er niet omheen. Voor haar is immigratie prioriteit nummer één. Ze durft zelfs te pleiten voor vrijwillige remigratie, net als voor andere controversiële standpunten als een Nexit. “Mensen zijn bang voor dit soort keuzes, omdat hen angst wordt aangepraat.”
We spreken af op het partijkantoor van FVD aan de Herengracht in Amsterdam. Vanaf de straat zie ik de deur van het souterrain openstaan. Binnen zit Lidewij de Vos met persvoorlichter Tom Russcher aan een grote, houten tafel wat te tikken. Voorzichtig daal ik het smalle, gladde trapje met natte bladeren af naar binnen. Ik word begroet met een warme glimlach. We kennen elkaar.
Toen ik in 2022 op de redactie van Ongehoord Nieuws begon, werkte De Vos als beleidsmedewerker voor Tweede Kamerlid Gideon van Meijeren. Laptop en dossiers meezeulend, vergezelde ze hem vaak naar de studio. Bij binnenkomst grapte ik dan wel eens: “Hé, ouwe tassendrager! Hoe gaat ie?” Ze kon er altijd wel om lachen.
Iedereen begreep meteen dat de term niet serieus bedoeld was. Lidewij de Vos stond bekend als alles behálve tassendrager. Vooral op het gebied van klimaat en stikstof stond ze haar mannetje en fractieleden van Forum wapenden zich voor Kamerdebatten over die onderwerpen met kennis en feiten die vooral bij haar vandaan kwamen.
De Vos (Leidschendam, 30 augustus 1997) studeerde Moleculaire Levenswetenschappen aan de Universiteit Utrecht, een combinatiestudie van scheikunde en biologie. We mogen haar dan ook een biochemicus noemen. Tegelijkertijd rondde ze ook nog Viool af aan het Conservatorium in de Domstad.
Nadat ze haar studies had afgerond, kwam corona. Voor veel mensen was het een ingrijpende periode, ook voor De Vos. Het zou vormend blijken in haar verdere carrière: “Ik dacht niet meteen: er klopt iets niet. Ik dacht wel: hier komt iets ingrijpends op ons af. Laten we in ieder geval maar even kijken wat er aan de hand is. Op een gegeven moment werd duidelijk dat corona een zware griep was en dat het heel onverstandig was de samenleving daarvoor op slot te houden. Dat laatste zag ik meteen, want wat er ook gebeurt, je kunt een samenleving niet met een lockdown beschermen tegen een virus. Want dat kun je ten eerste niet eeuwig blijven volhouden en ten tweede zodra je alles opengooit, duikt dat virus weer op.”
Volgens De Vos had dergelijk voortschrijdend inzicht de politiek op andere gedachtes moeten brengen, maar dat gebeurde niet. Ook in de academische wereld werd ze geconfronteerd met een wijdverspreid gebrek aan zelfstandig denken en handelen. Tijdens de coronaperiode volgde ze een onderzoeksmaster neurowetenschappen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. “Ik wilde eigenlijk in het onderzoek blijven werken, misschien wel promoveren en verder gaan in die academische wereld. Maar toen kwamen de eerste lockdowns en iedereen werd van het ene moment op het andere naar huis gestuurd. Ik werkte op een lab dat verbonden was aan het Erasmusziekenhuis en kon zodoende mijn stage niet fatsoenlijk afmaken. Toen we na een paar maanden een keer mochten terugkeren naar het laboratorium, merkte ik dat iedereen meeging in het mainstream narratief, terwijl ik had gehoopt dat er juist ook vanuit de medisch-wetenschappelijke hoek op zijn minst interesse was in: ‘Goh, werken die mondkapjes wel? Willen we iedereen vaccineren? Is dat allemaal verstandig?’”
De kritische houding die zij van de wetenschap verwachtte en die haar juist zo aantrok, miste ze bij de andere onderzoekers. Ook in het klimaatdebat, een onderwerp dat zijdelings raakt aan de biochemie, miste ze kritische geluiden. “Dat was me al tijdens mijn studie in Utrecht opgevallen, maar in de coronatijd werd dat allemaal nog scherper duidelijk. Dan ga je je toch achter de oren krabben. Als ik in die academische wereld niet vind wat ik er zoek, moet ik er dan nog wel blijven?”
