^DeAndereKrant

Wanneer vee gestoken is door met blauwtong besmette knutten (kleine muggen) kan het virus een snel en intens ziekteproces veroorzaken met klachten als koorts, zwellingen, afwijkingen of ontstekingen aan de kop, overvloedig speeksel, gewrichtspijnen, klauwproblemen en soms een blauwe tong. Herstel gaat meestal heel langzaam. Soms is het dier al binnen 24 uur niet meer te redden.

Runderen, alpaca’s en geiten zijn vatbaar voor blauwtong, maar vooral schapen zijn vaak slachtoffer. Toen vorig jaar september het blauwtongvirus type-3 (BTV-3) veel schade begon aan te richten, ontwikkelden meerdere farmaceutische bedrijven nieuwe vaccins. Drie vaccins werden door landbouwminister Piet Adema onder Rutte IV versneld toegelaten tot de Nederlandse markt. Toen ondanks de vaccinaties schapen toch ziek werden, luidde het advies dieren te boosteren die niet ziek waren geweest.

Het principe van vaccinatie staat haaks op de werkwijze van de homeopathie, die zich juist richt op het zelfgenezend vermogen, in plaats van alleen het afweersysteem. Hoofddocenten van de Homeopathie Academie Nederland (HAN) Ewald Stöteler en Marja Roozendaal zetten een grootschalig onderzoek op in Nederland bij veertig boerenbedrijven met 2500 schapen, 650 koeien en 50 alpaca’s. Volgens Roozendaal bestaan er geen gevaarlijke virussen of bacteriën. Er bestaat alleen een verzwakt afweersysteem. “Met homeopathie zorg je ervoor dat het zelfgenezende vermogen op een hoger niveau komt. Met vaccinatie onderdruk je het. Wij hebben liever dat het dier het ziektebeeld zelf overwint.” De homeopaat maakt zich weinig zorgen over de nieuwe blauwtongvariant BTV-12: “Voor alle varianten van blauwtong of knutjes geldt: als je afweer goed is, word je er niet ziek van”. Samen met HAN-studenten en onder leiding van dierenarts Leonore Nett onderzochten ze de weerstand van het vee tegen blauwtong onder invloed van ‘energetische kopieën’ van homeopathische middelen (natuurlijke middelen met informatie die het lichaam aanspoort om in actie te komen — red.). Met deze ‘kopieën’ werden de dieren preventief, en waar nodig acuut, behandeld.

De onderzoeksresultaten zijn veelbelovend. In het begin van de blauwtonguitbraak overleden nog zestien dieren in de onderzoekspopulatie, volgens Roozendaal “een minimaal aantal”. In augustus 2024 was het aantal deelnemende bedrijven al verdubbeld tot ongeveer tachtig, waardoor uiteindelijk 25.000 stuks vee zijn behandeld met homeopathische middelen. Met name schapen, maar ook runderen, geiten en alpaca’s deden mee met een eigen protocol per diersoort. Deze 25.000 dieren herstelden vrijwel allemaal binnen drie tot zeven dagen volledig. Van de deelnemers die na juli startten, maar geen onderdeel werden van de onderzoeksgroep, stierf geen enkel dier.

Uit het onderzoek bleek verder dat vrijwel alle dieren gezond bleven door de preventieve behandeling, er aanzienlijk minder ziektegevallen waren en de zieke dieren mildere symptomen vertoonden. “Als je de kans krijgt preventief te behandelen, dan zie je dat de dieren niet meer doodgaan. Dat is wel het doel natuurlijk”, zegt Roozendaal. Volgens haar zijn de onderzoeksresultaten een bevestiging “dat de opgebouwde weerstand in de winter en het voorjaar bijdraagt aan een stabieler ziekteverloop en minder sterftegevallen”.

Veel onderzoeksdeelnemers kozen toch ook voor vaccinatie, toen de drie blauwtongvaccins werden vrijgegeven. Deze gecombineerde behandeling heeft de onderzoeksresultaten volgens de homeopaat niet beïnvloed. Roozendaal: “We zien geen verschil, maar vaccinatie heeft vermoedelijk wel invloed op bijvoorbeeld moedermelk. Dat heb je niet met homeopathie. Daarnaast geef je het lichaam twee verschillende signalen. Dat wil je op zich liever niet.”

