Slachtoffer ritueel misbruik doet haar verhaal
Beeld: Illustratie: Leon Baaren aka The Artoonist
“Kinderen worden verkracht, gemarteld en getraind om te zwijgen”
De Andere Krant sprak met een slachtoffer van ritueel misbruik en haar behandelend psycholoog Carla Hamoen over ritueel misbruik.
Vera* (43) was slachtoffer van georganiseerd ritueel misbruik. Ze wist te ontsnappen en vond haar redding in het geloof in Jezus Christus. Inmiddels werkt ze als hulpverlener. “Het netwerk blijft achter je aan jagen. Toch ben ik niet bang, ik sta in het licht.”
“Ik groeide op in het noorden. Al vanaf dat ik een baby was, ging ik met familie mee naar ondergrondse lounges, oftewel cults. Er werden samenkomsten gehouden op verschillende plekken, waarvan ik de locatie niet wist omdat we werden geblinddoekt. Verschillende mensen uit het dorp deden mee, ook mensen op invloedrijke posities. Als klein meisje wist ik niet beter, ik dacht dat het normaal was. In de cult ging het om de vraag ‘wat kun je aan?’. Als kind word je getraind om de pijn en martelpraktijken te kunnen handelen. We werden seksueel misbruikt. Dag in, dag uit.
In de Bijbel staan veel rituelen beschreven, alle tot eer van God. Bij ons in de cult werden deze rituelen letterlijk omgedraaid, smerig vermaak voor de hooggeplaatste mensen in de cult, priesters en priesteressen genoemd. Tot de eer van Satan. We werden als kinderen uitgedost in mooie kleren. In wit of rood, afhankelijk van het ritueel. Er werd verwacht dat je de regels naleefde. Deed je dit niet, dan kostte dat levens. Films en Netflix-series zoals The handmaid’s tale gebeuren dus in het echt.
Toen ik ouder werd, ging ik mij steeds meer realiseren. Ik ging naar een christelijke school, waar ze het tegenovergestelde vertelden als tijdens de samenkomsten. Ik snapte er niets van. Ik durfde geen vragen te stellen, vertrouwde niemand en stond altijd in de waakstand. De eerste keer dat ik me realiseerde dat het niet normaal is, was ik ongeveer 8 en mocht ik bij een vriendinnetje slapen. Ik vond het raar dat er niks gebeurde.
In mijn tienertijd kwam ik in aanraking met evangelisatiewerk voor tieners. Het was duidelijk dat ik daar niet naartoe mocht. Ik zei dat ik naar de disco ging, maar in plaats daarvan ging ik naar de evangelisatiesamenkomst. Het echtpaar dat mij opving, zag dat er dingen niet klopten. Ze konden het zien aan mijn blauwe plekken, maar ook aan de voor hen vreemde vragen die ik stelde. Ze gaven heel liefdevol antwoord. Doordat ik een andere wereld leerde kennen, besefte ik dat ik niet meer in de cult wilde zijn en liep weg van huis en kwam terecht in een gelovig gezin. Ineens had ik vrijheid. Wel keek ik continu achterom, ik vertrouwde niemand. Het contact met familie en andere mensen uit het Noorden verbrak ik.
Ik ontdekte dat ik een ander beeld had van wat normaal was, waardoor ik erg onzeker en angstig werd. Vanwege mijn trauma’s werd ik opgenomen in de GGZ, bij Parnassia, maar daar raakte ik opnieuw getraumatiseerd. De hulpverleners begrepen mij totaal niet. Borderline, schizofrenie: ik heb allerlei diagnoses gekregen. DIS (dissociatieve identiteitsstoornis — red.) kwam niet in hun gedachten op. Er werd elektroshocktherapie voorgesteld. ‘Dat doe ik nooit meer’, zei ik. Ik kende dat uit mijn verleden, maar daar kon ik niet over praten. Het was ‘alles of niets’ in mijn reactie naar mensen toe. Ik dreef hulpverleners tot wanhoop. Binnen de GGZ kreeg ik ook weer te maken met seksueel misbruik door hulpverleners.
Pas tegen het einde van mijn traject, kwamen ze tot de conclusie dat ik DIS had. Voor mij was het heel normaal dat ik in mijn hoofd steeds aan het overleggen was, dat ik stemmen hoorde. Door de trauma’s die ik op jonge leeftijd had opgelopen, waren er delen van mijzelf afgesplitst, die mij beschermden tegen de heftige rituelen die ik moest ondergaan. Ik switchte continu. Mensen vonden mij hyper en druk, maar snapten niet waar dat vandaan kwam.
Toen ik bij mensen uit de kerk ben gaan wonen, kreeg ik een soort ‘heropvoeding’. Ik was paniekerig en had nachtmerries. Zij gingen voor mij bidden en gaven mij ontzettend veel liefde. Mijn huidige man heeft mij in de slechtste periode leren kennen, bij een christelijk jongerencafé waar ik af en toe naar toe mocht. Hij had enorm veel liefde en geduld met mij. Het verhaal over mijn verleden heb ik pas verteld toen we tien jaar getrouwd waren. Hij vond het heel ingewikkeld en had geen idee dat deze andere wereld bestond.
