Nederlands bedrijf lanceert eerste telefoon op decentraal internet

Hendriëlle de Groot | Datum: 1 september 2025

nederlands-bedrijf-lanceert-eerste-telefoon-op-decentraal-internet

Initiatiefnemer Robert Jan Lamers: “OwnPhone helpt censuur te vermijden”

Voor het eerst is in Europa een telefoon op de markt gebracht die de centrale servers van bedrijven als Google, Microsoft en Apple vermijdt en volledig draait op een decentraal netwerk van tienduizenden particuliere en zakelijke gebruikers in de hele wereld. Gebruikers houden hierdoor volledige controle over hun eigen data, zegt initiatiefnemer Robert Jan Lamers.

Het internet is ooit begonnen als een gemeenschappelijk, decentraal netwerk met open protocollen en standaarden, waar iedereen gebruik van kon maken. Dat is allang niet meer zo. In de afgelopen 20, 25 jaar is de digitale wereld overgenomen door een kleine groep machtige concerns, zoals Google, Facebook en Amazon, die de controle hebben over vrijwel alle programma’s en data. Het overgrote deel van de data van gebruikers bevindt zich op de servers van deze bedrijven. Een lucratieve aangelegenheid. Voor overheden die de bevolking willen controleren, komt het ook mooi uit: zij kunnen zo gemakkelijk berichten monitoren en censuur uitoefenen.

De pioniers van het internet hebben machteloos moeten toezien hoe hun uitvinding, die power to the people beloofde, in handen is gekomen van multinationals, overheden en inlichtingendiensten. “Het oorspronkelijke idee van het internet is dat het macht zou decentraliseren”, verklaarde de Amerikaanse informaticus en Virtual Reality-specialist Jaron Lanier. “Nu doet het het tegenovergestelde.”

Een jaar of tien geleden besloot een aantal IT-specialisten de handen ineen te slaan om deze trend te keren. Zij hebben de afgelopen jaren een heel nieuw netwerk gebouwd, buiten het ‘gecentraliseerde’ internet om. Dit decentrale netwerk, gebouwd door Threefold, werkt op basis van zogeheten ‘nodes’, oftewel knooppunten. Dit zijn kastjes waarin data worden opgeslagen — mini-servers — die allemaal met elkaar zijn verbonden. Particulieren en bedrijven in meer dan 50 landen hebben inmiddels zo’n node in huis. In totaal omvat het netwerk zo’n 25 miljard gigabytes aan opslagcapaciteit en dat groeit dagelijks. Iedereen kan een node aanschaffen en meedoen aan het systeem. Als je een node aanschaft, help je niet alleen het decentrale netwerk uitbouwen, het levert je ook ‘tokens’ op die je kunt gebruiken om internetdiensten aan te schaffen of eventueel om te zetten in valuta.

ICT-ondernemer en webhosting-specialist Robert Jan Lamers (54) zag al vroeg de mogelijkheden van Threefold en zette in 2001 het bedrijf HostService Nederland op, in 2025 omgedoopt tot YourData Network, dat nodes levert en hosting services op het netwerk aanbiedt. Twee jaar geleden benaderde hij Threefold met het idee voor een nieuw product: een telefoon die gebruik maakt van het decentrale netwerk en daarmee maximale privacy garandeert. Threefold had hier niet de middelen voor, dus besloot Lamers het heft zelf in handen te nemen. Dat heeft geresulteerd in de lancering, dit jaar, van de OwnPhone, een smartphone die het eenvoudig maakt gebruik te maken van het decentrale Threefold Netwerk voor alle data-opslag en daarmee dus geheel onafhankelijk draait van de gecentraliseerde cloud services van big tech. Een unicum.

Lamers: “We hadden geluk, want we ontdekten dat er een Duits bedrijf is, Volla, dat al een smartphone maakt, geheel in eigen beheer, in Zuid-Duitsland, onafhankelijk van de grote telefoonfabrikanten. Wij hebben die telefoon uitgerust met YOS (Your OS), een eigen besturingssysteem, gebaseerd op de open broncode van Android. Het programma is open source, dus iedereen kan de broncode zien en eventueel aanpassen. Er zijn geen geheime of verborgen functies.” Gebruikers kunnen desgewenst ook een tweede besturingssysteem installeren, zoals Linux, eveneens een open source programma.

