^DeAndereKrant

De motor achter wetenschap zou dan ook de menselijke nieuwsgierigheid moeten zijn, een eigenschap die niet uitsluitend is voorbehouden aan mensen met een wetenschappelijke titel. De wetenschap volgt dus de menselijkheid, inclusief alle subjectiviteit die daarbij hoort. Zoals het maken van bevooroordeelde keuzes, al was het maar omdat de keuzemogelijkheden vrijwel oneindig zijn en een subjectieve afweging van ‘belangrijkheid’ dus onvermijdelijk is. Het devies Follow the science is dan ook lariekoek. Het is een Orwelliaanse omkering. Werkelijke wetenschap volgt menselijk bewustzijn, en niet andersom.

Het essay van prof. Meester leest dan ook als een requiem voor de wetenschap. De bewering dat ‘de wetenschap’ een gesloten eenheid is waarbinnen over alles maar één absolute visie zou bestaan, betekent het einde van wetenschap als middel om besef van werkelijk te verkrijgen. Absolutisme vernietigt individueel beoordelingsvermogen en daarmee bewustzijn. De kerk heeft zo het godsbesef vernietigd en met het werkelijkheidsbesef zal hetzelfde gebeuren als de wetenschap zich positioneert als alwetend. Want net zoals priesters een eed moesten afleggen om toegelaten te worden tot de priesterklasse (inclusief het aanzien dat daarbij hoorde) geldt inmiddels hetzelfde voor de nieuwe wetenschapspriesters die alleen hun posities kunnen bemachtigen en behouden als ze zich conformeren aan een vooraf geformuleerde, kunstmatige consensus. Wie weigert wordt verwijderd, of wordt het werken anderszins onmogelijk gemaakt, zoals prof. Meester aan den lijve ondervonden heeft, toen hij onderzoek wilde doen naar het verband tussen de covid-injecties en de oversterfte. Ondanks zijn wetenschappelijke titel en zijn prestaties uit het verleden, werd hij kennelijk niet langer als vanzelfsprekend tot de orde der wetenschappers gerekend.

Werkelijke wetenschappelijke consensus kan nooit bestaan en heeft ook nooit bestaan, maar het voorwenden ervan wordt wel gemakkelijk als wetenschappers die de consensus niet onderschrijven simpelweg uit de kongsi geflikkerd worden. Dat is natuurlijk niet erg aantrekkelijk voor mensen die geïnvesteerd hebben in een loopbaan binnen die wetenschap en de keuze om dan maar te conformeren aan een voorgeschreven consensus wordt dan begrijpelijkerwijze wel aantrekkelijk. Wetenschappers zijn mensen en de titel ‘wetenschapper’ zegt dan ook niks over de integriteit of morele standvastigheid van iemand. Noch zegt het iets over andere menselijke eigenschappen, zoals vooringenomenheid bij het maken van keuzes, of subjectiviteit bij het beoordelen van onderzoeksresultaten.

Maar net zoals ‘de kerk’ indertijd grote macht ontleende aan haar reputatie van alwetendheid, zo wordt er nu misbruik gemaakt van het ontzag dat het grootste deel van het publiek nog heeft voor ‘de wetenschap’. En net zoals de kerk zichzelf hiermee uiteindelijk de das omdeed, zal een absolutistische wetenschap datzelfde lot beschoren zijn. In de aanloop naar het einde, zal het volksgeloof in de autoriteit van deze nieuwe priesterklasse enorme schade kunnen aanrichten, precies zoals de autoritaire kerk dat gedaan heeft. Maar uiteindelijk valt valse autoriteit van zijn sokkel.

Als wetenschap nog een enigszins zinvolle onderneming wil blijven, dan zal die eerder een weerspiegeling van de werkelijkheid moeten nastreven inclusief alle variabelen die nou eenmaal kenmerkend zijn voor mensen, dan het ‘onfeilbaar’ voorschrijven van werkelijkheid. Wetenschap dus, inclusief menselijke verschijnselen zoals twijfel, levensbeschouwing, moraliteit, vrije filosofie en wijsheid. Maar de wetenschappelijke praktijk zal ook nooit verlost zijn van domheid, vooringenomenheid, opportunisme en zelfs manipulatie. Laten we dus nieuwsgierig blijven. Ook naar de successen én de missers van wetenschap. Alleen dan kan het van betekenis blijven.