Ik heb jarenlang in een soort overlevingsmechanisme gestaan, tot mijn lichaam aangaf dat het klaar was. Vijftien jaar geleden kwam ik bij psycholoog Carla Hamoen terecht. Ik zat nog steeds in de ontkenning, maar had zoveel last van mijn klachten, dat ik me realiseerde dat ik er zelf niet meer uitkwam. Het duurde lang voor er vertrouwen was tussen ons, maar zij had veel liefde en geduld. Zij leerde mij dat ‘mijn delen’ er mochten zijn, dat ze een verhaal hebben en dat het belangrijk was dat ik naar hen leerde luisteren. Praten over het geloof en samen bidden zorgde voor rust. Na vijftien jaar therapie zijn de delen geïntegreerd. Ze hadden een bepaalde functie die nu niet meer nodig is. Op spannende momenten kunnen delen toch nog reageren en aangeven dat ze iets lastig vinden of bevestiging nodig hebben.
Mijn leven is veranderd. Ik kan mijn grenzen aangeven, heb een gezonde manier van leven. Ik ben geheeld, zoals God het heeft bedoeld. Het christelijk geloof heeft mij veel rust gegeven, de kerk ervaar ik als een nieuwe familie. Toen ik 35 werd, heb ik ook heel bewust afscheid genomen van de ongeboren kinderen die ik heb verloren in de cult. Pas de laatste drie jaar kan ik wat er gebeurd is iets meer loslaten. Ik weet dat de rituelen nog steeds plaatsvinden, maar in plaats van dat het mij bang maakt, kan ik ervoor kiezen te bidden voor iedereen die daarbij betrokken is.
Ik heb aangifte gedaan, maar die is geseponeerd vanwege gebrek aan bewijs. Je wordt niet geloofd, daar komt het op neer. Mensen kijken je aan alsof je knettergek bent, ook de zedenpolitie. Alles is weer in de doofpot gestopt. Dat zag je ook bij het radio-interview met Argos. Soms ben ik erg moe en gefrustreerd van het vechten tegen de bierkaai. Aangiftes verdwijnen, ze hebben de juiste poppetjes die de boel behoorlijk aansturen.
Het netwerk blijft achter je aan jagen. Ik ben me er ook nu — tijdens dit interview — van bewust dat iemand mij op kan wachten. Het is regelmatig gebeurd dat ik van de weg af ben gereden. Toch ben ik niet bang. Wat willen ze doen? Ik sta in het licht. Er zijn genoeg mensen om mij heen, die weten wat er speelt en voor mij bidden. Met mijn vrienden deel ik mijn locatie als ik op pad ben. Ik heb een vast geloof: ik weet waar ik heen ga als ik doodga.
Tegen andere slachtoffers van ritueel misbruik wil ik zeggen: neem de verantwoordelijkheid voor je eigen proces. Het is je aangedaan, maar je moet uiteindelijk uit die slachtofferrol stappen. Ga ervoor, praat erover, neem mensen in vertrouwen. Je bent niet alleen en je bent ook niet gek. Zorg dat je veilig bent. Veel mensen overleven het niet, er zit zoveel dreiging op. Ik ben niet meer bang, ik ben in Christus. God is toch sterker. Als het mijn tijd is, is het mijn tijd. Ik leef al jaren in de reservetijd. Dat ik nu mag leven, zie ik als bonus. Voor de toekomst hoop ik dat alles aan het licht komt, dat deze waanzin stopt en dat mensen zich realiseren dat dit geen fantasiewereld is.”
*Vera’s naam is gefingeerd, omdat zij anders gevaar zou lopen. Haar echte naam is bij de redactie bekend.
Georganiseerd ritueel misbruik is een van de meest duistere en verborgen vormen van misbruik die er bestaan. Veel slachtoffers groeien op in een wereld waarin pijn, angst en manipulatie de norm zijn. Ze worden al heel jong geprogrammeerd om te zwijgen en te gehoorzamen, waardoor de buitenwereld nauwelijks inzicht krijgt in hun gruwelijke realiteit. Slachtoffers die wel uit de school klappen, worden meestal genegeerd of niet erkend door instanties. Veel hulpverleners doen hun verhalen af als ongeloofwaardig.
