Belgische ‘wolvenknuffelaar’ noemt Nederlands beleid rond roofdier “zootje ongeregeld”
Hendriëlle de Groot | Datum: 11 september 2025
Illustratie: Wilfred Klap
Wolvenexcursies in opmars, terwijl recreanten het bos moeten mijden
Terwijl recreanten wordt opgedragen de bossen van de Utrechtse Heuvelrug te mijden nadat eind juli een kind in het gebied werd gebeten door een wolf, rukt elders in het land het ecotoerisme rond het dier op. Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en de Rewilding Academy organiseren wolvenexcursies om de mens dichter bij het roofdier te brengen. De Belgische ‘wolvenknuffelaar’ Jan Loos, die ook op zoek gaat naar de wolf in ons land, kraakt ondertussen het beleid in ons land. “Nederland is een bananenrepubliek als het om de omgang met de wolf gaat.”
De wolf is verantwoordelijk voor steeds meer aanvallen op vee in Nederland. Diverse media meldden dat bij aanvallen soms tientallen schapen tegelijk aan stukken gescheurd worden. BIJ12 — het bureau dat dit registreert voor provincies — noteerde in de eerste helft van 2025 al 497 wolfaanvallen. Eind juli kwam in het nieuws dat een 6-jarig kind op de Utrechtse Heuvelrug is gebeten door het roofdier. Omstanders konden een wolf net op tijd met stokken verjagen. Sindsdien roept de provincie Utrecht via matrixborden recreanten op vooral het bos te mijden. De gemeente Leusden laat voorlopig geen huwelijken voltrekken in de bossen, omdat ‘probleemwolf Bram’ daar nog rondloopt. Het gevolg: (horeca)bedrijven, zoals bij de piramide van Austerlitz, hebben nauwelijks nog klandizie.
Wolvenexcursies daarentegen, gedijen heel goed bij deze ophef. Ondanks alle waarschuwingen, zijn dagtochten rond de wolf bezig aan een opmars. Sinds het aantal bijtincidenten met wolven is toegenomen, merkt de Rewilding Academy dat lezingen en excursies over de wolf sneller volgeboekt zijn. De organisatie die zich wereldwijd inzet voor “herstelprojecten in de natuur” neemt geïnteresseerden (voor een bedrag van 29 euro) op de Veluwe mee het bos in om te leren over de wolf en ze kennis te laten maken met schaapsherders die hun kuddes beschermen tegen aanvallen van de predator. “Wij verkopen de wolvenexcursies voor awareness”, zegt groot natuurliefhebber Marc Wilbers namens de organisatie. “Het is een educatietool van onze stichting”, al geeft hij gelijk toe dat er maar zelden een wolf gespot wordt. “Hij laat zich niet reguleren. Ik vertel de deelnemers over zijn functie in het ecosysteem en de voors en tegens, om zo te laten zien dat co-existentie mogelijk is.”
Volgens hem zijn zelfs critici positief verrast na afloop van zo’n excursie. Maar wat dan te denken van al het leed dat het dier aanricht? “Wij vertellen echt iets anders dan wat kranten erover schrijven. 99 procent is pure framing”, aldus Wilbers, die stelt dat incidenten met wolven vaak verkeerd geïnterpreteerd worden. “Die zestig schapen die zijn doodgebeten, stonden achter een hek dat allerminst wolfwerend was. In 95 procent van de gevallen ontbreekt een deugdelijk hek.” Ook het bijtincident bij de piramide van Austerlitz behoeft veel meer context, volgens hem. “Het is triest, maar het is niet zeker dat het om een wolf ging. En ‘probleemwolven’ creëren we zelf, vaak door conditionering of gebrek aan preventie. Wat we niet kennen, vinden we eng. Bewustwording kan veel angst wegnemen.” De belangrijkste boodschap die Wilbers wil uitdragen, is dat de wolf van “eminent belang” is voor de voedselketen. Is dat niet overdreven, aangezien we al 160 jaar prima leven zonder het roofdier in Nederland? “Wat je nu ziet, is dat de natuur ontwaakt”, countert Wilbers. “In Nederland willen we alles beheren en reguleren, maar dat gaat gewoon niet lukken. De wolf doet niets anders dan ons een spiegel voorhouden.”
Ook Natuurmonumenten organiseert al sinds 2019 wandelingen op de Veluwe en in Drenthe. Boswachters nemen recreanten mee in gebieden waar wolven leven. Op 20 september staat er weer een zoektocht gepland. Deelnamekosten: 12,50 euro. Leden mogen zelfs voor 8,75 euro mee. Woordvoerder Marjolein Koek van Natuurmonumenten stelt eveneens dat wolven spotten niet het doel is. “We zeggen altijd: de kans dat je een wolf ziet, is vrijwel nul.” Het gaat om voorlichting die een antwoord geeft op de vraag: gaan mens en wolf samen? Natuurmonumenten zegt daarop volmondig ‘ja’, maar zegt negatieve sentimenten wel te begrijpen. “Mensen zijn nieuwsgierig of bang, wij vinden het belangrijk beide sentimenten serieus te nemen.” Is kritiek op de wolf bij deze pro-wolforganisatie mogelijk? “Ja, dat denk ik wel. Ik ben er meestal niet bij”, reageert Koek summier.
