^DeAndereKrant

Broere, bekend van boeken als Geld komt uit het niets, Geld in de bijrol en Een menselijke economie, stelt dat we begrippen als geld en waarde anders moeten gaan bekijken. “We moeten zelf gaan bepalen wat waarde heeft en ons daarbij niet laten leiden door geld, want geld heeft geen waarde in zichzelf. Het is een van de grootste misvattingen die wij als mensheid over onszelf heen hebben gehaald.”

De econoom legt uit hoe deze situatie is ontstaan. Zo’n negentig procent van al het geld en bezit is nu in handen van de rijkste 1 procent van de wereld. Dat is zo begonnen in de 17de eeuw. “Toen waren er de eerste bankiers. Zij leenden hun geld uit aan koningen en de adel met het volk als onderpand. Er werden belastingen geheven en dat kwam als aflossing bij de bankiers terug. Feitelijk is dit nu nog steeds zo. Het vermogen dat zij in de loop der tijd hebben opgebouwd, hebben ze belegd in schepen, spoorwegen, goud, olie en diamanten. Die kleine groep rijke mensen heeft daarmee een enorme grip gekregen op de wereldeconomie. Allemaal achter de schermen: niemand kan aantonen hoe rijk ze eigenlijk zijn. Vervolgens oefenen zij invloed uit op politiek en economie, via grote instituten als de Wereldbank, de VN en de EU, die onder zware invloed van de lobby van deze rijken staan.”

Het huidige financiële systeem is ongunstig voor de meeste mensen. “Stel dat je een huis wilt kopen. Dan moet er geld zijn. Als dat er niet is, moet je het lenen en aflossen met rente. De grap is dat het geld wat je leent op het moment dat je je contract ondertekent niet bestaat! Als je een hypotheek van drie ton afsluit, wordt dat bedrag in de min in de computer ingevoerd. De bank heeft dan een vordering op jou, dus de bank heeft dat geld in de plus staan en het huis is onderpand tot je het hebt afgelost. Je werkt je jaren klem om geld – wat er niet was en wat niks waard was – waarde te geven. Banken scheppen geld uit het niets en ze verdienen aan de rentes van die gecreëerde leningen.”

Banken lenen volgens Broere dat spaargeld niet uit, zoals de meeste mensen denken. “Het kan ook niet: alle leningen en hypotheken bij elkaar is veel meer dan er spaargeld is. Het geld wordt gecreëerd met schulden. Hoe meer schulden er zijn, hoe meer geld er is. Als er geen schulden zijn, is er zelfs geen geld meer en dan komen we terug op het punt voor er geld was. Dat is dan ook niet erg, omdat geld dan ook niet meer het uitgangspunt is.”

In het huidige model is het zo dat de rijken rijker worden en de armen armer. “En daarmee afhankelijker van de overheid. In dit geval komt er een CBDC, een digitale centralebank-munt, als gedragsbeïnvloeding en een basisinkomen, mits je je aan hun regels houdt. We zien nu al dat mensen en mkb’ers niet meer rond kunnen komen door de hoge energierekeningen en inflatie. Met als gevolg dat veel mensen werkloos worden en dus afhankelijker. Daarom moeten we nu aan alternatieven bouwen, voor de chaos uitbreekt.”

Een oplossing is volgens Broere om terug te gaan naar waardecreatie. “Ik was jouw ramen, jij bakt voor mij een brood. De waarde zit in de dienst of het product zelf. Mijn voorstel is dan ook concreet om met elkaar onze eigen waardes en diensten te creëren en in je eigen community – waar consumenten en producenten zitten – deze uit te wisselen of in het krijt te staan als dat uitgesteld wordt. Ik kan een dienst aanbieden en daar bij wijze van spreken een kastanje voor krijgen die als tegoed voor een tegenprestatie dient. Een kastanje is daarmee een waardetransportmiddel. Een eerste uitgangspunt is dat de producenten nog voldoende omzet in euro’s hebben, om zo de eurokosten nog te kunnen dekken, zoals de huur, salaris en inkoop. De overige producten kunnen dan voor kastanjes en tegenprestaties geruild worden. Een tweede uitgangspunt is dat vraag en aanbod elkaar dekken. Geld moet ondergeschikt worden. Het moet een gevolg van waardecreatie zijn, geen voorwaarde. Het derde uitgangspunt is dat geld zoals we dat nu kennen, wordt afgeschaft. De waarde van iets wordt niet meer in euro’s bepaald en de lokale economie draait op zichzelf.”

Dat communityconcept kent veel voordelen. “Rente is achterhaald, beleggen en sparen zijn achterhaald en met geld kun je dan niet nog meer geld maken. Het moet juist circuleren in de community waar iedereen producent en consument is. Mensen die nu aan de rand van de economie staan, doen dan ook weer mee. En als wij geld niet meer de plek geven die het nu heeft, vervalt rijkdom en macht daarmee ook. Dan bepalen wij wat waarde heeft!” Broere benadrukt dat het concept simpel is, maar dat het nog weinig gebeurt. “Dat is te herleiden naar de indoctrinatie van wat de waarde van geld is en hoe belangrijk dat is. We kunnen ons geen alternatief meer voorstellen en geloven niet dat het zo simpel kan zijn.”

Verder is lokaal kopen het devies, volgens Broere. “Elke euro die wij nu uitgeven is een stembiljet. Geef deze dan ook uit aan de plaatselijke slager, bakker en groenteboer. Ga naar de markt. Dan blijft het regionaal stromen, de regio wordt vitaler en ambacht en onafhankelijkheid komen terug. En betaal daarbij contant!”

Broere ziet het wel gebeuren dat contant geld gaat verdwijnen. “In mijn boek Geld komt uit het niets heb ik een stuk geschreven over de directeur van de BIS-bank die graag een CBDC wil “want dan kunnen we alle uitgaven van iedereen volgen en dat kan niet zolang er contant geld is”. Het gaat om controle en nog meer controle. Als alles digitaal wordt, kan er worden gestuurd. Daarom moeten we er van profiteren zolang het er nog is. Creatief en inventief worden en ons voor eens en voor altijd losmaken van het destructieve eurosysteem.”