^DeAndereKrant

In 2021 begon de Amerikaanse overheid op 20 kilometer voor de kust van Nantucket, een eiland voor de staat Massachusetts, met de bouw van het Vineyard Wind-project. Dit grootste off-shore windmolenpark van de Verenigde Staten bestaat uit 65 megawindturbines van 270 meter hoog. Amy DiSibio van ACK for Whales, een burgermilieubeweging op Nantucket, vertelt aan De Andere Krant dat ze al ver voor de realisatie van het project bij de autoriteietn heeft gewezen op mogelijke milieu­schade. “De zee voor ons eiland is het habitat van de met uitsterven bedreigde Noord-Atlantische zwaardwalvis.”

Andere tegenstanders van het mega­project waarschuwden voor horizonvervuiling die de turbines ter grootte van een kleine Eiffeltoren met zich meebrengen. Dit zou volgens hen negatieve gevolgen hebben voor het toerisme, de belangrijkste bron van inkomsten. Toch drukte de regering-Biden het 4 miljard dollar kostende project door, omdat het zo’n 0,8 gigawatt aan ‘groene energie’ zou opleveren, goed voor de stroomvoorziening van zo’n 800 duizend gezinnen.

De kans op economische en ecologische schade werd op de koop toegenomen. Inmiddels kan gesteld worden dat dit een misrekening is geweest. Op zaterdag 13 juli stortte een 90 meter lange wiek van de windturbine door een productiefout in Nantucket Sound, de baai voor het eiland. Het windmolenblad is daarna uit elkaar gaan vallen, met als gevolg heel veel puin, waaronder veel versplinterd glasvezelmateriaal waar de wiek grotendeels van is gemaakt.

Milieuactiviste en visser Bonnie Brady stelt tegenover deze krant dat het gaat om “een verzwegen ramp”. De autoriteiten lichtten de bevolking pas in op het moment dat het afval aanspoelde op de stranden. De reguliere pers heeft er nauwelijks aandacht voor. “Met uitzondering van een paar lokale kranten.” Zij vermoedt dat het komt omdat zogenaamde groene energie niet in diskrediet mag worden gebracht. “Maar er zitten zoveel nadelen aan de turbines: de materialen waarmee ze gemaakt zijn, de hoeveelheid energie die nodig is om ze te maken, de bladen die niet recyclebaar zijn, de schade aan vogels en noem maar op. Inmiddels denk ik dat alleen het papier dat in de zakken van de exploitanten verdwijnt nog groen is aan deze technologie”, aldus Brady, die daarbij doelt op de groene kleur van dollarbiljetten.

Het flinterdunne gesplinterde glasvezelmateriaal van de wiek is inmiddels tot wel 100 kilometer van het Vineyard Wind-project gevonden. Stranden in de wijde omgeving zijn gesloten geweest. “Je kunt over de stranden lopen, maar we raden je ten zeerste aan om schoenen te dragen vanwege scherpe glasvezelscherven en puin op de stranden”, stelt de havenmeester van ­Nantucket nu. Niet erg aantrekkelijk voor eilandtoeristen die ook een verfrissende duik willen nemen, en dus blijven deze weg. Ondernemers in toerismesector blijven in het lucratieve hoogseizoen achter met de gebakken peren.

Dat is slechts de primaire, direct waarneembare schade. DiSibio vreest dat de effecten van de ramp voor de voedselketen nog zichtbaar moeten worden. “Glasvezel komt niet alleen op de stranden, maar ook in de oceaan. Vissen eten alle glimmende dingen die ze zien, dus die eten die turbinebladafval. Dat komt in de voedselketen terecht, en dus ook in de vissen die mensen gaan eten.” Brady stelt dat er ook “allerlei chemicaliën in de turbinebladen zitten. Onze zorg, als vissers, is wat dat gaat doen met de voedselketen? Het schuim drijft overal, soms met glasvezel, met balsahout. Sommige stukken zijn heel groot, wel meer dan 12 meter.” Het is een ongekende ramp voor alle zeedieren, stelt ze.

Een van de weinige journalisten van naam die wel aandacht heeft voor de ramp, is Robert Bryce. Hij is heel kritisch op de overheid. “De ontwikkeling van offshore windenergie aan de oostkust is gepromoot door enkele van Amerika’s grootste milieu­clubs, waaronder de Sierra Club, de Natural Resources Defense Council, de National Wildlife Federation en de Conservation Law Foundation, geholpen door talrijke Democratische politici op staats- en federaal niveau. De ramp bij Vineyard Wind – en het is een monumentale ramp voor de offshore windindustrie – brengt de milieurisico’s van de installatie van tientallen of zelfs honderden enorme windturbines en offshore-platforms in de oceanen aan het licht. Deze ramp gebeurde bij rustig weer. Stel je voor wat er kan gebeuren als een orkaan de oostkust treft”, stelt de schrijver van vele boeken, waaronder A question of power: electricity and the wealth of nations.

Volgens Bryce staat de ramp niet op zich. Verschillende GE Vernova-wieken, de producent van de windturbines van Nantucket, op zowel onshore- en offshore-turbines in Duitsland, Zweden, Litouwen en het Verenigd Koninkrijk braken al af. Ook bij andere leveranciers is dit gebeurd. Een kleine zoektocht op internet levert vele voorbeelden op. De wieken waren van verschillende groottes en types. Hoeveel het er precies zijn, is onduidelijk. “De exploitanten van deze windparken op zee zijn niet verplicht om ons te laten weten hoe vaak windturbinebladen per jaar stuk gaan. Zover ik kan nagaan, hoeven deze bedrijven zowel in de VS als de EU nergens over te rapporteren”, aldus Brady.

Indra Mukherjee, onderzoeksdirecteur van het schone-energietechnologiebedrijf S&P Global Commodity Insights, stelt ook dat “alle grote fabrikanten te maken hebben gehad met bladbreuken.” Naarmate de mondiale windenergie-industrie groeit, groeit ook de omvang van de turbines zelf, stelt hij. Deze snelle opschaling zal gepaard gaat met “enorme technische uitdagingen, waarbij met name de wieken een significante kwetsbaarheid blijken te zijn”.

Het interview tussen Elze van Hamelen en Bonny Brady wordt volgende week gepubliceerd op het Youtube kanaal van De Andere Krant.

youtube.com/@deanderekrant