Boeren moeten wijken voor “verbouwing van Nederland”
Heather Ainsworth | AP Photo
💨
Nieuwe kaart van gelderland
Nieuwe kaart van gelderland
Datum: 2 juli 2022
Mens en Macht
Rypke Zeilmaker
Het provinciebestuur van Gelderland heeft een “nieuwe kaart van Gelderland” gepresenteerd waarin de provincie ingrijpend wordt verbouwd. Er komen veel nieuwe woningen, enorme zonnefarms en vooral veel ‘nieuwe natuur’. Boerenbedrijven moeten wijken. De provincie start een ‘inspraaktraject’, maar de plannen komen voort uit de Green Deal van de EU en de Nationale Omgevingsvisie (2019) en liggen al vast.
De dag nadat duizenden boeren in Stroe in de Gelderse Vallei tegen het natuurbeleid van het kabinet demonstreerden, liet gedeputeerde van de provincie Gelderland Peter Kerris een ‘proefballon’ op: ‘Stroe City’. Er zouden 25 duizend woningen bij dit dorp van 23 duizend inwoners gebouwd worden. Het college van B&W van de gemeente Barneveld, waar Stroe onder valt, voelde zich “overvallen”. “Wij distantiëren ons van deze ‘proefballon’ vanuit de provincie Gelderland. De wijze waarop dit vanuit de provincie gegaan is, verdient allerminst een schoonheidsprijs. Hierover is inmiddels contact geweest met Gedeputeerde Staten en hiervoor is namens Gedeputeerde Staten excuses gemaakt.”
Dit suggereert dat Kerris zijn ‘proefballon’ zou hebben ingetrokken. Maar het relletje rond Stroe leidt af van een veel groter plan waar de provincie mee bezig is, dat een veel grotere ingreep behelst in het Gelderse boerenland: 20 duizend hectare ‘natuurbouw’ voor klimaatpolitiek. De notitie van Kerris was afkomstig uit de Statenbrief Naar een nieuwe kaart van Gelderland die op 23 juni is verstuurd naar Gelderse gemeentes. De brief onthult de geplande verbouwing van de provincie. Het percentage nieuwe natuur komt exact overeen met dat wat is vastgelegd in de Green Deal van de EU. Ook het CO2-beleid en de huizenbouw zijn Europese doelen, die in alle provincies zullen worden uitgevoerd.
Met de brief start Gedeputeerde Staten het “Gelders Ruimtegesprek”, waarmee Brussels beleid uit de Green Deal een lokaal sausje krijgt. Dat beleid behelst op nationaal niveau volgens de notitie Naar een Nieuwe kaart van Gelderland de volledige “verbouwing van Nederland”, en dus ook van provincies.
Volgens de provinciale ‘verstedelijkingstrategie’ moet de Gelderse Vallei - waar Stroe ligt - een kerngebied voor huizenbouw worden. Hier zouden in totaal 40 duizend van de 80 duizend voor 2030 geplande huizen komen. Dat zou 900 hectare in beslag nemen in de Gelderse Vallei.
Maar veruit de grootste ruimtelijke opgave ligt in de verbouwing van boerenland tot ‘nieuwe natuur’, 10 procent van het Gelderse landbouwareaal, oftewel 220 duizend hectare, een veelvoud van het areaal voor woningen. Dat getal komt exact overeen met de 10 procent braaklegging die de Europese Commissie afkondigde in haar ‘Biodiversity Strategy’ (2019). Het kabinet-Rutte wil met ‘stikstof’ als stok landelijk 150 duizend hectare boerengrond vrij maken om aan die opgave te voldoen.
De provincie Gelderland neemt hier het voortouw met meer dan 20 duizend hectare landbouwareaal.
Dit is allemaal te lezen in Naar een Nieuwe Kaart van Gelderland. Voor klimaatadaptatie (wateropvanggebied) en de Kaderrichtlijn Water van de Europese Commissie staat een nog niet omschreven ruimtebeslag voor ‘groenblauwe dooradering’. Nieuwe geulen, sloten en vaarten. Daarnaast is voor 2000 hectare aan zonnefarms gepland, ook veel meer dus dan voor de woningopgave. Ook wil de provincie een maximaal 2 kilometer brede veehouderijvrije zone (zonder stikstofuitstoot) rond de Veluwe. Uiteindelijk zou in 2030 in Gelderland 30 procent van het oppervlak op papier natuur moeten zijn.
Dat percentage natuuroppervlak is ook het 2030-doel van de Green Deal van de Europese Commissie. Het plan van de provincie Gelderland om 1 miljoen bomen te planten is ook een provinciale vertaling van de 1 miljard bomenplant uit die Green Deal. Dat de provincie Brussels beleid uitvoert, staat nergens omschreven in Naar een Nieuwe Kaart van Gelderland. Maar zowel de CO2-politiek als huizenbouw - bijvoorbeeld voor de opvang van massa-immigratie uit het Global Compact - zijn Europese doelen.
De campagne om het publiek warm te maken voor de groene verbouwing van Gelderland moest volgens de Statenplannen “al voor deze zomer” starten. Op 23 juni - de dag van de Stroe City-proefballon - zou het eerste “Gelders Ruimtegesprek” gelanceerd worden voor gemeentes en waterschappen. Daarop zou dan “reflectie van experts” volgen. Daarmee bedoelt de provincie lobby-organisaties en belangengroepen (‘Maatschappelijke Organisaties’).
Zulke discussiemomenten noemt het provinciebestuur “mijlpalen”, als voorbereiding op de ‘Dag van Gelderland’ in september. In oktober volgt een nieuw Gelders Ruimtegesprek. En in april 2023 zouden diverse overheidsorganen en belangenorganisaties de plannen vastleggen. Vervolgens zou het provinciebestuur - na de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2023 - de Gelderse bevolking erbij betrekken via een ‘tour de Gelderland’.
Die verkoop van internationale transitiepolitiek aan burgers, met lokaal ‘Gelders’ sausje, noemt het provinciebestuur “betrokkenheid van Gelderlanders organiseren”. Dat betekent wel dat bewoners van gemeenten pas inspraak krijgen over de verbouwing van de omgeving nadat belangengroepen en ‘experts’ hun zegje hebben gedaan over beleid dat in Den Haag en Brussel reeds is vastgelegd in respectievelijk de ‘Nationale Omgevingsvisie’ (2019) en de Green Deal.
Het gemeentebestuur van Barneveld kon 23 juni niet meer doen richting gemeenteraad, dan zich excuseren over de gang van zaken. Het College van B&W erkent dat zij nauwelijks invloed hebben op majeure ingrepen in eigen grondgebied, omdat dit Europees, landelijk en vervolgens provinciaal wordt opgelegd. Zij zijn “bestuurlijk noch ambtelijk betrokken geweest in het traject voorafgaand aan besluitvorming door Gedeputeerde Staten over de Statenbrief”, schreven zij. De provincieplannen lagen ambtelijk al vast in februari dit jaar. De proefballon van Kerris zou dus ook een ‘rode vlag voor de democratie’ kunnen heten.
Wil je meer weten?
Wil je meer weten?
Koop de nieuwste editie bij jou in de buurt, of bestel deze editie.