Probleemwolf houdt toeristen uit populair recreatiegebied
Ido Dijkstra | Datum: 16 augustus 2025
Fotografie: Robin Utrecht
“Nuance is nodig. Het gaat om één wolf in 20.000 hectare bosgebied”.
Wie de omgeving van de Pyramide van Austerlitz op de Utrechtse Heuvelrug nadert, krijgt de indruk levensgevaarlijk gebied te betreden. Langs alle N-wegen die naar Austerlitz leiden, staan matrixborden met een droge, harde mededeling van de Provincie Utrecht: ‘Mijd bos Utrechtse Heuvelrug’. Velen nemen die boodschap ter harte, zelden was het zo rustig in het hoogseizoen in het populaire recreatiegebied. Met grote consequenties voor de (horeca)ondernemers, vooral nabij de piramide. Een reportage.
Een Spaans gezin kijkt vertwijfeld om zich heen bij de Pyramide van Austerlitz. De familie Avila Belbel uit Madrid vertelt dat ze voor de vijfde keer op vakantie zijn in Nederland. “Vanwege de aangename temperatuur in de zomer en de mooie natuur”, stelt de moeder van de familie op de dag dat in Nederland het hitteplan in werking is gesteld. In de reisgids heeft zij gelezen dat het rijksmonument uit 1804 goed is voor een paar uur vertier, maar er is deze dag weinig te beleven. “Waarom is het zo rustig?”, vraagt zij. Het antwoord is tweeledig: het monument is sinds maart gesloten en alleen onder begeleiding toegankelijk, omdat enorme regengeval ervoor heeft gezorgd dat de constructie is gaan verschuiven. En sinds eind juli heeft ‘probleemwolf Bram’, zoals die in de media genoemd wordt, het gebied (weer, zie kader) in zijn greep. “Echt? Eén wolf?”, zegt de zoon van de familie.
Bezoekers van de piramide bij Austerlitz stuiten op een gesloten hek | Fotografie: Ido Dijkstra
Op woensdag 30 juli — nota bene een week nadat de Utrechtse rechtbank had bepaald dat ‘Bram’ afgeschoten mag worden — greep de ‘probleemwolf’ in het bosgebied nabij de piramide een kind van 6 jaar bij de kladden. Ingrijpen van volwassenen met stokken, zorgde ervoor dat het jongetje met flinke bijtwonden er nog relatief goed van afkwam. Daags daarna plaatste Provincie Utrecht op alle wegen richting Austerlitz matrixborden met de instructie ‘Mijd bos Utrechtse Heuvelrug’ en een verwijzing naar de website Provincie-utrecht.nl/wolf, waar staat: “De wolf is terug in Nederland. Ook in de provincie Utrecht komen inmiddels meerdere wolven voor. De wolf is een wettelijk beschermde diersoort. Dat betekent dat het doden, vangen en opzettelijk verstoren van wolven verboden is. Die bescherming is de taak van de provincie. Doel is samenleven met de wolf mogelijk te maken”. Ook staat er een opsomming van wat te doen bij een confrontatie met de wolf: ‘Maak uzelf groot en maak gebaren en/of lawaai’. De familie Avila Belbel had de matrixborden wel opgemerkt, maar “spreekt geen Nederlands” en begreep ze niet.
Veel mensen die de waarschuwing wel konden lezen, namen deze ter harte. Speeltuin en restaurant De Pyramide van Austerlitz is normaal gesproken een logisch startpunt voor een bezoekje aan het bos, maar het horecabedrijf heeft het rustig sinds het nieuws naar buiten kwam. “Op een reguliere dag in het hoogseizoen, zeker op zo’n prachtige zomerdag (12 augustus — red.) als nu, is het meestal lastig een parkeerplek te vinden”, vertelt waarnemend bedrijfsleider Antoine. Parkeerplaatsen — zowel voor fiets als auto — zijn er nu in overvloed. Op het doorgaans overvolle terras zijn nu de koffie- en bierdrinkers op één hand te tellen. Bij het doorgaans drukke patatloket is geen klant te bekennen. Het wegblijven van klandizie is — niet zo lang na corona — opnieuw een zware financiële aderlating, liet de deze dag afwezige eigenaar Hugo van Kolfschoten in de plaatselijke Nieuwsbode weten. “Sinds het incident zie ik dat we minder dan de helft van het normale aantal bezoekers hebben. Dat hakt erin. Zeker als je beseft dat ik het in een korte periode van april tot oktober moet verdienen.”
