“Schending van burgerrechten motiveert me om door te gaan”

“Mijn man en ik reden door de Botlek. Daar rij je dan. Alles is zwart, overal zit roet op. Gras zie je niet. Alleen maar asfalt en beton, kranen en containers met spullen voor heel Europa. Je stapt je auto uit en de diesel slaat je op de keel. Maar de koeien hebben het gedaan. En de boeren worden weggepest. Het is afschuwelijk hoe laatdunkend en denigrerend in dit land over boeren wordt gesproken. Feitelijk klopt er ook niks van. Onderzoek uit 2019 door het wetenschappelijke tijdschrift Nature.com liet zien dat het Nederlandse voedselsysteem in de top drie staat van meest duurzame ter wereld. Toch importeren we voedsel uit het buitenland, waaronder vlees, veevoer en eieren uit Oekraïne, met veel lagere standaarden wat betreft voedselveiligheid.”

Sieta van Keimpema (58), woordvoerder van Farmers Defence Force (FDF), voert actie voor de boeren. Toeval is dat niet. Als dochter uit een Fries boerengezin is ze altijd ‘dicht bij huis’ gebleven. De familie Van Keimpema woonde op een oude stal langs het Heerenveense Kanaal in ­Vegelinsoord. Haar moeder kwam uit Dronrijp, “vanaf de klei”. Haar opa was machinist in een melkfabriek en deed uitvindingen. “Hij vond een machine uit om kazen te keren. Mijn zus en ik ontdekten dat in een jubileumboek, hijzelf vertelde er nooit iets over.” Na de mavo en havo ging ze naar de lerarenopleiding. Ze kreeg verkering met haar man, die ook boer was, en stopte met de opleiding. Een tijdje deed ze administratief werk. Dat beviel maar matig. Al schreef ze venijnige stukjes voor agrarische media en de Leeuwarder Courant. Langzaamaan ging ze de kant op van belangenbehartiging en activisme. Ze was bestuurslid van de Nederlandse Melkveehouders Vakbond, was tot 2023 voorzitter van de European Milk Board en is nog steeds voorzitter van de Dutch Dairymen Board, die de melkveehouderij voor Nederland wil behouden.

FDF is voor de boeren het heetste ijzer in het vuur. De organisatie werd opgericht in mei 2019, na een inval bij een varkensstal in Boxtel door ruim honderd dierenactivisten van Meat the Victims. FDF was aanvankelijk niet meer dan een Facebookpagina voor boeren die voor elkaar in de bres sprongen bij stalinvallen. Van Keimpema: “Het initiatief ontplofte. Heel veel boeren sloten zich aan. Het was een grimmige tijd met uitspraken van D66 over halvering van de veestapel. Hoogtepunt voor ons was de grote boerendemonstratie op 1 oktober 2019 in Den Haag, waar wij onder de naam ­Agractie aan meededen. Met onze demonstraties hebben we zand in de motor gestrooid en de boeren hun trots teruggegeven. Zij voelden enorme steun uit de samenleving en liepen weer met de kop omhoog.”

Tegen framing van het boerenbedrijf verzet Van Keimpema zich hevig. “Dat oneerlijke, die vooringenomenheid, het slechte luisteren… als ik dat merk, kan ik fel zijn. Ik moest eens met Tjeerd de Groot van D66 in discussie bij Op1 over dumpingen op snelwegen. FDF keurde de dumpingen niet goed, maar wij begrepen wel de emoties: als je mensen hun toekomst afneemt, krijg je een reactie. Rond die dagen was toevallig ook naar buiten gekomen hoe slecht D66 met zijn eigen mensen omging. Het item bij Op1 was goed voorbereid, de filmpjes stonden klaar. Ik was helemaal niet voorbereid, omdat ik pas ’s middags voor het programma was gevraagd. In de uitzending ging Tjeerd de Groot tegen mij tekeer omdat wij die acties zouden hebben georganiseerd, wat niet zo was. Jort Kelder vroeg mij daarop te reageren en ik ging toen los over de verziekte sfeer bij D66. Tjeerd de Groot schrok zich een ongeluk. Dat was natuurlijk niet de bedoeling. Daarna ben ik niet meer uitgenodigd.”

Ageren tegen onrecht zat er al vroeg in bij haar: “Op de lagere school ging ik ertegenin als leraren dingen zeiden die niet klopten, zoals ‘koeien zijn binnen altijd ongelukkig’. Ik weet dat een koe die goed in de stal staat, vaak helemaal niet naar buiten wil. Koeien liggen twintig uur per dag te herkauwen. Dat is wat een koe wil. Daar ging ik dan mijn spreekbeurt over houden. Ook in man-vrouwverhoudingen kon ik slecht tegen oneerlijkheid. Op de mavo moesten de meisjes de kantine schoonmaken. Iedere dag stonden er vijf op de lijst. Dat deugde voor mij van geen kanten. Ik besloot handtekeningen op te halen bij de meisjes en leverde die in bij de conciërge. Toen heb ik een beetje gebluft. Ik zei: ‘Als de jongens na de kerstvakantie niet hoeven schoon te maken, doen wij het ook niet meer’. De conciërge vond dat de meisjes beter waren in schoonmaken, maar ik liet me niet afschepen. Ik vertelde hem dat hij een voorbeeld kon nemen aan mijn vader. Thuis moesten wij altijd de melktank en melkflessen schoonmaken. Als het niet goed gebeurde, moest het over. Dan waren we twee keer zoveel tijd kwijt. Dat verhaal kwam aan. Ik kreeg mijn zin. Na de kerstvakantie stonden de jongens ook op de lijst.”

Om de melkveehouderij behouden, begeeft ze zich in vilein spel met een kostbare inzet: een flink stuk Nederland. Meer dan de helft van de oppervlakte van ons land is in bezit van particuliere boeren. Hun grond moet beschikbaar komen voor woonwijken, logistieke centra, natuurgebieden, zonneparken en windmolens. D66 opteert in zijn recente Woonplan voor ‘forse verlaging van de veestapel’ en ‘meer natuur voor écht groen in plaats van eindeloze weilanden voor intensieve landbouw’. Frans Timmermans van GL-PvdA vindt dat de intensieve veehouderij ons land gijzelt en wil dat de overheid land van boeren gaat opkopen.