Spontaan aan komen lopen of door de mens uitgezet?
Hendriëlle de Groot en Ido Dijkstra
Datum: 15 december 2025
Stockfotografie: dssimages
Opnieuw Kamervragen over herkomst van de wolf
Onafhankelijk onderzoeker Annemieke van Straaten ageert tegen wat zij noemt “een groot, leugenachtig verhaal”: dat de wolf in 2015 vanuit Duitsland naar Nederland is gelopen en zich na 150 jaar weggeweest te zijn op natuurlijke wijze weer heeft gevestigd. Van Straaten is ervan overtuigd dat sommige wolven hybride gefokt zijn en daarna uitgezet, en heeft veel bewijs in die richting. Wolvenclubs en -deskundigen verwijzen de theorie van menselijke manipulatie naar het rijk der fabelen. Kamerlid Gideon van Meijeren gaat er opnieuw Kamervragen over stellen, in een poging de waarheid boven tafel te krijgen.
De Volendamse Annemieke van Straaten, die landelijke bekendheid verwierf met haar strijd voor een betere habitat voor grote grazers in de Oostvaardersplassen, is er stellig van overtuigd dat er wolven zijn die hier niet op ‘natuurlijke wijze’ zijn aan komen wandelen. “Ik heb voldoende aanwijzingen dat sommige wolven hier doelbewust zijn uitgezet om inteelt te voorkomen en een levensvatbare populatie op gang te helpen”, stelt zij.
De wolf is een belangrijk onderdeel van de zogenoemde Rewildingcampagne: een paar decennia geleden bedachte agenda om wilde dieren die al eeuwen niet meer in Nederland wonen — zoals de wolf, de goudjakhals, de lynx en mogelijk zelfs de bruine beer — terug te laten keren in een Nederlands ruraal landschap dat eveneens wilder dient te worden. Het narratief van de natuurlijke terugkeer van de wolf vanuit Duitsland naar Nederland — volgens de officiële lezing gebeurde dit in 2015, nadat de laatste wolf omstreeks 1870 was vertrokken uit ons land — sluit naadloos aan bij de visie van door overheid gesubsidieerde clubs als ARK Rewilding Nederland. ‘Wolf duikt op in Drenthe’, meldde de NOS op 7 maart 2015. In het plaatsje Noord-Sleen was een wolf die al een tijdje in het grensgebied, nog net in Duitsland, was gespot, spontaan naar Nederland komen lopen, meldden de media.
Van Straaten gelooft er niks van. “Ze blijven maar zeggen dat het vanzelf is gegaan”, vertelt ze aan De Andere Krant, “maar als je kijkt naar hoe snel het allemaal ging, dan kan dat gewoon niet kloppen.” De onderzoeker en natuurliefhebber heeft mappen vol bewijzen — veelal verkregen via Woo-verzoeken — die haar visie ondersteunen. “In 2007 werd de domeinnaam voor wolven in Nederland (wolveninnederland.nl) al vastgelegd”, vertelt zij. Ook heeft ze allerlei draaiboeken waarin diverse clubs die belang hebben bij de komst van de wolf spreken over “alvast na te denken of en hoe wolven te vaccineren zijn” en het inzetten van “lokaas” en “lokstoffen”. In 2010 ging een grootschalige landelijke campagne van start en besteedden media als De Wereld Draait Door, tijdschrift Revu en diverse landelijke kranten aandacht aan de aanstaande komst van de wolf.
Ook wordt er in memo’s gesproken over “omgang en bescherming hybride wolven”. Met DNA-onderzoek is wel na te gaan of er sprake is van een genetisch zuivere soort. FVD’er Gideon van Meijeren stelde hier in maart van dit jaar Kamervragen over, maar BBB-staatssecretaris Jean Rummenie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur stelde dat er geen aanleiding is om te denken dat er hybride wolven (in het kader van Rewilding) zijn uitgezet. Van Straaten stelt dat er sprake is van misleiding in dat antwoord. “Inmiddels ben ik er al een tijdje achter dat er geen DNA-onderzoeken hebben plaatsgevonden waarin getest werd op hybridisatie van de wolf. De overheid is dus niet eerlijk geweest. Als je niet op hybridisatie test, kun je ook niet weten of wel of geen hybride wolven rondlopen.”
Wolvendeskundige Jan Loos, in België wolvenknuffelaar genoemd, verwijst het verhaal over de hybride wolven desondanks naar het rijk der fabelen. “Dit gaat niet over meningen, dit is wetenschap. Wolven worden gevolgd met zenders en via DNA-sporen op gedode schapen, reeën en ander wild kunnen we hun herkomst exact vaststellen. Alle onderzochte wolven in Nederland zijn genetisch te herleiden tot populaties uit Duitsland en België.” Hij blijft erbij dat wolven zich op volledig natuurlijke wijze door Europa verspreiden. “Een jonge wolf verlaat op een gegeven moment zijn roedel en kan honderden kilometers zwerven op zoek naar een eigen territorium. Zo breidt de soort zich al eeuwen uit. Daar is geen mens voor nodig.”
BIJ12, de organisatie die namens de provincies verantwoordelijk is voor de wolvenmonitoring en in beleidsdocumenten spreekt van het beschermen van hybride wolven stelt “dat er één keer een mogelijke hybride wolf is vastgesteld, maar verder zijn er geen aanwijzingen voor kruisingen met honden”. BIJ12 vertelt dat hybridisatie in andere Europese landen incidenteel wel voorkomt, maar in Nederland nauwlettend in de gaten te houden dat deze soort hier niet opduikt. “Op basis van de huidige gegevens is er geen enkel bewijs dat wolven bewust zijn uitgezet. De wolven die zich in Nederland vestigen, doen dat op eigen kracht.”
