^DeAndereKrant

Het onderzoek van de onderzoekscommissie van het Huis van Afgevaardigden, waarin zowel Republikeinen als Democraten zitting hebben, draait om één wetenschappelijk artikel: ‘the Proximal Origin of Sars-Cov-2’. Dit artikel, geschreven door vijf onderzoekers uit de VS, het VK en Australië, dat op 17 maart 2020 verschijnt in het tijdschrift Nature Medicine, richt zich op de vraag waar het Sars-Cov-2 virus vandaan zou zijn gekomen. De auteurs concluderen: “Wij achten het niet waarschijnlijk (‘plausibel’) dat het virus afkomstig is uit een lab”.

Een conclusie met grote implicaties. Er was op dat moment volop speculatie dat het virus dat verantwoordelijk wordt gehouden voor covid-19 zou kunnen zijn ‘ontsnapt’ (al dan niet opzettelijk) uit een lab in Wuhan, China. Als dat zou kloppen, zou dat een grote blamage zijn voor China, maar ook voor de virologie als wetenschap. In veel virologische labs, ook die in Rotterdam, vindt onderzoek plaats waarbij virussen bewust gevaarlijker worden gemaakt. Dit zogeheten gain of function-onderzoek zou volgens virologen nuttig zijn omdat het kennis op zou leveren van de mogelijke gevaren van toekomstige virussen, maar is controversieel, vanwege het risico op ‘lab-lekken’. In de VS, onder president Obama, was het gain of function-onderzoek zelfs verboden. Mede hierdoor vindt veel met Amerikaans geld gefinancierd virusonderzoek buiten de VS plaats, waaronder in Wuhan en Rotterdam.

Het artikel in Nature Medicine, dat inmiddels bijna 6 miljoen keer is gelezen – het op twee na meest gelezen wetenschappelijke artikel ooit – maakte aan al deze speculaties een einde. Volgens de auteurs konden we gerust zijn: het virus had een natuurlijke oorsprong. Iedereen die het tegendeel beweerde, werd vanaf dat moment weggezet als complotdenker of ‘lablek-ontkenner’. Met name Marion Koopmans, hoofd van het departement Viroscience en lid van het OMT, liet geen mogelijkheid onbenut om de mogelijkheid van een ‘lablek’ naar het rijk der fabelen te verwijzen.

Het onderzoeksrapport van de Congrescommissie laat echter zien dat de auteurs van het artikel zelf helemaal niet overtuigd waren van hun eigen conclusie. Dat was al eerder bekend, maar het onderzoek komt met nieuwe details, op basis van vrijgegeven e-mailcorrespondentie, die een onthutsend beeld geven hoe de crème de la crème onder de internationale virologen wetenschap bedreef. Volgens de onderzoekscommissie stelden de wetenschappers zich op als “experts in internationale relaties” die er alles aan doen om China – en hun eigen onderzoek – niet in verlegenheid te brengen.

Zo schrijft co-auteur dr. Andrew Rambaut van de universiteit van Edinburgh, in een e-mail aan een andere auteur, dr. Kristian Andersen van het Scripps Research Institute in La Jolla, Californië: “Als je bedenkt wat een shitshow zou uitbarsten als iemand serieus de Chinezen zou beschuldigen (…) dan is mijn gevoel (…) dat we moeten zeggen dat we geen onderscheid kunnen maken tussen natuurlijke oorsprong en een lab-ontsnapping, en dat we het daarom toeschrijven aan een natuurlijk proces.” Andersen antwoordt: “Ja, ik ben het er volledig mee eens dat dat een redelijke conclusie is. Hoewel er ik de pest aan heb als politiek zich mengt in de wetenschap, is dat onvermijdelijk, gezien de omstandigheden.”