Vanaf dat moment besloot ze zich volledig actief in te zetten voor de politiek. De Vos was toen al lid van FVD, een partij waar ze in 2016 (toen Forum nog een denktank was — red.) kennis mee maakte tijdens het referendum over het associatieverdrag met Oekraïne: “Het was de eerste keer dat ik mocht stemmen of zo’n ondersteuningsverklaring mocht indienen. Dat heb ik ook allemaal gedaan. Ik heb ook tegen het associatieverdrag gestemd.”
Toen Forum voor Democratie in 2017 voor het eerst in de Kamer kwam, raakte ze gecharmeerd van het gedachtegoed van de partij: “Ik was heel erg getroffen door de overkoepelende visie die Baudet heeft en toen ook al had. De PVV was kritisch op immigratie, maar ik vond het geluid van Wilders toch behoorlijk platgeslagen en ik zocht eigenlijk een wat meer intellectuele benadering. Wat is nou eigenlijk het probleem? Dat is niet alleen immigratie. Dat is ook dat we als samenleving eigenlijk het vertrouwen in onszelf zijn verloren, waardoor we ons verplicht voelen hele bevolkingsstammen hier naartoe te halen. Datzelfde gebrek aan zelfvertrouwen zien we ook bij klimaatbeleid, dat we ons heel erg schuldig voelen over het effect dat we als mensheid zouden hebben op de aarde. Wetenschappelijk staat dat zeer ter discussie en we weten in ieder geval zeker dat het niet goed is als we dat klimaatbeleid voortzetten. Bij Forum zag ik dat die dwarsverbanden werden gelegd. Dat versterkte mijn gevoel van: hier wordt echt nagedacht.”
De Vos hekelt het gebrek aan voortschrijdend inzicht bij andere partijen. Iets wat volgens haar grote gevolgen heeft: “Kijk maar naar het klimaatbeleid en de energietransitie. Als gevolg daarvan staan nu 14.000 bedrijven op de wachtlijst om een aansluiting te krijgen op het elektriciteitsnet. Dat remt de economische groei enorm. Minister Hermans (VVD, Klimaat en Groene Groei) geeft nu wel schoorvoetend toe: ‘Ja, het zit allemaal een beetje tegen met de energietransitie’, maar de echte conclusie ‘Dit hebben we gewoon helemaal verkeerd ingeschat’, die hoor je niet.”
Volgens De Vos is het gebrek aan realiteitszin met betrekking tot het klimaat kamerbreed. Ze stelt dat een aantal partijen wel kritisch is wat betreft de haalbaarheid en betaalbaarheid van het klimaatbeleid, maar er is in het parlement niemand, behalve FVD, die dat beleid in zijn geheel verwerpt. “Er is altijd klimaatverandering geweest, ook toen er nog geen mensen waren. En als je nu aanneemt dat de mens daar enige invloed op uitoefent, dan nog heeft het helemaal geen zin als Nederland allerlei maatregelen te nemen, terwijl de rest van de wereld gewoon op de oude voet doorgaat. Dat is ook weer dat gebrek aan zelfvertrouwen, die weg met ons-mentaliteit. We leggen onszelf allerlei beperkingen op en groeien niet. Andere landen hebben daar geen last van. Die kiezen voor zichzelf en groeien wel. Op een gegeven moment delf je gewoon het onderspit.”