In navolging tot diverse Nederlandse wolvenclubs, organiseert de Belgische natuurvereniging Landschap vzw tegenwoordig ook wolvenexcursies in Nederland, na dit eerder te hebben gedaan in België en Duitsland. Jan Loos, oprichter van Landschap vzw en de drijvende kracht achter Welkom Wolf — de campagne om ‘de toppredator te verwelkomen in de natuur’, vertelt dat hij wolfsporen zoekt, het gedrag van het dier verklaart en misstanden over de wolf rechtzet.
Hij spreekt van “massahysterie” als het gaat om de negatieve reacties en berichtgeving op de wolf in Nederland. “Er verdwijnt een hondje, er duikt ergens een wolf op en voor je het weet wordt er gesproken over levensgevaarlijke roofdieren. Maar jaarlijks worden er duizenden mensen gebeten door hun eigen hond”, stelt de man die in België de bijnaam ‘de wolvenknuffelaar’ heeft verworven. Nederland telt ruim 1,7 miljoen honden, die jaarlijks ongeveer 150.000 bijtincidenten veroorzaken, volgens het Landelijk Informatiecentrum Gezelschapsdieren (LICG). “Daar hoor je niemand over”, aldus Loos, die het bizar vindt dat de Heuvelrug in lockdown is voor een wolf.
Waar diverse mensen die tegen het roofdier in Nederland zijn, geloven dat de wolf hybride is gefokt en bewust is uitgezet om terrein te winnen, heeft Loos een tegenovergestelde complottheorie. Hij vermoedt dat sommige incidenten, zoals op De Hoge Veluwe, uitgelokt zijn. Volgens Loos zijn daar bewust karkassen van geschoten wild achtergelaten op drukbezochte plekken. “Dan is het wachten tot een wolf zich daar komt voeden. Zo creëer je een ‘probleemwolf, die zijn angst voor mensen verliest. En dan heb je het perfecte alibi om een afschotvergunning aan te vragen. Nederland is helemaal gek geworden. De gekste beweringen doen de ronde. BBB-Statenleden zetten vanuit provinciebesturen zaken in scène, schakelen daar hun medewerkers voor in en creëren bewust fake news”, gelooft hij.
Waar voor- en tegenstander het wel over eens zijn, is dat het Nederlandse wolvenbeleid tekortschiet. “Twintig jaar geleden keken Vlaamse natuurbeschermers met groot respect naar Nederland. Vandaag rekenen we Nederland onder de bananenrepublieken als het om de omgang met de wolf gaat”, aldus Loos. Hij noemt het beleid “versnipperd”, “selectief” en “gebaseerd op emotie”. “Elke provincie doet maar wat. Er zijn aparte subsidiereglementen. Ook de regels en de manier waarop deze worden geïnterpreteerd, verschillen per provincie. Het is een zootje ongeregeld. Zoiets moet je op nationaal niveau organiseren.” Ook over de aard van sommige ‘wolvenexperts’ in Nederland is hij niet te spreken, stelt hij. “Veel zogenaamde specialisten zeggen wat het provinciebestuur wil horen, want ze willen opdrachten of een baan. De helft van die mensen doet zich voor als wolvenspecialist, maar staat intussen gewoon op de loonlijst van de overheid. Diezelfde wolvenexperts geven vervolgens advies aan de overheid. Hoe onafhankelijk is dat dan nog?”
Onafhankelijk onderzoeker Annemieke van Straaten, een van de grootste criticasters van de komst van de wolf naar Nederland, vindt alle wolvenexcursies en wolvenknuffelaars helemaal niks. “Het zijn vooral de wolvenknuffelaars die excursies organiseren. Ze zeggen: laat de natuur en de wolven met rust, maar vervolgens gaan ze ernaar op zoek en bemoeien ze zich met de vorming van de natuur.” Zij spreekt van een verdienmodel. “Prima als je geld verdient, maar het is zo tegenstrijdig wat ze allemaal zeggen.” Zij vindt Nederland met zijn vele gecultiveerde landschappen, landbouwgronden, met relatief weinig echte natuur niet geschikt is voor de wolf. “Maar de belangen zijn erg groot. De boeren moeten het laatste zetje krijgen, de jagers moeten stoppen en de veestapel moet worden gehalveerd. Ik kom nu aan hun paradepaardje, dat is wat er gebeurt. Natuurmonumenten heeft een roze bril op”, besluit Van Straaten.
GERELATEERD ARTIKEL
Terwijl Nederland op zoek is naar de wolf, is men in België drukker met het spotten van de lynx. ‘Dwaalt er een lynx rond in de Ardennen? Onderzoekers zetten akoestische technologie en AI in om wilde dieren op te sporen’, kopte VRT Nieuws vorige week. Volgens onafhankelijk onderzoeker Annemieke van Straaten is het allerminst toeval: “Het plan ligt allang klaar”.
