^DeAndereKrant

In februari 2011 brak bitcoin‚ dat op 3 januari 2009 werd gelanceerd‚ voor het eerst door de symbolische grens van 1 dollar. In 2013 werd de 100 dollar grens bereikt en in dat zelfde jaar zelfs de 1000 dollar. In 2017 bereikte de bitcoin een waarde van 20.000 dollar. Daarna volgde een terugval. In november leidden miljardeninvesteringen van Tesla en MicroStrategy tot een koersexplosie naar 69.000 dollar. Op vrijdagavond 22 november 2024 bereikte bitcoin een nieuwe all-time high van 99.836 dollar. De 100.000 dollar werd net niet bereikt. Miljoenen bitcoiners reageerden niettemin enthousiast. “This is amazing. Bitcoin is going through the roof!” meldde Georgie Tung van CryptosRUs, een invloedrijke podcaster.

Zijn we getuige van een revolutie in het financiële stelsel? Of is er sprake van een gigantische zeepbel? De recente koersstijgingen van de bitcoin zijn vooral te danken aan de intrede van grote financiële spelers zoals BlackRock en Fidelity. Zij hebben zogenaamde Spot Bitcoin-ETF’s geïntroduceerd: beleggingsproducten waarmee je kunt profiteren van de waardestijging van bitcoin zonder de munt zelf te hoeven kopen. Met een ETF koop je geen bitcoins, maar aandelen in een fonds dat de prijs van bitcoin volgt. Dit maakt het eenvoudiger en veiliger voor traditionele beleggers, zoals pensioenfondsen en banken, om in bitcoin te investeren. Ze hoeven geen digitale portemonnee te beheren of zich zorgen te maken over de opslag en beveiliging van de munt. Tesla en MicroStrategy waren voorlopers in deze trend, met hun miljardeninvesteringen in bitcoin. De Nasdaq, een toonaangevende Amerikaanse beurs voor technologiebedrijven‚ biedt nu opties op bitcoin en andere afgeleide financiële producten die de drempel verder verlagen voor nieuwe investeerders om in te stappen.

Een andere oorzaak van de explosieve stijging van de bitcoinkoers is de herverkiezing van Donald Trump. Met zijn ambitieuze belofte om van de VS the crypto capital of the ­world te maken en zijn voorstel om Elon Musk aan te stellen als hoofd van een ministerie van bitcoin, zette hij een nieuwe hausse in gang. Musks plannen om X om te vormen tot een multifunctioneel betaalplatform, zouden volgens de Wall Street Journal de adoptie van bitcoin en andere cryptocurrencies verder kunnen versnellen.

Het nieuws dat Gary Gensler, voorzitter van de Amerikaanse beurswaakhond SEC, zijn functie neerlegt, zorgde eveneens voor optimisme in de bitcoin-gemeenschap. Gensler was voorstander van een strenge aanpak rond bitcoinwetgeving. Onder Trump zullen naar verwachting de teugels worden gevierd. Net als tijdens de goud- en oliekoorts van weleer haasten beleggers zich massaal om in te stappen, uit angst de volgende grote sprong te missen. De fear of missing out creëert een sneeuwbaleffect: hoe meer mensen instappen, hoe hoger de prijs van de bitcoin wordt, en hoe meer mensen weer willen instappen.

Niet iedereen is enthousiast. Macro-econoom Arnoud Boot waarschuwt op zijn Linkedin-pagina voor de mogelijke gevolgen: “­Genslers vertrek kan leiden tot een tekort aan toezicht en transparantie, wat het financiële systeem kwetsbaarder maakt voor toekomstige crises. Met een idioot als Trump aan het roer kan dit uitmonden in een ‘Wilde Westen’ op de financiële markten. Bitcoin is gebakken lucht.” Critici zoals econoom Nouriel Roubini, hoogleraar aan de Stern School of Business van de New York University, wijzen op de volatiliteit en het speculatieve karakter van bitcoin. “Bitcoin is geen valuta, het is een zeepbel”, zei hij op de financiële tv-zender CNBC.

Bitcoin-enthousiasteling en podcastmaker Adam Curry toont zich optimistisch: “Het enige waarin ik nog geloof, zijn God, de Bijbel en mijn bitcoin”‚ zegt hij tegenover De Andere Krant. “Of de grens van 100.000 dollar doorbroken wordt, doet er eigenlijk niet eens meer toe. Wat telt, is dat bitcoin een onomkeerbare verschuiving heeft ingezet richting een alternatieve financiële wereldorde. Bitcoin is meer dan een hype, het is een cultureel fenomeen dat zijn gelijke niet kent, maar bovenal een signaal dat mensen naar een alternatief financieel systeem verlangen.”

De vraag is wel hoe ‘alternatief’ dit financiële systeem blijft‚ als zoveel grote partijen erin stappen. Kan bitcoin het symbool van ultieme financiële onafhankelijkheid blijven, nu de cryptomunt steeds meer onder invloed en regulering van overheden, centrale banken en institutionele investeerders komt te staan? Bitcoin is juist ontworpen om de macht van centrale banken en financiële instituties te omzeilen. Tung van CryptosRUs is er niet gerust op: “De revolutionaire droom van Satoshi Nakamoto wordt langzaam maar zeker opgeslokt door hetzelfde corrupte financiële systeem waartegen het zich verzette. Laten we ervoor waken dat dit niet gebeurt!” Dat Elon Musk een sleutelrol krijgt in deze ontwikkelingen‚ stelt ook niet gerust. Is hij erop uit de cryptomarkt over te nemen?

Ondertussen wordt bitcoin nog maar heel weinig gebruikt als betaalmiddel‚ waar het ooit voor was bedoeld. Joris Wilton, woordvoerder van Thuisbezorgd.nl, dat sinds 2013 bitcoin als wettig betaalmiddel accepteert, zegt tegen De Andere Krant dat minder dan 1 procent van de transacties met cryptovaluta wordt afgerekend. “Het lijkt erop dat bitcoin voor de meesten meer een speculatief beleggingsobject is dan een praktisch betaalmiddel. Een soort digitale kluis zonder sleutels. Het blijft een speculatief bezit, meer geschikt voor gokkers dan voor dagelijkse transacties.” Kun je eigenlijk nog wel betalen met bitcoin als de waarde zo hoog is geworden? “Ja, bitcoin is deelbaar tot acht decimalen, wat betekent dat je zelfs een fractie van een bitcoin kunt gebruiken om te betalen. Als de waarde stijgt, betaal je bij ons simpelweg met een kleinere hoeveelheid (bijvoorbeeld 0‚0005 BTC).”

Volgens gegevens van De Nederlandsche Bank (DNB) heeft slechts 3 procent van de Nederlandse cryptobezitters tot nu toe ooit iets gekocht met hun digitale valuta. DNB beschouwt ongedekte cryptoactiva als bitcoin dan ook voornamelijk als speculatieve en risicovolle beleggingen en acht ze ongeschikt als betaalmiddel, oppotmiddel of rekeneenheid.

Het gevecht tussen idealisme en institutionele controle is nog niet gestreden, maar één ding is zeker: bitcoin heeft een nieuw tijdperk ingeluid waarin de grenzen van ons financiële systeem voorgoed zijn verschoven.