Ons gesprek duikt vrijwel meteen de inhoud in en dat is kenmerkend voor de jonge lijsttrekker. Het moet gaan over de zaken die ertoe doen. Voor De Vos is migratie het belangrijkste thema bij deze verkiezingen, ook omdat veel andere problemen daaruit voortvloeien. De nood is volgens haar hoog en daarom wil ze een asielstop en een remigratieprogramma invoeren. “De massale immigratie is het grootste probleem van deze tijd. Nederland is ons enige thuis en dat thuis zijn we aan het kwijtraken, omdat Nederlanders binnen afzienbare tijd een minderheid in hun eigen land dreigen te worden. Ik zie het als mijn plicht als Nederlands parlementariër, dat thuis te beschermen en te behouden. Prima als er hier ook wat mensen naartoe komen die iets bij te dragen hebben of die hier misschien een tijdje komen werken en dan weer naar huis gaan. Dat is het punt helemaal niet. Maar er komen nu zulke grote aantallen naar ons land, al decennia. Dat zijn in grote mate groepen mensen die een hele grote culturele afstand tot de onze hebben, die weinig tot niets bijdragen. Een gemiddelde niet-westerse immigrant kost gedurende zijn leven de Nederlandse belastingbetaler 500.000 euro, terwijl een Nederlander de schatkist gemiddeld 100.000 euro oplevert.”
Bij de kosten en baten die ze hier noemt, verwijst De Vos naar het rapport Migratiemagneet Nederland (2021) van wiskundige en cultureel antropoloog Jan van de Beek. Economische schade is een van de redenen waarom haar partij een asielstop wil. Maar er is ook een veel fundamentelere, persoonlijke, reden waarom ze daarachter staat: “De helft van de vrouwen van mijn eigen leeftijd fietst een andere route, omdat ze zich gewoon niet veilig voelen. Dat komt voor een heel groot deel door de massale immigratie, door bijvoorbeeld azc’s in woonwijken. De mensen die in die azc’s wonen zijn niet alleen substantieel oververtegenwoordigd in seksuele misdrijven, maar überhaupt in de criminaliteit. Het levert heel veel problemen op en het is ons goed recht daar iets aan de willen doen.”
De Vos zet ook grote vraagtekens bij het nut van arbeidsmigratie zolang er in Nederland nog werkloosheid is. “Maar als we naast een asielstop van de ene op de andere dag ook een arbeidsmigratiestop invoeren, zou dat de economie te veel schaden.” Hier ziet ze kansen voor een indirecte aanpak: zorgen dat werken altijd loont. Haar partij stelt daarom voor een belastingvrije voet van 30.000 euro in te voeren en vervolgens een vlaktaks (tarief inkomstenbelasting) van 20 procent. “Dat zorgt ervoor dat meer Nederlanders weer aan de slag kunnen en willen. Dan zul je na verloop van tijd zien dat het werk waarvoor we nu arbeidsmigranten binnenhalen, weer door Nederlanders wordt gedaan.”
Een opvallend punt in het partijprogramma van FVD is ‘remigratie’, of in de woorden van De Vos: “Zorgen dat mensen die niks in Nederland te zoeken hebben teruggaan naar hun land van herkomst”. Daarbij doelt de partij op drie groepen:
“Illegalen, mensen die zijn uitgeprocedeerd en hier blijven hangen, hebben geen enkel recht hier te zijn en zorgen vaak voor overlast”, zegt De Vos. “Die groep willen we uitzetten. Politici hebben er nu te weinig motivatie voor om dat te doen. Kijk naar het CDA. Die Kamerleden wilden dan zogenaamd wél iets doen aan de massale immigratie, maar stemden tégen het wetsvoorstel om illegaliteit strafbaar te stellen.”
“Dan zijn er de criminele immigranten. Dat kunnen asielzoekers of statushouders zijn, maar ook mensen met een dubbel paspoort. Bij die laatste groep willen we het Nederlandse paspoort afnemen, bij de eerste twee willen we de status intrekken of de procedure stoppen. Je kunt niet eerst een beroep op onze gastvrijheid doen en die vervolgens misbruiken.” Voor welke strafbare feiten het Nederlandse paspoort ingeleverd zou moeten worden, moet volgens haar nog worden uitgediept. “Kijk, steel je een tandenborstel, dan niet, maar als je iemand verkracht, dan is het: Eruit!”