De sterftecijfers van de diergezondheidsdienst (GD) over 2023 contrasteren met de onderzoeksresultaten van de HAN. In 2023 ging volgens de dienst 74,8 procent van de zieke ongevaccineerde schapen dood, in 2024 betrof dat ‘slechts’ 20 procent. Tijdens het begin van het onderzoek van de HAN stierf 0,04 procent van de schapen. Stöteler en Roozendaal hopen dat hun onderzoek een relevante basis wordt voor vervolgonderzoek. Hun behandeling geeft volgens Roozendaal geen bijwerkingen of negatieve consequenties voor het dierlijke eindproduct. “Het geeft geen residuen in vlees, wol of melk en andere producten. De verwachting is dat de producten geproduceerd zijn door gezondere dieren, waardoor deze over het algemeen juist van betere kwaliteit zullen zijn.”

Veehouders konden de middelen preventief geven door regelmatig met een plantenspuit op de neus van de dieren te spuiten, door verneveling, door vermenging met drinkwater of via een liksteen of voer. Ook de acute homeopathische behandeling gaf goede resultaten. Vee stond vaak sneller weer op de poten, of at weer eerder dan verwacht. Zo ondervond ook melkveehouder Marcel te Brake uit het Gelderse Zieuwent. Hij had al over het onderzoek gehoord via Stöteler toen zijn koeien afgelopen augustus blauwtong kregen. “Dat was heel heftig.” Het ging toen om tien van de zeventig koeien met klauwproblemen, stevige koorts, natte neus, vroeggeboorte en uierontsteking. Hij ging acuut behandelen. “Met de meeste koeien ging het gauw weer beter. Toen ben ik gaan doorgeven, preventief. De hele veestapel gaf ik tweemaal daags een spray. Alle dieren zijn gered.” De verschijnselen waren veel erger dan de blauwtonguitbraak die hij eerder meemaakte. “Als ik dit geweten had, was ik er eerder mee begonnen. Ik ben blij dat het middel er was. De meeste boeren weten niet dat het zó goed werkt. Die blijven altijd vertrouwen op de dierenarts, terwijl die er niet zoveel aan kan doen.” De melkveehouder geeft het middel nog steeds.

Ook Gine Oude Egberink uit Slagharen, een hobbyhouder van een kleine kudde Southdowns, een speciaal schapenras, is enthousiast. Ze geeft het homeopathische middel preventief via het drinkwater. Ze kreeg zowel in 2023 als in 2024 te maken met blauwtong. Ze was verrast hoe snel de dieren weer opknapten na acute behandeling en vroeg zich af wat voor wondermiddel ze in handen had. Je moet er wel wat voor doen zegt ze, maar “zodra je het middel inzet zie je al binnen één of twee dagen resultaat”.

Meer informatie:

In 2006 werd blauwtong voor het eerst geconstateerd in Nederland. Twee jaar later werd het eerste vaccin op de markt gebracht. Nederland beschikt nog steeds over een beperkt repertoire aan behandelmethodes. Rijksoverheid.nl meldt: “Dierhouders kunnen weinig tot niets doen om besmetting van hun dieren te voorkomen. Vaccinatie is de enige oplossing.” België nam zelfs de drastische beslissing om vanaf 2025 blauwtongvaccinatie verplicht te stellen voor vee.

Behandeling van blauwtong is tot nu toe vooral gericht op pijnstilling, ontstekingsremming en het voorkomen van bacteriële infecties. Veeartsen zetten daarvoor — in bepaalde situaties en niet zonder risico’s — middelen in als corticosteroïden, NSAID’s (pijnstillende ontstekingsremmer), antibiotica en vochtafdrijvers. Wanneer ernstige inwendige schade onaanvaardbaar lijden oplevert kan er overgegaan worden op euthanasie. Daarnaast worden omgevingsfactoren aangepast op het dier, zodat het minimale stress ervaart en uitdroging voorkomen wordt. ¾