In natuurpark de Semoisvallei proberen onderzoekers de populatie aan wilde dieren in kaart te brengen met behulp van audio-opnamedoosjes en artificiële intelligentie (AI). Kunstmatige intelligentie is in staat de geluidsopnamen te analyseren en op basis van het geluid te ontdekken of de lynx zich al permanent in de Ardennen heeft gevestigd. Deze katachtige, die eveneens bekendstaat als schuw en ongevaarlijk voor de mens — al zijn er in de internationale media de nodige berichten te vinden van lynxenaanvallen op mensen — is een paar jaar geleden meerdere keren gesignaleerd, stelt VRT.
Volgens diverse natuurorganisaties is het een kwestie van tijd voordat ook de lynx ‘ingeburgerd’ is in de Ardennen. In een vorig jaar gepubliceerd onderzoek van het Wereldnatuurfonds (WNF), staat dat er in België ruimte is voor zo’n 75 lynxen tegen 2026. De lynx zou kunnen leven op twee plekken in het land: in het westen van de Ardennen tegen de Franse grens aan en in de Belgische Eifel nabij de grens met Duitsland. Deze gebieden zijn bos- en heuvelrijk en de lynxen zouden er ongestoord kunnen leven en zich verplaatsen, omdat er weinig menselijke activiteit is. “Tegen 2026 zal het Nationaal Park van de Semoisvallei daarom minstens 100 hectare aan bosranden en open gebieden in het bos herstellen en aanleggen. In die bosranden grazen vaak reeën en lynxen liggen er graag op de loer”, schreef het Belgische medium HLN vorig jaar.
De komst van de lynx naar Nederland is volgens Natuurmonumenten ook een kwestie van tijd. “De wolf is al teruggekeerd, net als de wilde kat. Ook de goudjakhals is in Nederland gezien. Is de lynx het volgende grote roofdier dat we in Nederland kunnen verwachten? Voorlopig blijft het bij een enkel gerucht, in Limburg en Overijssel, maar echt bewijs ontbreekt.”
Jeroen Helmer van Ark Rewilding is al jaren bezig het pad voor de lynx naar Nederland te vereffenen. Rewilding betekent letterlijk ‘opnieuw wild maken’. Het is een strategie om minder in te grijpen in de natuur, waardoor ook verdwenen diersoorten als de lynx vanzelf terug kunnen keren, zo luidt de theorie. Het ironische is dat rewildingorganisaties die zich daarvoor inzetten wel eerst willen ingrijpen. “Dit grote roofdier staat aan de poort van Nederland, maar echt lynxvriendelijk is ons landschap nog niet. Daarvoor ontbreken robuuste verbindingen tussen natuurgebieden. Zelfs de Veluwe, het grootste aaneengesloten natuurgebied van West-Europa, is nog te versnipperd voor deze soort. De territoria van lynxen zijn namelijk nogal groot: grofweg honderd vierkante kilometer voor een mannetje en vijftig vierkante kilometer voor een vrouwtje. Het weghalen van hekken, het aanleggen van ecoducten en het spontaan laten groeien van bos helpt om Nederland geschikt te maken voor de lynx”, aldus Helmer.
Wat deze rewildingorganisaties niet vermelden, is dat de VN de grote katalysator is achter deze agenda via de Sustainable Development Goals (specifiek doel 13 en 15) en de UN Decade on Ecosystem Restoration en dat dit alles al decennia in voorbereiding is. “Bescherm, herstel en bevorder het duurzame gebruik van aardse ecosystemen, beheer bossen duurzaam, bestrijd woestijnvorming, stop landdegradatie en keer deze om en stop het verlies aan biodiversiteit”, zo staat er onder andere. In de praktijk betekent het dat de mens terrein moet prijsgeven aan roofdieren, zoals we nu ook in Nederland zien gebeuren met de wolf. Annemieke van Straaten is al jaren bezig deze agenda bloot te leggen, maar stuit daarbij op veel weerstand. “Wat ze doen is een lulverhaal ophangen, mensen proberen ‘te bekeren’ om de wolf te verwelkomen. Maar dat doe je niet door mensen voor de gek te houden. Het gebeurt overigens niet alleen met de wolf. Uiteindelijk willen ze alle natuurgebieden dicht hebben”, stelt zij. “De lynx, goudjakhals, eland en bruine beer moeten ook nog terug.”
Niet voor niets schreef National Geographic, een medium dat wordt ingezet om de agenda te promoten, in mei van dit jaar dat zelfs de komst van de bruine beer naar Nederland geen utopische gedachte is. “…. als beren genoeg ruimte, voedsel en rust krijgen en als er bovendien voldoende genetische variatie is, is het in theorie mogelijk dat de beer terugkomt naar Nederland.” Van Straaten: “De plannen lagen allang klaar…”
Wat je alleen leest in De Andere Krant
Dossiers
