Tennet, it kin net!

Kroon ging als ‘sie ie oo’ bij staatsbedrijf Tennet op neoliberaal oorlogspad, en beging de blunder van de eeuw. Hij kocht het Duitse stroomnet in 2009, onder aanmoediging van het kabinet-­Balkenende-zoveel, met de belastingbetaler als verstrekker van durfkapitaal. Die kinderlijk onverantwoordelijke daad legt Tennet uit als ‘wij zijn de eerste crossborder TSO van Europa’. Daarmee bedoelen ze dat ze de eerste hoogspanningsnetbeheerder waren die een buitenlands elektriciteitsnet opkochten. Dat was toegestaan onder de door Brussel ingevoerde liberalisering van de Europese elektriciteitsmarkt, hoewel geen enkele andere nationale netbeheerder dit ooit deed. Daarmee maakte Kroon Nederland in één klap financieel verantwoordelijk voor een flink deel van de kosten van de Duitse Energiewende.

Tennet moest geld gaan uitgeven aan de verbouwing van het Duitse energienet, die nodig was vanwege de bouw van alle windmolens en zonnepanelen die het net destabiliseerden. Zoals voor de Suedlink, een 700 kilometer lange transportkabel van Noord-Duitsland naar Beieren: kosten 10 miljard euro, klaar in 2026. Om dit project te financieren, zonder direct aan te kloppen bij de Staat der Nederlanden, lanceerde Kroon in 2015 het Green Financing Framework. Tennet ging schuldpapieren uitgeven, obligaties. Dat doet de Nederlandse overheid ook, wanneer deze geld wil uitgeven wat er niet is.

Een ‘groene’ obligatie betekent dat Tennet geld leent op de kapitaalmarkt, met een klimaatpraatje als verkoop­argument. Een kapitaalhaai of bank die zo’n windmolenverfje aan z’n investeringsportfolio wil hangen, koopt dus een stukje Tennet-schuld. Hij vangt vervolgens rente over de aangegane schulden. Tennet meldde in 2023 trots dat ze de grootste Groene Obligatie ooit ter wereld lanceerden, 3,85 miljard euro. Alsof ­gigaschulden maken door een staatsbedrijf een economische prestatie is. Tot 2024 ging Tennet zo al ruim 22 miljard euro private schulden aan.

Alle groene gefinancier ten spijt, Tennet zou failliet gaan wanneer vadertje Staat niet óók nog bijsprong. Tennet moet nog tientallen miljarden euro’s uitgeven om het Duitse net te verzwaren, en om windindustrieterreinen op zee aan te sluiten. Daarom leende de Nederlandse overheid aan Tennet in 2024 25 miljard euro. Dat geld moest de overheid op haar beurt zelf weer lenen. Die lening zou het 100 procent staatsbedrijf dan via ‘marktconforme rente’ gaan terugbetalen, zo verzekerde de minister van Financiën.

Maar zolang Tennet Duitsland niet is verkocht, heeft Tennet geen cent om de staatslening terug te betalen. En de Duitse overheid kan Mel Kroons kat in de zak niet gebruiken naast alle economische tegenspoed. Die zei afgelopen najaar “Nein Danke’ tegen het Nederlandse aanbod. Dus wat gaat ­gebeuren als niemand anders vóór deze zomer Tennet Duitsland wil kopen? Dan moet het kabinet Schoof nóg eens een miljardenlening afsluiten, om Tennet door 2026 heen te helpen.

Al deze rampen waren de Nederlandse bevolking bespaard gebleven, wanneer een terzake kundige bij Tennet Mel Kroon tegen zichzelf had beschermd en had gezegd: It kin net! Helaas, Kroons opvolgster, bedrijfseconoom Manon ten Beek heeft een mogelijk nog groter klimaatgat in haar hand. Gemaakte schulden rekent Tennet naar energiegebruikers door. Zo blijft je energierekening ook verder stijgen wanneer je fanatiek energie bespaart. Dankzij exploderende netbeheerkosten, met de groene groeten van Mel en Manon.