Van Straaten, die geregeld wordt versleten als complotdenker en wolvenhater, haalt haar schouders op bij die uitlatingen en de labels die haar opgeplakt worden. “Zodra je kritische vragen stelt, ben je ineens een complotdenker. Dat gemakkelijke trucje neem ik niet meer serieus.” Ook met het labeltje wolvenhater kan ze niks. “Dat is helemaal niet zo. De wolf is een prachtig beest, maar het is ook gewoon een levensgevaarlijk roofdier dat niet in een dichtbevolkt land als Nederland past. De wolf is uiteindelijk zelf ook de dupe van deze situatie.”
Van Straaten blijft onverminderd op zoek naar de waarheid in het wolvendossier, meldt zij. Zij is nu samen met Van Meijeren bezig een grote set Kamervragen te formuleren op basis van informatie die zij gevonden heeft in de Woo-documenten die zij in de afgelopen jaren verzameld heeft. Het is een vervolg op de vragen die de FVD’er in maart al stelde aan staatssecretaris Rummenie. Van Meijeren ziet daarvoor voldoende aanleiding, omdat vorige week op sociale media op het oog authentieke beelden opdoken uit Duitsland, waaruit zou blijken dat er wolven zijn uitgezet, zo deelde hij vorige week op X.
Annemieke van Straaten staat niet alleen in haar kritiek op het wolvenbeleid. Op de Belgische jagerswebsite Jachtsite.be staat een op 18 maart gepubliceerd artikel met de titel ‘Zwendel met gefokte wolven krijgt staatssteun’, geschreven door Kristof Vandewoestijne. In het stuk wordt gesteld dat in delen van Europa gefokte wolven of wolf-hondkruisingen zouden zijn uitgezet. De auteur, Eirik Granqvist, voormalig hoofdconservator van het Zoölogisch Museum van de Universiteit van Helsinki met een lange carrière in natuurhistorische musea en internationale projecten, spreekt van “een grootschalige misleiding” en stelt dat “het publiek een rad voor ogen wordt gedraaid”. In het artikel komt ook een voormalig natuurbeheerder aan het woord die zegt foto’s te hebben gezien van dieren die volgens hem geen zuivere wolven waren. “Wat ik daar zag, had niets te maken met echte wilde wolven.” Ook stelt hij dat “de kans groot is dat het hier om gefokte dieren of hybriden ging”. De website suggereert daarnaast dat er zelfs overheidsgeld bij gemoeid zou zijn. “Deze praktijken zouden nooit mogelijk zijn geweest zonder politieke steun en subsidies”, aldus het artikel.
Wolvenexpert Glenn Lelieveld, die in vele media lange tijd heeft volgehouden dat de wolf schuw is en geen gevaar voor de mens vormt, werd in 2022 benaderd door De Andere Krant. Wij legden hem toen een uitspraak van Annemieke van Straaten voor: “Het is een kwestie van tijd voordat een wolf een kind aanvalt”. Lelieveld hoorde de naam Van Straaten en hing boos op. We probeerden het ook bij Maurice de la Haye, een andere wolvenonderzoeker. Die sloot ook gelijk de deur toen de naam Van Straaten viel. Vier jaar verder zijn er meerdere incidenten bekend van wolven die een kind hebben gebeten. Van Straaten heeft inmiddels ook een rapport in handen, gemaakt door de Universiteit van Wageningen (WUR) uit 2007. Daarin staat dat “CE (Centrum Ecosystemen WUR — red.) ongelukken met al dan niet dodelijke afloop van mensen (kinderen) niet uitsluit, bijvoorbeeld als de jongen te dicht benaderd worden of bij gewenning aan mensen in combinatie met een laag voedselaanbod.” Van Straaten: “De overheid en al die zelfbenoemde wolvenexperts, die trouwens ook de overheid adviseren, zijn totaal niet transparant. Zij wisten al in 2007 dat er ongelukken konden gebeuren, maar hebben de wolf verkocht als ongevaarlijk voor de mens. Om dit soort bedrog aan te tonen, dien ik al die Woo-verzoeken in.” De Andere Krant heeft Glenn Lelieveld opnieuw benaderd voor wederhoor, maar kreeg voor de deadline geen antwoord.
Bewijsstukken in bezit van Van Straaten. Afbeelding 1, afkomstig van WUR uit 2007, laat zien dat men al zinspeelde op mogelijk dodelijke ongelukken. Afbeelding 2 gaat over lokaas uitzetten.
De maat is vol bij de LTO Regio Gelderse Vallei. De belangenorganisatie voor boeren en tuinders in de Gelderse Vallei is een petitie gestart tegen de wolf, omdat het dier in de regio steeds vaker slachtoffers maakt. “Vrijwel dagelijks worden er wel schapen doodgebeten.” Het rekest is opgesteld in samenwerking met onder meer gemeenten en andere regionale partners met als doel de overheid duidelijke grenzen te laten stellen aan het wolvenbeleid. “Vijf jaar lang hebben we lijdzaam toegekeken hoe dit roofdier boerderij- en hobbydieren te grazen neemt. Ons geluid werd niet gehoord, ondanks pogingen daartoe vanuit gemeenten en provincie”, laten de initiatiefnemers weten. Praktische maatregelen, zoals wolfwerende rasters, blijken onvoldoende te helpen. “Het risico wordt steeds groter dat er vandaag of morgen een kind, dan wel een oudere aan de beurt is. En wie draagt er dan de verantwoordelijkheid?”” Eind januari willen ze de petitie aanbieden aan de Tweede Kamer.
Wat je alleen leest in De Andere Krant
Dossiers
