^DeAndereKrant

Het was een opmerkelijke timing: een paar weken voor de verkiezingen publiceerde de Volkskrant een artikel waarin de suggestie werd gewekt dat Forum voor Democratie contant geld ontving van een Russische inlichtingen­medewerkster. Het betrof “een jonge vrouw uit de entourage van FVD”, “ze ging geregeld bij de Russische ambassade langs” en er bestond “het vermoeden” dat zij daar contant geld ophaalde. De Volkskrant had dit vernomen uit “bronnen” waarvan de krant niet wilde zeggen wie dit waren.

Het was echter niet moeilijk te raden op welke “bronnen” de krant doelde. Eén van de twee auteurs van het artikel, Huib Modderkolk, staat in nauw contact met een of meerdere inlichtingendiensten. Ook kon niemand anders hem dit verhaal hebben ingefluisterd dan de AIVD. Was het toeval dat Modderkolk en mede-­auteur Frank Hendrickx dit nieuws brachten drie weken voor de verkiezingen? Was het de bedoeling van de AIVD en de Volkskrant, de kiezer te herinneren aan het gevaar dat van FVD zou uitgaan voor de democratie en de rechtsstaat? Van NOS tot RTL, van de Telegraaf tot en met NRC, alle media hebben het Volkskrant-nieuwtje breed uitgemeten. In dezelfde week publiceerden de AIVD en de MIVD een rapport waarin de diensten waarschuwen dat de nationale veiligheid bedreigd wordt door een “extremistische anti-institutionele beweging” die vatbaar is voor heimelijke Russische beïnvloeding.

Baudet heeft desgevraagd tegenover de Volkskrant bevestigd dat hij gewaarschuwd is voor Russische beïnvloeding. Niemand minder dan de hoogste baas van de inlichtingendienst, Erik Akerboom, had hem “rond 2020” benaderd. Baudet herinnert zich zijn gesprek met Akerboom, waarin terloops werd verwezen naar Russische inlichtingenoperaties, als “vaag en onwerkelijk”. Akerboom zou gezegd hebben: “Ik wil je toch waarschuwen, je zou benaderd kunnen worden door Russische agenten.” De Forum-leider wist niet wat hij hier mee aan moest. Het was een “uit de lucht gegrepen opmerking”, zo verklaarde hij tegenover de Volkskrant. “Toen ik om verduidelijking vroeg, kreeg ik die niet. Het was hol.”

Van “bronnen” heeft de Volkskrant dus vernomen dat de AIVD een vrouw in de gaten hield die actief was in de entourage van FVD, die geregeld bij de Russische ambassade langsging en van wie het vermoeden bestond dat zij contant geld ophaalde bij de ambassade in Den Haag. Dat is meer dan Akerboom Baudet verteld heeft, maar het verklaart veel. Het gaat namelijk zeer waarschijnlijk om de Nederlands-Russische activiste Natalia Vorontsova. Hoewel zij als de bonte hond bekend staat in zowel pro-Russische als anti-­Russische kringen, moet het eerste interview met haar in een grote landelijke publicatie nog verschijnen. En dat is geen wonder. Zij is pro-Russisch, en dat soort geluiden is nooit welkom geweest in de Nederlandse pers. Op 19 februari was zij nog op de Dam in Amsterdam te zien tijdens een vredesdemonstratie. Ze liep er rond met een Russische vlag en beklom spontaan het podium dat daar stond opgesteld om een tirade te houden over de discriminatie van Russen in Nederland. Zo vertelde ze dat de ING-bank haar een bericht had gestuurd met de mededeling dat ze onder financieel toezicht stond vanwege haar Russische nationaliteit en dat dit gebeurde met alle Russen in Nederland.

