“We stevenen af op een ramp. Dat ziet het college gewoon niet.”

Toen Van der Graaf als stemmenteller in 2021 zag dat mensen na de toeslagenaffaire en andere toestanden weer op Mark Rutte en Sigrid Kaag hadden gestemd, besloot hij zich verkiesbaar te stellen. Hij koos voor de PVV “vanwege het sociale aspect. De laatste decennia zie ik dat mensen steeds minder naar elkaar omkijken. Die saamhorigheid die we vroeger hadden, die zou ik graag ­terugzien.” Inmiddels is hij sinds een jaar Statenlid.

Naar aanleiding van een artikel in De Andere Krant over de 22 landelijke projecten waarmee de regering heel Nederland op de schop wil nemen, stelde zijn fractie kritische vragen aan het bestuur. In de brief stellen zij dat de PVV zich “grote zorgen maakt over de enorme verbouwing die gaande is, aangezien daar in verkiezingstijd nauwelijks aandacht voor is en de uitvoering dermate onoverzichtelijk, dat gerust gesteld kan worden dat het merendeel van onze inwoners geen flauw idee heeft wat er gaande is, laat staan dat ze daar een mening over hebben. Een slechte zaak, aangezien de gevolgen voor hun levens en leefomgeving heel groot zullen zijn.” De fractie vroeg onder meer “wanneer en op welke wijze onze burgers hebben kunnen stemmen over de gaande zijnde verbouwing van Nederland en onze provincie Zuid-Holland?”

Het antwoord van Gedeputeerde Staten was dat inwoners via een ‘digitale inwonersraadpleging’ zijn gevraagd “inbreng te leveren bij het stellen van prioriteiten ten behoeve van het Ruimtelijk Voorstel dat de minister aan ons heeft gevraagd in het kader van de Ruimtelijke Puzzel”. Die ‘ruimtelijke puzzel’ is een project waarbij in oktober 2022 alle provincies een ‘starterspakket’ ontvingen van het Rijk met een “ruimtelijke puzzelopdracht” waarin ze de 22 nationale programma’s een plek moesten geven. Aan de inwonersraadpleging hadden 5800 mensen meegedaan, stelde GS. Daarmee was voor het college de democratische verantwoording voldoende afgedekt. Van der Graaf denkt daar anders over.

De PVV-fractie benadrukt het belang van democratische legitimering. Volgens de Gedeputeerden is dit afgedekt door ‘participatie’ in de vorm van een digitale survey. Hoe kijken jullie daartegenaan?
Er zijn tussen de 5000 en 6000 mensen die een reactie hebben gegeven, in een provincie met bijna vier miljoen inwoners. Dat zegt natuurlijk niet zo veel. Als je echt de mening van de bevolking wilt hebben, dan moet je daar eigenlijk een referendum over houden. Laten we wel wezen, bij geen enkele verkiezing zijn al deze maatregelen zodanig voorgelegd aan de bevolking, dat de bewoners daar een goede keuze in hebben kunnen maken. In een referendum kun je die keuze voorleggen, ‘kijk, dit is de ruimte die we hebben. Wij als college willen dat op deze manier opnieuw indelen. Kunt u zich hierin vinden?’

In het afgelopen jaar heb ik ontzettend veel geleerd. Wat mij is opgevallen, is dat veel woorden die een bepaalde betekenis hebben in de maatschappij, in de politieke praktijk een hele andere betekenis hebben. Een van die woorden is participatie. Als je mag participeren, zou je veronderstellen dat ‘nee’ ook een optie is. Maar dat is niet het geval.