Lege speeltuin | Fotografie Ido: Dijkstra
In de speeltuin — eigenlijk een minikermis met een treintje, een zweefmolen, een arcadehal en veel speeltoestellen — is het eveneens rustig. De vriendinnen Sharina en Nikki zitten op de tandemschommel met drie kinderen. Ze zijn spontaan gekomen vanuit Almere. “Pas toen we aankwamen zei Nikki: “Oh, hier is vorige week een kind aangevallen door de wolf”, vertelt Sharina. “We gaan daarom maar niet het bos in.” Ze voelen zich in de speeltuin relatief veilig, omdat het terrein begin augustus is afgezet met Boele-hekken, waardoor voorkomen wordt dat de wolf vanuit de bosjes kinderen ongezien kan benaderen. “We zijn hier, dus we laten ons zeker niet door angst leiden. Je stapt in de auto of in het vliegtuig en dan kan er ook wat gebeuren. Je stapt op zo’n schommel, wetende dat je eraf kunt vallen. We moeten leven. Maar echt het bos in…. Nee, nu even niet. We hoeven het gevaar niet op te zoeken”, besluit Sharina.
Het seniorenechtpaar Mouwen uit Heerle bij Roosendaal heeft een paar nachtjes geboekt in een hotel in Amersfoort en besloot de fietstocht te onderbeken voor een bakje koffie bij het piramiderestaurant. Meneer Mouwen vindt “het wolvenverhaal een heel vreemd verhaal”, vertelt hij. De Utrechtse Heuvelrug is groot, er zijn zes incidenten geweest, maar moet daarvoor alles afgesloten worden, vraagt hij zich af. “Als het om huisvesting gaat moeten we plaatsmaken voor asielzoekers, als het om natuurgebieden gaat, moeten we wijken voor de wolf. Ik wil daaraan niet meedoen”, stelt hij. Hij verwijst naar het besluit van de rechtbank in Den Haag — twee dagen na het bijtincident op de Heuvelrug — om de wolf in Natura 2000-gebied meer bescherming te bieden. “Van mij mogen ze die dieren afschieten. Iedereen kan toch zien dat ze niet passen in de natuur in Nederland”, stelt hij. Mevrouw Mouwen vindt het prima over de gebaande wegen te fietsen, maar gaat liever niet echt het bos in. “Ik hoef niet zo’n beest aan mijn been te hebben hangen.”
Arie uit Delft, die met zijn vrouw en zoon op de camping in het nabijgelegen Doorn staat, heeft de matrixborden gezien, maar er geen moment aan gedacht rechtsomkeert te maken met zijn mountainbike. “Al die waarschuwingen komen op mij zwaar overdreven over. Net als bij corona, toen de reactie was: we zien een gevaar, kom laten we alles dichtgooien. Ze weten toch wat voor gevolgen dit heeft voor de ondernemers? Ik heb tegen mijn vrouw en zoon gezegd: kom we gaan een Brammetje halen (Rotterdams voor: een patatje halen bij de bekende snackbar Bram Ladage — red.) bij de piramide.”