Vorontsova denkt dat zij de vrouw is op wie “de bronnen” van de AIVD doelen. Zij is namelijk een goede bekende van zowel de Russische ambassade als van FVD. Ook is ze - naar eigen zeggen - regelmatig in de weer met contant geld en vermoedt ze dat ze daarom in de gaten wordt gehouden. Om met dat laatste te beginnen: Vorontsova helpt Russen in Nederland die in de financiële problemen zijn gekomen. Als bestraffing voor de Russische inval in Oekraïne zijn Russische banken afgesloten van SWIFT, dat het internationale betalingsverkeer regelt. Russische vrachtwagenchauffeurs en zeelieden die zich in Nederland bevonden konden plots geen betalingen meer verrichten. Vorontsova schoot ze te hulp. Ze hielp ze aan haring, sigaretten en drank, maar ook aan euro’s, die de mannen later aan haar terugbetaalden via een Russische bankrekening van Vorontsova’s moeder die in Rusland woont.

Van het één kwam het ander. Russen in nood weten Vorontsova inmiddels te vinden. Onlangs riep een Russin de hulp van Vorontsova in om een Nederlandse advocaat te betalen. Ze had roebels meegenomen vanuit Rusland omdat ze niet wist hoe ze dit anders moest doen. Vorontsova wisselde voor haar de roebels om voor euro’s. Met iemand die vanuit Nederland naar Rusland reisde, wisselde Vorontsova vervolgens de roebels weer terug naar euro’s. Ze verdient niets met het geld wisselen, zegt ze. Ze is zelfs een keer opgelicht en daardoor 1000 euro armer geworden.

Bij de Russische ambassade kennen ze haar goed, maar niet omdat ze ervoor werkt. Vorontsova heeft een drukke baan als case-manager in de sociaal-psychische zorg. Recent riep de gemeente Den Haag haar hulp in voor de begeleiding van Oekraïense vluchtelingen. Ze vertelt dat ze in 2015 voor het eerst contact opnam met de ambassade. Dat was omdat ze hulpgoederen had ingezameld voor de burgers in het oosten van Oekraïne die leden onder de burgeroorlog die daar woedde. Ze vroeg de ambassade om hulp bij het transport. Geld heeft ze nooit aangenomen van de ambassade, zegt ze. Al het werk dat ze doet buiten haar drukke baan is vrijwilligerswerk.

Met FVD, maar ook de SP kwam ze in contact naar aanleiding van het raadgevend referendum van 2016 over het associatieakkoord van de EU met Oekraïne. Beide partijen waren tegen het akkoord en daar kon Vorontsova zich goed in vinden. Ze maakte daar ook geen geheim van, want op bijeenkomsten over het referendum die waren georganiseerd door SP, FVD en anderen liet ze duidelijk van zich horen.

Haar lidmaatschap van de SP, verruilde ze voor een lidmaatschap van FVD, maar ook daaraan kwam een einde. Op 25 augustus 2022 liep ze op een China-symposium van FVD in Nieuwegein de NRC-journalist Wilmer Heck tegen het lijf, met wie ze nog een appeltje te schillen had vanwege een lelijk artikel dat hij had geschreven over haar en andere “pro-Russische activisten” die - volgens Heck - “de publieke opinie in Nederland proberen te bespelen”. Er ontstond een woordenwisseling, waarop Heck de hulp inriep van de beveiliging en Vorontsova vriendelijk doch dringend werd verzocht het pand te verlaten. Vervolgens raakte ze gebrouilleerd met de persvoorlichting van de FVD. Die had namelijk zijn excuses aangeboden aan Heck voor het voorval en haar bovendien te verstaan gegeven dat ze niet langer welkom was op FVD-evenementen. Ze zegde daarop haar lidmaatschap op.

Baudet heeft ze nooit gesproken, zegt ze. Baudet verklaart via zijn persvoorlichter niet te weten om wie het gaat. Een inmiddels gepensioneerde diplomaat van de Russische ambassade vertrouwde de auteur van dit artikel eerder toe soms horendol te worden van Vorontsova. Hij had haar te verstaan gegeven hem niet meer zo vaak te bellen.