Abonneren

Vervolgens kunnen zij zelf de keuze maken of zij alsnog gebruik willen maken van de apps van big tech, zoals Whatsapp en Facebook. In dat geval komen hun data natuurlijk alsnog terecht in de cloud servers van deze concerns. Dat hoeft echt niet, legt Lamers uit. Voor vrijwel alle programma’s bestaan alternatieven. Die zijn te vinden in onafhankelijke app-stores, zoals de Aurora store en de F-droid store. Ze bieden veelal dezelfde mogelijkheden als de apps van big tech. Zo zijn er berichtendiensten (‘messenger apps’) als Element en Session, die soortgelijke diensten bieden als Whatsapp en Telegram, maar geheel op het decentrale netwerk van onder andere Threefold draaien. Een heel krachtige tool is NextCloud, een open source alternatief voor Google Cloud, Microsoft 365, en dergelijke. Op NextCloud kun je gezamenlijk aan documenten werken, bestanden opslaan en online gesprekken voeren, vergelijkbaar met Zoom-gesprekken. NextCloud biedt ook spreadsheets en tekstverwerkingsprogramma’s, die hetzelfde doen als Excel en Word. Ook zijn er sociale media, vergelijkbaar met X, waar al steeds meer gebruik van wordt gemaakt, zoals Mastodon, die op decentrale netwerken draaien. Threefold is volgens Lamers het enige wereldwijde decentrale netwerk op basis van fysieke nodes, dus met een eigen infrastructuur, maar er bestaan wel andere decentrale netwerken, zoals Dero en Holochain, die bijvoorbeeld gebruik maken van de opslagruimte van individuele computers of die werken op basis van blockchains. Bijkomend voordeel van de decentrale systemen: ze gebruiken veel minder stroom dan de enorme datacenters van big tech. Lamers: “Threefold is niet alleen privacy-vriendelijk, maar ook milieuvriendelijk.”

OwnPhone heeft nog een extraatje in petto om privacy te garanderen: een speciale VPN die standaard wordt meegeleverd. Met een gewone VPN schermt een gebruiker zijn IP-adres af als hij het internet opgaat. “Je gaat dan wel nog steeds via een centraal punt het internet op”, zegt Lamers. “Als een autoriteit dat punt controleert, ben je alsnog zichtbaar.” Op de OwnPhone zit een speciale VPN, ontwikkeld door Skipr Technologies in samenwerking met Threefold. Deze maakt gebruik van AI-agenten die versleutelde verbindingen maken met het internet, en meteen weer hun sporen uitwissen. “Extreem veilig”, volgens Lamers.

Is de OwnPhone een oplossing voor de toenemende internetcensuur, onder meer vanuit de EU? Brussel werkt aan wetgeving waardoor autoriteiten straks mee kunnen kijken in chatberichten. Via de Digital Services Act probeert de EU de content op sociale media te sturen. In steeds meer landen wordt een identificatieplicht ingevoerd. Lamers: “Met de OwnPhone en het Threefold netwerk zijn veel van dit soort controles te omzeilen. Het blijft natuurlijk een kat-en-muis-spel. Autoriteiten kunnen eigenaars van nodes dwingen content te verwijderen. Maar jij kunt dan altijd je boeltje oppakken en naar een andere server gaan. Jij bent de eigenaar van je data, niet big tech.” Threefold heeft zelfs al een netwerkprotocol (zeg maar, ‘taal’) ontwikkeld, Mycelium, dat draait op het Threefold-netwerk, volledig end-to-end versleuteld is en altijd de kortste weg zoekt van zender naar ontvanger. Lamers denkt dat dit in de toekomst een grote vlucht gaat nemen. “De EU kan wel van alles willen, maar de IT-wereld zit niet stil.”

Heel goedkoop is een OwnPhone niet. De prijs ligt rond de 800 euro. “Een bedrijf als Samsung kan goedkoper leveren omdat ze geld verdienen aan jouw data”, zegt Lamers. De OwnPhone is wel superdegelijk. “Je krijgt een accu, hardware en software die jarenlang meegaan.” De OwnPhone is nog niet heel bekend, maar volgens Lamers gaat daar verandering in komen. “We hebben nog geen marketingcampagne gedaan. We zijn zelfs nog bezig met financiering. We wilden de lezers van De Andere Krant de primeur geven.”