Schurk of held — de wereld zal nooit meer hetzelfde zijn na Donald Trump
Karel Beckman | Datum: 15 september 2025
De Amerikaanse president Donald Trump (midden), geflankeerd door de Amerikaanse vicepresident J.D. Vance, de Amerikaanse minister van Defensie Pete Hegseth en de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio in Washington, D.C., op 9 september 2025 | Fotografie: Saul Loeb
“Trump begrijpt de uitdagingen waar hij voor staat veel beter dan hij laat zien”
Het raadsel Trump lijkt alleen maar groter te worden naarmate hij langer aan de macht is. Door de één wordt hij gezien als een tiran en sloper die bereid is om alles te doen om de Amerikaanse wereldhegemonie te behouden, door de ander als een redder die in het geheim werkt aan een nieuwe wereldorde. Zeker is: de wereld zal nooit meer hetzelfde zijn na Trump.
Op de Amerikaanse president Donald Trump is geen peil te trekken. Het ene moment veegt hij de vloer aan met zijn collega-wereldleiders — “doe alsjeblieft mijn hartelijke groeten aan Vladimir Poetin en Kim-Jong-Un terwijl jullie samenzweren tegen de VS”, liet hij president Xi Jinping onlangs weten via zijn platform TruthSocial. Het andere moment schrijft hij: “Het ziet ernaar uit dat we India en Rusland zijn verloren aan het diepste, donkerste China. Ik hoop dat ze een lange en welvarende toekomst tegemoet gaan”. Dit nadat hij zelf India in de armen van China had gedreven door het land te beledigen en een 50 procent invoertarief op te leggen. De Indiase premier Modi was zo boos dat hij naar verluidt tot vier keer toe weigerde de telefoon op te nemen voor Trump. Poetin daarentegen nam de uitlatingen van Trump luchthartig op. “De president van de Verenigde Staten is niet zonder gevoel van humor”, zei hij in antwoord op een vraag van een journalist. “Alles is duidelijk, iedereen begrijpt het. Ik heb een goede relatie met hem. We noemen elkaar bij de voornaam.”
Zeker is dat als gevolg van de acties van Trump, de landen van de BRICS en de Shanghai Cooperation Organization (SCO), waar alle niet-westerse grootmachten bij horen, in versneld tempo een nieuwe wereldorde smeden onafhankelijk van het Westen. “De eerste week van september zal de geschiedenisboeken ingaan als het moment waarop de komst van de Euraziatische Eeuw op een geheel nieuw niveau belandde”, schreef de internationaal vermaarde Braziliaanse journalist Pepe Escobar, verwijzend naar de SCO-top waarop Poetin, Modi en Xi elkaar in de armen sloten. De Amerikaanse topeconoom Jeffrey Sachs, voormalig adviseur van de secretaris-generaal van de VN en vele andere wereldleiders, noemt Trump sarcastisch “de grote verbinder, die erin is geslaagd om de hele wereld te verenigen tegen ons land”.
Sachs beticht Trump van “schaamteloos gedrag”. Hij staat niet alleen in zijn kritiek. Veel mensen die in Trump een hoop zagen voor een betere toekomst, zijn ontgoocheld. Zijn aanhang hoopte op een grote schoonmaak van de deepstate, maar Trump weigert de beruchte Epstein-files vrij te geven. Ze hoopten op een inperking van de macht van de staat, maar onder Trump lopen de overheidsuitgaven en staatsschuld alleen maar verder op. Ze hoopten op vrede in Oekraïne, maar daarvan is nog geen sprake. Ze hoopten op een herstel van de grondrechten, maar zien dat Trump de Nationale Garde inzet tegen steden als Los Angeles en Chicago, volgens velen een grove schending van de grondwet. “Ik hou van de geur van deportaties in de ochtend”, schreef Trump op TruthSocial. “Chicago gaat erachter komen waarom ik het Departement van Defensie het Deparement van Oorlog heb genoemd.”
Trump blijft ook het brute Israëlische geweld in Gaza steunen, en is bezig met plannen voor de herinrichting van Gaza die een etnische zuivering van de Palestijnse bevolking met zich meebrengen. Hij tracht landen als Libië, Ethiopië, Somaliland en Soedan om te kopen om Palestijnen op te nemen. Ook bedreigt hij Venezuela. Hij liet zomaar alle inzittenden van een Venezolaans schip ombrengen, zonder enige vorm van proces, op basis van een verdenking dat ze drugs zouden vervoeren. “Dit stinkt aan alle kanten”, schreef CIA-analist Larry Johnson. “We zitten in een bizarre film”, stelt de Amerikaanse journalist en ‘complotdenker’ Kevin Barrett. “Ameripocalypse Now. De VS gaan steeds harder bergafwaarts.”