Van rewilding — de filosofie om van Nederland een wildernisnatuur te maken — of het uitzetten van hybride doorgefokte wolven, zoals sommigen geloven dat de reden is dat de wolf weer in Nederland is, hebben de mensen die De Andere Krant bij de piramide sprak niet gehoord. “Maar ik sluit het niet uit, want wat ze in Den Haag doen is niet te volgen. Zelf denk ik dat iemand een wolvenpupje heeft grootgebracht en daarna vrijgelaten”, aldus Arie, “want het dier is echt niet uit Oost-Europa aan komen wandelen”. Hij stelt “absoluut niet bang te zijn voor de wolf”, maar heeft voor de zekerheid zijn duikmes met een maximaal toegestaan lemmet van 12 centimeter in zijn fietstasje gestopt. “Als er dan toch iemand gefileerd gaat worden, is het Bram.”
Hoewel het deze dag — misschien vanwege de hitte — niet wemelt van de MTB’ers op de vele mountainbikepaden, stelt een woordvoerder van MTB Gids Heuvelrug — dat mountainbikeclinics geeft in het bosgebied — geen hinder te ondervinden van de wolf. “Bij ons zijn de boekingen stabiel. We gaan al jaren met inmiddels bij elkaar opgeteld duizenden mensen het bos in. In al die tijd heb ik nog nooit een wolf gezien. De reactie van de Provincie Utrecht en de berichtgeving in de media vinden wij overtrokken en leidt tot nevenschade voor vooral horecaondernemers. Gelukkig bij ons niet. Er is nuance nodig: in een gebied van 20.000 hectare zijn er hooguit een paar wolven die voor onrust zorgen. Natuurlijk let ik ook extra op mijn dochters, maar we mijden het bos zeker niet.”
Aan de andere kant van de Zeisterweg, de N244-weg die het bos doorklieft, wemelt het normaal gesproken van de dagkampeerders. Deze keer staat er maar één echtpaar in de schaduw van de indrukwekkende eiken en dennen. “We zijn onze nieuwe luifel aan het testen. Lekker rustig hier. Of we bang zijn voor de wolf? Ben je gek zeg. Helemaal niet.”
In ruim twee jaar tijd zijn er zes incidenten gemeld in het bosgebied tussen Amersfoort, Zeist, Soesterberg, Leusden, Woudenberg, Maarn, Doorn, Driebergen-Rijsenburg en Austerlitz. Op 6 juli 2024 werd een hond doodgebeten. Op 16 juli 2024 beet een wolf een meisje in haar zij. Op 31 juli 2024 werd een meisje aangevallen. Op 7 augustus 2024 werd een hond gebeten en op 19 mei 2025 een hardloopster. Het laatste incident dateert van 30 juli, toen een jongetje werd gebeten.
In de Canadese provincies Nova Scotia en Newfoundland hebben de autoriteiten een boslockdown afgekondigd. Wandelen, wildkamperen, vissen en het gebruik van gemotoriseerde voertuigen zijn verboden om te voorkomen dat er bosbranden ontstaan in het droge gebied, melden de autoriteiten. Een man uit Nova Scotia die de regels aan zijn laars lapte, kreeg een boete van 28.000 Canadese dollar.
Volgens een geactiveerde noodverordening, vastgelegd in de Forests Act, mogen Canadezen in de ruim 55 duizend vierkante kilometer tellende provincie Novia Scotia het bos niet in. Jeff Evely uit Coxheath, een gemeenschap in Nova Scotia, trad de regels letterlijk met voeten. Hij besloot te gaan wandelen tussen de bomen en meldde dat bij het Department of Natural Resources. Zijn wandeltocht legde hij vast op video en deelde deze op Facebook. Zijn open sollicitatie voor een boete werd gehonoreerd: Everly kreeg een bekeuring van 25.000 Canadese dollar, plus nog eens 3800 dollar ‘slachtoffertoeslag’ aan zijn broek. Omgerekend is dat ruim 17.000 euro. “Ik wil deze boete voor de rechtbank aanvechten”, liet de gepensioneerde veteraan van de Canadese strijdkrachten in de media weten. “Ik wil de ambtenaren geen problemen bezorgen, maar de enige manier om het beleid aan te vechten, is door een boete te krijgen”, aldus de man die zich bij de laatste verkiezingen in april kandidaat stelde voor de People’s Party of Canada. “Ik wil aantonen dat het een volledig willekeurige beperking is. Niet de bossen ingaan, kun je rationeel niet verbinden met het stoppen van bosbranden. Mensen verbieden activiteiten te doen die niets te maken hebben met het ontstaan van bosbranden, voorkomt geen bosbrand.”