Andersen belt op 1 februari 2020 Anthony Fauci – de Amerikaanse Jaap van Dissel – en vertelt hem dat er goede redenen zijn om aan te nemen dat Sars-Cov-2 een gemanipuleerd virus is, afkomstig uit Wuhan. Fauci was daar toen al enige weken van op de hoogte, zo blijkt uit het onderzoeksrapport. Dat is een pijnlijke onthulling, want het onderzoek in China werd indirect gefinancierd door NIAID, het instituut waar Fauci directeur van was. Vervolgens vindt op 1 februari 2020 een geheime teleconferentie plaats waaraan 13 wetenschappers deelnemen, waaronder Koopmans, Fouchier, Fauci, Andersen, Rambaut en Christian Drosten, de Duitse topviroloog. Tijdens het gesprek uiten Andersen en enkele anderen hun zorgen over een mogelijk lablek. Met name Fouchier en Drosten willen hier niets van weten.

De dag na de conferentie vindt druk email-verkeer plaats. Dr. Robert Garry van Tulane University in New Orleans, schrijft: “Ik kan me echt geen plausibel natuurlijk scenario voorstellen … Ik kan me niet voorstellen hoe dit [het virus] in de natuur zou kunnen zijn ontstaan … In het lab zou het natuurlijk eenvoudig zijn …” Dr. Edward Holmes van de universiteit van Sydney: “Ik ben 60-40 voor lab-oorsprong.” Een week later schrijft Holmes: “Ik geloof dat de vraag is of we als wetenschappers iets evenwichtigs moeten schrijven over de wetenschap achter [het virus]. Daar kun je argumenten vóór en tegen voor aanvoeren.” Waarop Drosten antwoordt: “Zijn we het er niet over eens dat we bij elkaar kwamen om een bepaalde theorie te bestrijden, en, zo nodig konden droppen?

Ron Fouchier is het van harte eens met Drosten. Hij maant zijn collega’s om hun twijfels niet naar buiten te brengen. “Het is goed dat deze mogelijkheid [van een lablek] is besproken met experts. Maar verder debat over zulke beschuldigingen zou toponderzoekers onnodig afleiden van hun actieve verplichtingen en onnodig schade aanrichten aan de wetenschap in het algemeen en de Chinese wetenschap in het bijzonder”, schrijft hij. Fouchier stuurt op 2 februari een uitgebreide email aan zijn collega’s waarin hij argumenten aanvoert waarom een lablek onzin is. Vier van de deelnemers aan de teleconferentie – Andersen, Rambaut, Holmes en Garry – zetten zich vervolgens, samen met dr. Ian Lipkin van Columbia University in New York, aan het schrijven van een artikel. Aanvankelijk zijn Fouchier en Koopmans hier nog bij betrokken, hoewel ze er niet blij mee zijn. Koopmans schrijft in een email van 9 februari 2020: “Ik zou geen voorstander zijn om iets te gaan publiceren over de lablek-hypothese. Ik ben het met [Andersen] eens dat dit een averechts effect zou kunnen hebben.” De groep van vijf zet niettemin door en stuurt op 17 februari 2020 een artikel naar het prestigieuze tijdschrift Nature. Hierin laten zij de mogelijkheid van een lablek nadrukkelijk open, hoewel ze een natuurlijke oorsprong van het virus waarschijnlijker zeggen te achten. Op 20 februari krijgen ze van redacteur Clare Thomas van Nature echter te horen dat hun artikel niet wordt geplaatst. Waarom niet? Andersen legt hierover een verklaring af tegenover de onderzoekscommissie van het Congres: “Ik denk dat een van de reviewers [wetenschappelijke artikelen worden altijd eerst beoordeeld door andere wetenschappers, die ‘reviewers’ worden genoemd] vrij kritisch was over onze conclusies, en vond dat die sterker hadden moeten zijn. Omdat we de mogelijkheid van een lablek open laten.” Dat wordt bevestigd door redacteur Thomas die stelt, dat één (van de twee) reviewers bang was dat het artikel ‘complottheorieën’ zou kunnen voeden.