Psycholoog Carla Hamoen van de praktijk Fragile Wing heeft haar leven gewijd aan het helpen van deze misbruikoverlevers. “Toen ik 25 jaar geleden begon met mijn praktijk, was er nauwelijks iets over georganiseerd ritueel misbruik te vinden”, vertelt ze aan De Andere Krant. Hamoen studeerde destijds psychologie, met de focus op trauma. Via haar werk in de kerk kwam ze in aanraking met slachtoffers. “Niemand wilde hen helpen, dus ik nam het op me.” Haar pastorale werk groeide uit tot een praktijk waarin slachtoffers van georganiseerd ritueel misbruik en dissociatieve identiteitsstoornissen (DIS) terechtkunnen. Een persoon met DIS — een overlevingsmechanisme — heeft meerdere persoonlijkheden ontwikkeld als reactie op herhaaldelijke traumatische ervaringen, vaak uit de vroege kindertijd.
De psychologe legt uit dat ritueel misbruik een extreme vorm van georganiseerd geweld is, meestal gedaan binnen een ideologie. “Bijvoorbeeld satanisch misbruik, maar het kan ook andere vormen aannemen, zoals sekte-gerelateerd of op basis van macht en controle. Het gaat verder dan individueel misbruik, omdat er groepsgewijze programmering plaatsvindt.” De verhalen van overlevers zijn buitengewoon schokkend. “Kinderen worden gemarteld, verkracht en bijvoorbeeld onder stroom gezet, waarna ze zich loskoppelen van hun pijn.” Dit wordt ook wel geprogrammeerde DIS genoemd, wat inhoudt dat het natuurlijke verdedigingsmechanisme, dat helpt om ernstige, onverwerkte trauma’s te kunnen doorleven, bewust wordt ingezet om slachtoffers ogenschijnlijk normaal te laten functioneren in de samenleving. “Vervolgens worden die gesplitste delen geprogrammeerd om taken uit te voeren, zoals terugkeren naar het netwerk of informatie doorspelen.”
Er zijn verhalen van kinderen die zijn ingezet in de prostitutie of voor het maken van kinderporno. “Binnen sommige netwerken of culten worden kinderen op jonge leeftijd geleerd dat geweld en onderwerping normaal zijn. Sommigen worden zelfs bewust zwanger gemaakt om baby’s te kunnen offeren.” Dit gebeurt volgens Hamoen ook in Nederland. “Soms bij families waar je aan de buitenkant niets aan af ziet. De meetings worden op afgelegen plaatsen gehouden, ergens in de natuur of in kerkers of kelders. Daar kunnen mensen niet gemakkelijk betrapt worden.” De plegers van het misbruik weten heel goed uit de schijnwerpers te blijven, met gecodeerde communicatie.
Georganiseerd ritueel misbruik aan de grote klok hangen, is lastig. Slachtoffers hebben vaak de handen vol aan zichzelf, omdat ze kampen met ernstige posttraumatische stressklachten. “Ze kunnen niet slapen, hebben nachtmerries of treden uit hun lichaam. Ze hebben veel herbelevingen en onrust rondom bepaalde cultdata. Vaak zijn ze ook een stukje van de tijd kwijt: dan weten ze niet meer wat ze hebben gedaan.” En anders stuiten ze wel op tegenwerking van buitenaf. Veel psychologen geloven de slachtoffers niet of haken af omdat ze de heftigheid van de materie niet aankunnen.
Ook aangifte doen bij de politie leidt zelden tot iets. “Slachtoffers hebben vaak door de omstandigheden onvolledige informatie. De cult waaruit ze komen doet bovendien veel aan het ongeloofwaardig maken van slachtoffers”, aldus Hamoen. “Het vertrouwen in de eigen waarneming wordt zo ondermijnd. En er zijn voorbeelden van mensen bij de politie die zelf in de cult zitten.” Officieel gaan de aangiftes langs het Landelijk Expertise Groep Bijzondere Zedenzaken (LEBZ — red). “Maar daar zitten ook therapeuten die niet geloven dat deze vorm van misbruik bestaat”, aldus Hamoen, die momenteel meer dan tien cliënten heeft die slachtoffer zijn van ritueel misbruik.
Hamoen benadrukt dat er meer deskundigen nodig zijn om deze slachtoffers te kunnen helpen. “Er is een enorm gebrek aan kennis binnen de reguliere GGZ. Veel slachtoffers worden niet geloofd, verkeerd gediagnosticeerd of verkeerd behandeld. Er zijn meer gespecialiseerde therapeuten nodig die de complexiteit van ritueel misbruik en geprogrammeerde DIS begrijpen en zich voor lange tijd aan de slachtoffers willen verbinden.”
De psycholoog zou graag zien dat de behandeling wordt vergoed door zorgverzekeraars en ze pleit voor betere samenwerkingen tussen verschillende hulp-
instanties, omdat slachtoffers nu in een grijs gebied vallen tussen reguliere GGZ en gespecialiseerde zorg. “De slachtoffers die ik behandel, hebben vaak al meerdere therapeuten gehad die hun verhaal niet geloofden of simpelweg niet wisten hoe ze ermee om moesten gaan. Dat is desastreus voor hun herstel.”
Meer informatie op de facebookpagina van Fragile Wings en spotify-fragile-wing
Wat je alleen leest in De Andere Krant
Dossiers