Evely werd met zijn actie boegbeeld van wat een groot aantal Canadezen ook vindt: de boslockdowns gaan veel te ver. Hij heeft inmiddels hulp aangeboden gekregen uit heel Canada. Advocaat Marty Moore uit Toronto gaat hem namens Charter Advocates Canada, gefinancierd door het Justice Centre for Constitutional Freedoms, bijstaan in een poging zijn boete — en in navolging daarvan het hele beleid — aan te vechten. “Je kunt geen bosbrand veroorzaken door simpelweg door het bos te lopen. Sterker, misschien is iemand die het bos in gaat zelfs wel in staat een bosbrand te voorkomen door een vroeg ontstane brandjes te melden of zelfs iemand aan te geven die opzettelijk het bos in gaat om een bosbrand te stichten.”
Ondanks de toenemende publieke druk, blijven de autoriteiten tot nu toe het beleid verdedigen. Tim Houston, premier van Nova Scotia, heeft gezegd dat het verbod is ingesteld op advies van experts. “Ik was het ermee eens. Ik ben blij ervoor te zorgen dat we er alles aan doen om mensen te beschermen, om eigendommen te beschermen en te proberen dit brandseizoen gewoon door te komen.”
In een officiële persverklaring zei het Canadese ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen dat de beslissing niet lichtvaardig was genomen. “We vragen alle Nova Scotians de voorzorgsmaatregelen die we hebben genomen serieus te nemen. Onze teams en experts analyseren dagelijks gegevens om de beste beslissingen te nemen voor de bescherming van Nova Scotians en hun huizen en gemeenschappen”, aldus de verklaring. Ken McMullen, voorzitter van de Canadase brandweerkoepel, stelde dat het beter is voorzichtig te zijn. “Ik begrijp dat het misschien overdreven lijkt. De realiteit is dat wanhopige tijden om wanhopige maatregelen kunnen vragen”, aldus McMullen, eveneens een brandweercommandant van de stad Red Deer in Alberta. Afgelopen woensdag werd bekend dat ook een andere provincie in Canada, Newfoundland, een boslockdown heeft afgekondigd.
Op onder andere de kritische nieuwssite Zero Hedge wordt het Canadese beleid geanalyseerd en geduid als “acclimatiseringsproces richting tirannie”. De journalist onder het pseudoniem Tyler Durden schrijft: “Om de paar weken lijkt het alsof een nieuw en onderdrukkend mandaat wordt afgedwongen. Deze maand heeft de provincie Nova Scotia abrupt bijna alle civiele activiteiten in openbare bossen verboden. Het is illegaal voor Canadezen om te wandelen, rijden, kamperen (buiten de officiële campings) of vissen in de bossen van Nova Scotia en iedereen die wordt betrapt zonder een zwaar gereguleerde vergunning, wordt onderworpen aan extreme boetes. Kleinere parken met bossen zijn ook beperkt. De verboden duren tot 15 oktober, tenzij de provinciale overheid besluit te verlengen. (….) Regeringen testen zo het publiek om te zien wat ze stilletjes zullen tolereren. Leiders zetten vervolgens ‘tijdelijke’ beperkingen om in permanente wetten, nadat de mensen zijn geconditioneerd om het nieuwe normaal te accepteren.”
Wat je alleen leest in De Andere Krant
Dossiers