Een derde, grote, groep die voor remigratie in aanmerking komt, bestaat volgens De Vos uit mensen die zich sterk verwant voelen met het land waar ze vandaan komen, terwijl ze weinig met Nederland op hebben. “Dat zijn vaak ook juist tweede generatie migranten. Als je je wel thuis voelt en meedoet, je je eigen broek ophoudt en bijdraagt, dan kun je hier blijven. Dat is allemaal prima, maar de groep die dat niet doet, die willen we stimuleren terug te gaan. Dat kan met bijvoorbeeld emigratiecoaches, maar ook met een geldbedrag.” De partij heeft in dat verband ooit een bedrag van 50.000 euro als vertrekpremie genoemd. “Dat klinkt als een hoog bedrag en dat is het natuurlijk ook, maar we houden in het achterhoofd dat een niet-westerse immigrant ons in zijn hele leven 500.000 euro kost.”
Volgens De Vos levert een goed uitgevoerd remigratieprogramma Nederland een hele hoop meer op dan alleen geld: “Bijna twee derde van de gevangenen in ons land is van niet-Nederlandse afkomst. Er is ook oververtegenwoordiging van deze mensen in de bijstand. Kinderen uit deze groep hebben achterstanden in het onderwijs, waardoor Nederlandse kinderen minder aandacht krijgen in de klas.”
Effectief terugkeerbeleid zal ook de woningnood, die volgens haar een-op-een het gevolg is van de bevolkingsgroei door massale immigratie, op termijn doen verminderen. “En dan hebben we het nog niet gehad over het thuisgevoel, hè? Nederlanders voelen zich in de Schilderswijk in Den Haag, in Overvecht of in Rotterdam-Zuid en andere wijken niet meer thuis. Wij willen dat niet!”
FVD stelt op veel vlakken rigoureuze stappen voor: stoppen met het klimaat- en stikstofbeleid, Nederland uit de EU en de Navo, remigratie stimuleren, et cetera. Voor de meerderheid in Nederland gaat dit, vooralsnog althans, nog te ver. Volgens De Vos komt dat doordat te veel mensen zich in hun keuzes, onterecht, laten leiden door angst: “Velen steunen het klimaatbeleid om te voorkomen dat de wereld vergaat en men wil in de EU blijven uit angst onze economie te schaden. Mensen worden heel erg bang gemaakt, terwijl vaak het tegenovergestelde waar is. De voordelen van de stappen die wij voorstellen, zijn groter dan de nadelen.”
Die angst wegnemen bij kiezers om zo “echte verandering” te kunnen bewerkstelligen, is niet gemakkelijk, erkent ze. “Dat is een uitdaging van de lange adem. Problemen die nu spelen, zijn ook niet gisteren begonnen maar spelen al zeker vijftig jaar. Daarom is het belangrijk dat wij ons verhaal in het parlement kunnen doen en hoop ik dat de mensen die ons geluid steunen ook daadwerkelijk gaan stemmen.”
Ze vermoedt dat juist veel kritische mensen met sympathie voor FVD twijfelen aan het nut op 29 oktober de gang naar de stembus te maken. Mensen willen niet meedoen aan het systeem of hun stem ‘weggeven’. Ook FVD is kritisch op het systeem en refereert aan de Tweede Kamer als de ‘Slaapkamer’ en collega Kamerlid Gideon van Meijeren stelt dat “de rechtsstaat kapot is”. Desondanks drukt De Vos de lezers van deze krant op het hart wél te gaan stemmen: “We zijn een maatschappelijke beweging en dat betekent dat we dus ook een politieke tak moeten hebben. Dat betekent niet dat we van de ene op de andere dag het beleid kunnen veranderen, maar als onze stem in het parlement groter is hebben we ook meer maatschappelijke slagkracht. Kijk maar naar corona: als wij niet in de Kamer hadden gezeten was er veel minder kritiek geweest op het beleid en die kritiek heeft er toch uiteindelijk voor gezorgd dat die lockdowns zijn gestopt. Daar ben ik echt van overtuigd. Om die reden is het juist heel belangrijk te stemmen. Je kunt als kiezer namelijk wel klaar zijn met dit systeem, maar dit systeem is niet klaar met jou.”
Wat je alleen leest in De Andere Krant
Dossiers
