^DeAndereKrant

Supplementen, meestal in de vorm van pillen of capsules, zijn ontwikkeld als aanvulling op het reguliere voedsel dat van zichzelf te weinig micronutriënten bevat. EU-lidstaten mochten de voorbije decennia zelf hun maximale waarden van vitaminen en mineralen in deze supplementen bepalen, zoals vastgelegd in de richtlijn Harmonisatie van nationale wetgeving inzake voedingssupplementen uit 2002.

Europa ontwikkelt nu wetgeving om dezelfde maximale waarden aan micro­nutriënten aan banden te leggen en voor de hele EU gelijk te maken. In 2021 is de Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) kritisch gaan kijken naar de huidige maximale waarden van micro­nutriënten in supplementen. Met wetenschappelijke intake-assessments beoordeelt de EFSA deze en brengt zij advies uit aan de Europese Commissie (EC). De EC is van plan deze aanbevelingen met bijgestelde waarden bindend van kracht te laten worden. Zo wordt bijvoorbeeld het advies voor de aanvaardbare bovengrens voor vitamine B6, essentieel voor de stofwisseling, gehalveerd van 25 mg/dag naar 12,5 mg/dag, zo blijkt uit het document Draft scientific opinion on the tolerable upper intake level for vitamin B6 (PC-0353).

Nick van Ruiten, bestuurder van de Alliance for Natural Health Europe (ANHE), een organisatie die natuurlijke benaderingen van gezondheidszorg promoot, vindt het een zorgelijke ontwikkeling. “Voedingspatronen verschillen aanzienlijk in bijvoorbeeld Zuid- en ­Noord-Europa. Dat zorgt ook voor verschillen in de benodigde hoeveelheid van vitaminen en mineralen. In Nederland hebben mensen bijvoorbeeld meer vitamine D nodig dan in Italië.” Van Ruiten stelt dat de adviezen op bedenkelijke wijze tot stand zijn gekomen, omdat uitsluitend naar de risico’s van een micronutriënt gekeken is en niet naar de gezondheidsvoordelen. “Bij magnesium, een mineraal met positieve effecten op verschillende lichaamssystemen, wordt het risico op diarree – hoewel dat zelden voorkomt, gebruikt als basis voor het verlagen van de toelaatbare bovengrens. De risico’s worden overdreven. Met een juiste balans van vitaminen en mineralen, kleeft er geen enkel gevaar aan het gebruik van supplementen.”

Het omgekeerde is volgens hem zelfs het geval. Een verlaagde dosering vitaminen en mineralen in supplementen is een bedreiging voor de gezondheid. “Twee derde van de Nederlanders heeft al een vitaminetekort en daar komt nog eens bij dat ook de hoeveelheid vitaminen en mineralen in ons voedsel afneemt. Het wordt zo voor de gemiddelde burger steeds moeilijker voor de eigen gezondheid te zorgen.”

Gezondheidswetenschapper en oprichter van ANHE, Robert Verkerk, heeft zijn bezwaren kenbaar gemaakt bij de EFSA. Hij is onder meer tegen het advies om de toelaatbare bovengrens voor vitamine B6 te halveren. Van Ruiten, die samen met Verkerk, onderzoeksorganisatie TNO en chemicus Jaap Hanekamp, bekend om zijn kritiek op het stikstofbeleid, een eigen model heeft ontwikkeld voor het bepalen van doseringswaarden voor vitaminen en mineralen, betreurt dat zijn protest weinig effect heeft gehad. “Ze hebben hier en daar een punt en een komma gewijzigd, maar inhoudelijk geen reactie gegeven. Er is geen wetenschappelijke discussie. De deur gaat gelijk dicht.”

Verkerk en Van Ruiten vermoeden dat de dosering van vitaminen en mineralen bewust laag wordt gehouden om zo de positie van de farmaceutische industrie te beschermen, die onder druk staat door de groeiende vraag naar voedingssupplementen. Van Ruiten: “Het verdienmodel van de farmaceutische industrie is gebaseerd op patenten. Alleen producten die niet van natuurlijke oorsprong zijn, kunnen worden gepatenteerd. Daarom zie je dat de farmacie steeds meer invloed wil hebben op alles wat natuurlijk is, en dat ze ook steeds verder reiken in dat proces.” Hij wijst op de campagnes tegen voedingssupplementen in de media, zoals die van september vorig jaar in de Avondshow van Lubach, die op Youtube meer dan een miljoen keer is bekeken. De tv-presentator schetste een beeld dat supplementen gevaarlijk zouden zijn. “Dergelijke campagnes, ondersteund door het enorme reclamebudget van big pharma en de enorme farmalobby die in Brussel actief is, hebben een grote invloed op de manier waarop de EU nu probeert de supplementenmarkt te reguleren.”

ANHE richt zich momenteel vooral op bewustwording en het bundelen van krachten, maar overweegt op den duur juridische stappen tegen de EU te ondernemen om zo afstel van de herziening van het hoogste innameniveau van micronutriënten in supplementen voor elkaar te krijgen en de vrije gezondheidskeuze van de Europese burger te beschermen.

De onafhankelijkheid van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA), die wetenschappelijk advies verstrekt over voedselgerelateerde risico’s, staat al geruime tijd ter discussie. Corporate Europe Observatory (CEO), een non-profitorganisatie die lobbypraktijken binnen de EU analyseert, publiceerde in 2017 een rapport waaruit bleek dat maar liefst de helft van de experts binnen de EFSA financiële belangenconflicten heeft met de industrieën die zij moeten reguleren. Uit het onderzoek bleek ook dat meer dan een kwart van de 211 experts die een belangenverklaring hadden ingediend, geld ontving uit bijvoorbeeld de ­voedsel- en agribusinessindustrie, waarbij duidelijk sprake was van belangen­verstrengeling.