^DeAndereKrant

Sinds Elon Musk eind 2022 Twitter overnam, in juli 2023 omgedoopt in X, is het platform volgens veel gebruikers van aard veranderd. Musk beloofde meer vrijheid van meningsuiting en minder harde censuur. “I will give you freedom of speech, but not freedom of ­reach.” Met andere woorden: je mag van Musk meer zeggen, maar schadelijke of controversiële berichten worden minder zichtbaar gemaakt.

Critici vinden dat Musks filosofie volledig verkeerd uitpakt. Zij stellen dat X onder zijn leiding niet langer een platform voor open debat is, maar een plek is geworden waar schadelijke stemmen vrij spel hebben. Het platform wordt niet voor niets geregeld een ‘open riool’ genoemd. Jack Dorsey, mede­oprichter van Twitter, sprak eerst zijn steun voor Musk uit, maar kwam daar later op terug: “Onder Musk is het met X volledig misgegaan.” Als tegenreactie richtte hij Bluesky op.

Een van de grootste verschillen tussen Bluesky en X, is hoe gebruikers de inhoud tot zich krijgen. Waar X gebruikmaakt van algoritmes om berichten te prioriteren en ook content van onbekende gebruikers in de tijdlijn toont, werkt Bluesky met een simpele, chronologische feed. Hierdoor hebben gebruikers volledige controle over hun tijdlijn: ze bepalen zelf wat ze te zien krijgen.

De afgelopen maanden hebben bedrijven, prominente Twitteraars en mainstreammedia X massaal de rug toegekeerd. Sommigen van hen hebben de overstap gemaakt naar Bluesky. Begin van dit jaar deed KRO-NCRV dat al. “X is in mijn ogen meer en meer verworden tot een maatschappij-ontwrichtend platform. Met anonieme toetsenbordridders die vanachter hun laptop de meest weerzinwekkende bagger tikken”, stelde directievoorzitter Peter Kuipers. Velen verwijten Kuipers hypocrisie, want het gebeurde nadat zijn omroep op X veel kritiek had gekregen omdat rapper Akwasi, die in een tweet had opgeroepen Zwarte Piet af te knallen, wel van hem aan De slimste mens mocht meedoen.

Sinds september is dagblad Trouw van X afgegaan. “X is allang niet meer het virtuele forum dat het ooit was, waar duizend bloemen bloeiden. Het lijkt soms eerder een vuilnisbelt waar nog slechts enkele sprietjes standhouden. (…) Aan de andere kant: zouden we niet ook op een forum, hoe modderig of radicaal ook, moeten blijven omwille van de zichtbaarheid en de vrijheid van meningsuiting? Zijn we op andere apps niet overgeleverd aan evenzeer dubieuze eigenaren?”, schreven hoofdredacteuren Karel Smouter en Wendelmoet Boersema aan hun lezers. GJ Romeijn reageerde afkeurend op de keuze. “Omdat er in dat debat inhoudelijk een gapend gat en dodelijke stilte is, focust men zich liever op die ene anonieme (racistische) trol. Dit gedrag zie ik bij veel X-verlaters. Alsof negeren geen optie is. Het is de zoveelste loot aan de boom van het slachtofferschap.”

Nieuwsuur-reporter Saskia Dekkers liet afgelopen maand weten X te verlaten omdat ze het niet meer ethisch vindt op het platform te blijven, vanwege de toenemende ‘desinformatie’ en ‘propaganda’. Woo-onderzoeker Cees van den Bos: “Weten jullie nog? De huisarts in Kerkrade die voor de draaiende camera van @Nieuwsuur een telefoontje in scene zette met een overleden patiënt die nog zou hebben geleefd als zij het vaccin had genomen.”

Columnist van De Andere Krant en prominent Twitteraar Arthur van Amerongen liet vorige week ook weten X te verlaten, schreef hij op het platform: “Dit is mijn laatste tweet. Ik heb geen zin meer in bedreigingen en laster. Zolang X mijn democratische wetten niet respecteert en handhaaft is dit slechts een extreemrechts prikbord, gerund door een enge gek.”

Navraag van De Andere Krant leert dat het om een grap gaat. “Zie je hoe gemakkelijk mensen te misleiden zijn? Ze zijn er allemaal ingetrapt”, aldus Van Amerongen. Hij had een eerdere tweet van Sander Schimmelpenninck, de Volkskrant-columnist die bekendstaat om zijn kritische houding tegenover mensen met ‘rechtse meningen’, gekopieerd. Van Amerongen blijft gewoon op X, maar is eveneens actief is op Bluesky, bij wijze van ‘experiment’. “Het is mij opgevallen dat mainstreammedia Bluesky steunen”, vertelt hij, “Zij zijn anti-Trump, anti-Musk en dus anti-X. Dat is de enige reden dat mensen X verlaten. Iedereen die mij heeft geblokkeerd op X, ben ik juist gaan bevrienden op Bluesky. Maar op dat platform is nauwelijks traffic. X is echt een nieuwsbron, maar op Bluesky is niet eens de mogelijkheid om breaking news te volgen. Dat gaat ze — letterlijk — opbreken. Het heeft geen nieuwswaarde, er is daar geen discussie, het is een echokamer van linkse tranen.”

Els van Veen peinst er ook niet over om over te stappen naar Bluesky. “Ik vind X een prima medium”, zegt ze. De huisarts die in coronatijd werd vervolgd omdat ze kritiek had op de vaccinaties, zit sinds drie jaar op het platform. “Op Twitter kon je nog het andere geluid van corona horen, dat volledig werd weggedrukt door de mainstreammedia. Mij valt op dat de artsen die mij hebben verketterd om mijn visie, nu overgaan op Bluesky”, vertelt Van Veen. “Zij hebben mijn tweets destijds gemeld bij de Gezondheidsinspectie. Ik vind dat sneu: je zit toch op social media voor de interactie? Ik krijg de indruk dat mensen overstappen omdat ze het vervelend vinden een andere mening te horen. Er wordt gezegd dat wie op X blijft haat ondersteunt. Dat is nogal een oordeel. Je kunt toch zelf bepalen hoe je reageert?”

De bekende schrijver Ronald Giphart is juist wel heel positief over het nieuwe platform. “Let’s go to Bluesky!”, twittert hij. “Bluesky presenteert zich als een vriendelijker en constructiever alternatief, waar de nadruk ligt op controle en positieve interacties.” Bluesky heeft inmiddels ruim 20 miljoen gebruikers. Een fractie in vergelijking met X, dat wereldwijd meer dan 200 miljoen heeft. Naarmate Bluesky groeit, liggen dezelfde problemen op de loer die X teisteren, zoals polarisatie, bots en conflicten. Van Amerongen verwacht dat Bluesky nooit groot gaat worden. Daarvoor heeft het volgens hem een te hoog

“Little Pony-gehalte. Ze willen van Bluesky een grote safe space, een veilige haven, maken. Met teddyberen en rubberen tegels. Ze schreeuwen dat ze X verlaten, er zitten heel nare mensen op X, op Bluesky is iedereen lief. Hoe goed en hoe anti-Trump en anti-Musk het platform ook is: er zit geen verdienmodel achter.” Hij voorspelt dat het initiatief het een paar maanden, hooguit een half jaar, vol gaat houden. “Zelfs de meest fatsoenlijke mensen gaan zich vroeg of laat vervelen.”