Toch zijn er serieuze analisten die ondanks alles geloven in de goede intenties van Trump en vermoeden dat er een plan zit achter zijn schijnbaar onvoorspelbare gedrag. De veel-gevolgde Kroatische geopolitieke analist en financieel specialist Alex Krainer is er één van. Krainer erkent dat Trump “een enigma is”, en dat het lijkt alsof zijn gedrag irrationeel is, maar, voegt hij hieraan toe, “ik ben er niet van overtuigd dat dit zo is. Soms zijn zijn uitspraken te dom om waar te zijn.” Hij noemt als voorbeeld de Amerikaanse aanval op Iran, waarbij Trump bij hoog en laag beweerde dat het Iraanse atoomwapenprogramma was vernietigd, terwijl iedereen wist dat het niet zo was. “Trump stelde hiermee de havikken in Washington en in Iran tevreden, en sloeg ze tegelijkertijd hun belangrijkste wapen uit handen. Ze hadden ineens geen rechtvaardiging meer voor een oorlog met Iran.”
Trump paait ook regelmatig de Europese leiders, maar hij werkt ondertussen gestaag naar een vrede in Oekraïne toe, stelt Krainer. Volgens Krainer zit er een groot verbond tussen de VS en Rusland aan te komen, en heeft Europa straks het nakijken. Poetin laat soms geluiden horen die inderdaad in deze richting wijzen. Zo zei hij op een persconferentie op de SCO-top: “Al mijn gesprekspartners, zonder uitzondering, steunden onze ontmoeting in Alaska. En ze hopen allemaal dat de positie van president Trump en die van Rusland tot een einde van het conflict zullen leiden.” Kirill Dmitriev, buitenlandadviseur van Poetin, stelde onlangs dat “de vrede in Oekraïne nabij is, want de twee leiders zijn met elkaar in dialoog”. Hij voegde eraan toe dat de diplomatieke inspanningen van de twee leiders zouden kunnen leiden tot “het voorkomen van de Derde Wereldoorlog”.
Dit alles duidt er volgens Krainer op dat “Trump en zijn regering de geopolitieke uitdagingen waar ze voor staan, veel beter begrijpen dan ze laten zien, en dat ze echt een missie hebben, en niet steeds willekeurig vanuit de heup schieten”. Trump, zo schrijft Krainer, speelt een strategisch spel dat uitstijgt boven de gewone geopolitieke strijd. “Trump speelt de ‘Sport of Kings’, die op een hoger niveau ligt dan de ‘Great Game’. De ‘Great Game’ is het domein van politici, diplomaten, militaire leiders, inlichtingendiensten, de media. De ‘Sport of Kings’ is het aansturen van de mensen die hiermee bezig zijn. Maar dit moet wel voorzichtig gebeuren, om te voorkomen dat je uit de weg wordt geruimd”, aldus Krainer.
De bekende Franse journalist en schrijver Alain de Benoist denkt net als Krainer dat er meer achter het beleid van Trump zit dan meestal wordt gedacht. Maar De Benoist is een stuk cynischer over Trumps motivatie dan Krainer. “Je moet je niet laten misleiden door Trumps grillen”, schrijft hij in een recent essay voor het conservatieve medium Arktos Journal. “Er zit een onderliggende visie achter: alleen Amerika telt, verder niets. Dat is niet nieuw, het gold ook voor zijn voorgangers. Maar Trump is er eerlijk over. En hij begrijpt dat militaire avonturen meer kosten dan opleveren. Daarom gooit hij het over de commerciële boeg.”
Volgens De Benoist is Trump niet geïnteresseerd in (geo)politiek, of in ideeën. Hij is alleen geïnteresseerd in machtsverhoudingen en zaken. “Hij heeft geen vrienden of vijanden, alleen zakenpartners. Voor hem heeft alles een prijs.”
Hoe je daar ook verder tegen aankijkt, stelt De Benoist, Trump luidt een historische omwenteling in, die niet meer terug te draaien is. “We zien de ontwrichting van het ‘collectieve Westen’, het einde van de neoliberale globalisering, de ontkoppeling van Europa en de VS. En het einde van het liberale tijdperk. De vier nieuwe wereldmachten — de VS, China, Rusland en India — kunnen allemaal worden beschouwd als niet-liberaal. Het ‘internationale recht’ wordt vervangen door machtsevenwicht, wat in elk geval wel duidelijkheid schept. Bestaande internationale organisaties als de VN hebben geen grip op wat er gebeurt. De Navo en de Atlantische Alliantie staan op het punt om de geest te geven. Dit is een keerpunt in de wereldgeschiedenis.”
De visie van De Benoist lijkt te worden bevestigd in de aankomende, nieuwe Nationale Defensie Strategie van de Amerikaanse regering, die via diverse media is uitgelekt. Die zou inhouden dat de VS op het punt staan om zich af te keren van Eurazië en zich volledig te richten op dominantie van het westelijk halfrond. Als dat klopt, zou dat een enorme ommekeer zijn, schrijft de veelgevolgde geopolitieke analist Simplicius, want het Amerikaanse beleid is er al zeker enkele tientallen jaren op gericht om de grote rivaal China te bestrijden.
Waar of niet, Simplicius is er niet van overtuigd dat het Trump zal lukken om echt iets te veranderen. Trump kan van alles willen, maar hij zal het politieke establishment mee moeten krijgen. “Dat is inmiddels zo gecorrumpeerd, dat de VS domweg niet meer in staat is om zich te gedragen als een normale staat”, schrijft hij. “Amerika is al zover in zijn imperialistische doodsstrijd, dat het niet meer weet hoe te functioneren zonder geweld, agressie en dominantie.”
Wat je alleen leest in De Andere Krant
Dossiers