Daarop besluiten de auteurs hun conclusies aan te passen. Ze beweren nu ineens dat een lab-lek niet “plausibel” is. Daarop wordt het artikel wel gepubliceerd, in Nature Medicine, een zuster-blad van Nature. Waarom zijn ze van gedachten veranderd? Andersen verklaart tegenover de onderzoekscommissie van het Congres dat dit toe te schrijven is aan “voortschrijdend inzicht’, maar dat lijkt een leugen te zijn. (Zie kader.) Een interessante vraag is wie de reviewer is die vond dat het oorspronkelijke manuscript niet ‘sterk’ genoeg was? Het is niet onmogelijk dat dit Koopmans of Fouchier is geweest. In het rapport van de onderzoekscommissie wordt namelijk gemeld dat de auteurs van het artikel zelf mochten suggereren wie ze als reviewer wilden hebben. Volgens co-auteur Garry was de keuze “eenvoudig”. Edward Holmes bevestigt: “Oh ja dat is simpel …” Het gaat met andere woorden om een goede bekende van de auteurs. De onderzoekscommissie noemt deze gang van zaken onacceptabel vanwege de vermenging van belangen.

Het onderzoeksrapport bevat nog meer pijnlijke onthullingen. Zo blijkt een verslag van de geheime teleconferentie door een anonieme bron te zijn gelekt naar journalist Jon Cohen van het wetenschappelijke tijdschrift Science. De anonieme tipgever beklaagt zich over de gang van zaken rond de publicatie van het artikel. Hij schrijft: “Vier van de vijf auteurs organiseerden een teleconferentie met Fauci nadat zij de alarmklok hadden geluid dat het virus in een lab was vervaardigd. Twee virologen van wereldklasse legden in detail uit waarom dit onzin was. Vervolgens schreven de vier een artikel waarin zij beweren dat het virus niet uit een lab komt. Daarbij maakten ze gebruik van de argumenten die ze van de corona-experts hadden gekregen.”

Met andere woorden, de tipgever lijkt zich te beklagen dat de auteurs van het wetenschappelijke artikel plagiaat hebben gepleegd. Hij of zij meldt overigens niet dat de eerste versie van het artikel door Nature werd geweigerd. Holmes schrijft dat hij “100 procent zeker” is dat niemand minder dan Fouchier de tipgever was. “Hij was het meest boos over de gang van zaken.” Rambaut antwoordt: “Ik ben het met je eens – meest waarschijnlijk dat Ron uit de school heeft geklapt…. Ik ken niemand van de anderen die zo’n pompeuze, arrogante kijk heeft op de wereld.” Duidelijk is in elk geval dat Koopmans, Fouchier en Drosten van het begin af aan geen debat wilden over de lablek-theorie. Een maand nadat het artikel was gepubliceerd in Nature Medicine, hield president Trump een persconferentie in het Witte Huis met Fauci aan zijde. Trump werd gevraagd om commentaar te geven op geruchten dat het virus mogelijk uit een lab in China zou kunnen komen. Hij gaf het woord aan Fauci, die zei: “Er is onlangs een studie verschenen – ik weet even niet wie de auteurs zijn – maar het zijn hooggekwalificeerde virologen die aantonen dat het totaal onmogelijk is dat het virus uit een lab komt.”

Bronnen:

Op dinsdag 18 juli, een week na verschijning van het onderzoeksrapport van de Congrescommissie, publiceerden journalisten Michael Shellenberger en Matt Taibi, bekend van de ‘Twitter files’, op hun substack (blog) Public nog meer correspondentie tussen de virologen. Deze berichten, die plaatsvonden via het communicatiesysteem Slack, versterken de conclusies van de Congrescommissie. Ze laten zelfs zien dat Robert Garry en Kristian Andersen hebben gelogen toen zij op 11 juli persoonlijk getuigden voor de Congrescommissie. Zij stelden toen dat ze op basis van ‘voortschrijdend inzicht’ tot de conclusie waren gekomen dat het virus een natuurlijke oorsprong had en dat zij dit daarom zo hadden opgeschreven in het artikel in Nature Medicine van 17 maart 2020. (Zie hoofdartikel.) Maar uit de Slack-berichten blijkt dat zij in april nog steeds niet overtuigd waren van de natuurlijke oorsprong. Integendeel. Garry beschrijft bijvoorbeeld hoe eenvoudig het is om een virus als Sars-Cov-2 in het lab te fabriceren. De nieuwe documenten laten verder zien hoe de virologen samenspanden om een journalist van de New York Times, Don McNeil, die lastige vragen stelde, bewust van desinformatie te voorzien.