WHO maakt ommezwaai en erkent gevaar van kanker bij mobiel bellen
Sylvia Slegers | Datum: 12 mei 2025
Illustratie: Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus | Leon Baaren aka The Artoonist
“Hoe verder de telefoon van uw hoofd af is tijdens het bellen, hoe beter”
De WHO heeft een opvallende ommezwaai gemaakt. De Wereldgezondheidsorganisatie heeft de invloed van straling op de ontwikkeling van kanker altijd gebagatelliseerd, maar erkent na een vorige maand gepubliceerde studie naar de effecten van straling op kanker dat er “zeer waarschijnlijk” een verband is tussen mobiel bellen en het optreden van kwaadaardige hersen- en harttumoren. De Amerikaanse gezondheidsminister Robert Kennedy jr. waarschuwt hier al veel langer voor. “Er zijn letterlijk tienduizenden studies die de extreme gevaren van telefoonstraling aantonen.”
De huidige Amerikaanse minister van Volksgezondheid, Robert Kennedy jr., was vorig jaar tijdens de Limitless Expo — een grote financiële beurs in Texas — uitgesproken over de gevaren van mobiel bellen. Hij beschuldigde partijen met grote belangen in de telecomindustrie en de regulerende instanties ronduit van liegen over de gevaren van straling. “Er zijn letterlijk tienduizenden studies die de extreme gevaren van telefoonstraling aantonen. Maar niemand let op”, deelde hij mee aan zijn interviewer Robert Kiyosaki. “Hoe verder je je telefoon van je hoofd afhoudt tijdens het bellen, hoe beter dat voor je is”, adviseerde hij.
Zijn visie wordt nu vanuit onverwachte hoek gesteund. Onder leiding van de Zwitserse professor Mike Mevissen van de University of Bern heeft een team wetenschappers 52 dierstudies onder de loep genomen, voor een opdracht nota bene gefinancierd door de WHO. Deze onderzoekers concluderen in de studie Effecten van blootstelling aan radiofrequente elektromagnetische velden op kanker in laboratoriumdierstudies (1) dat er “een hoge mate van zekerheid is” dat er kwaadaardige hersen- en harttumoren kunnen optreden na mobiel bellen. Ook werd er een “matige zekerheid” vastgesteld als het gaat om lever- en bijnierturmoren, en lymfeklierkanker wordt als “mogelijk maar inconsistent risico” genoemd. Het gaat om resultaten van dierstudies, maar in vergelijkbare studies met mensen zijn dergelijke indicaties ook gevonden. “Sterk bewijs voor kanker bij proefdieren is relevant voor de identificatie van een kankerverwekkend gevaar voor de mens”, schrijven de wetenschappers.
Zoals Kennedy beweerde, zijn er nog veel meer onderzoeken te vinden die wijzen op de gevaren van mobieletelefoniestraling, bijvoorbeeld in de dierstudies van het Amerikaanse National Toxicology Program (NTP). Het NTP is een van de belangrijkste instituten op het gebied van menselijke gezondheid en een adviesorgaan van het Amerikaanse ministerie van Gezondheid. In opdracht van de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) onderzochten vierduizend wetenschappers van het National Institute of Environmental Health Science (NIEHS) gedurende twintig jaar de langetermijneffecten van draadloze straling. In 2016 publiceerde het NTP dat blootstelling aan telefoonstraling een “duidelijk bewijs” van kwaadaardige harttumoren bij mannelijke ratten en “enig bewijs” van kwaadaardige hersentumoren en goed- of kwaadaardige bijniertumoren oplevert.(2) In 2023 kondigde het NTP vervolgonderzoeken aan, maar het project werd begin 2024 stopgezet. De korte verklaring daarvoor luidde dat het “technisch uitdagend” en “meer middelenintensief was dan verwacht”.(3)
De Amerikaanse dr. Ron Melnick, die meer dan 28 jaar senior toxicoloog bij het NIEHS en het NTP was, concludeert dat het recente door de WHO-gefinancierde onderzoek aantoont dat de bestaande aanname dat straling van mobiele telefoons alleen schade kan veroorzaken door opwarming van weefsel onjuist is. Hij publiceerde op 27 april op de site van de Internationale Commissie voor de Biologische Effecten van Elektromagnetische Velden (ICBE-EMF) een persbericht waarin hij stelt dat “gezien de hoge mate van zekerheid” er “strengere, op wetenschap gebaseerde regelgeving” nodig is. De huidige voorzitter van het in 2021 opgerichte multidisciplinair internationaal consortium roept beleidsmakers dringend op hun stralingsblootstellingslimieten te herzien “om de volksgezondheid en het milieu te beschermen”. Dr. Joel Moskowitz van de University of California, tevens lid van ICBE-EMF, wijst in hetzelfde persbericht op een belangrijk gevaar. “Gezien het wijdverbreide wereldwijde gebruik van draadloze technologie onder gebruikers van alle leeftijden, zal zelfs een zeer kleine toename van de incidentie van ziekten grote gevolgen hebben voor de volksgezondheid.” (4)
Al in 2011 categoriseerden dertig wetenschappers en artsen van de onderzoeksgroep International Agency for Research on Cancer (IARC), die ook aan de WHO gelieerd is, dat straling van mobiele telefoons onder categorie 2B dient te vallen: ‘mogelijk kankerverwekkend voor mensen’. In 2B zijn ook DDT, lood, asbest, diesel, benzeenverbindingen en het HPV-virus vermeld. De Zweedse oncoloog dr. Lennart Hardell van het Örebro University Hospital, eveneens onderdeel van de ICBE-EMF-commissie, stelt nu echter tegenover nieuwsplatform Children’s Health Defense dat de recente WHO-studie aantoont dat straling van mobiele telefoons in categorie 1 thuishoort, met de classificatie “bekend carcinogeen (kankerverwekker — red.) voor de mens”.
RFK jr. waarschuwde tijdens de expo in Texas dat vooral kinderen in bescherming moeten worden genomen. “Als u een kind hebt, laat hem dan nooit zijn mobiele telefoon in de buurt van zijn hoofd houden. Als het een jongetje is, laat hem de telefoon niet in een van zijn zakken dragen. En als het een meisje is, laat haar dan niet haar mobiele telefoon in haar borstzak dragen. Laat haar het toestel ook niet in de buurt van haar eierstokken dragen.”
dakl.nl/gkbmb-1
dakl.nl/gkbmb-2
dakl.nl/gkbmb-3
dakl.nl/gkbmb-4
De Andere Krant vroeg het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) om een reactie op het onderzoek, maar kreeg (vooralsnog) geen antwoord.
De Andere Krant vroeg het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport om een reactie op het onderzoek. Marcel van den Eng, woordvoerder van PVV-minister Fleur Agema van VWS: “Dit is meer in de sfeer van uitvoering”. Hij verwees naar “de collega’s van het RIVM”. RIVM-woordvoerder Coen Berends liet weten de vragen doorgezet te hebben naar een expert. “Het kost veel tijd om de review te bestuderen en het gaat om zeer complexe materie. Dat betekent dat we ruim meer tijd dan de gestelde termijn nodig hebben om uw vragen te beantwoorden.”
De woordvoerder van het Ministerie van Economische Zaken, Harald Hanemaaijer, reageerde dat het niet aan het ministerie van Economische Zaken is “om analyses of individuele onderzoeken op het terrein van gezondheid te duiden, omdat wij gaan over het telecombeleid waarbij we uitgaan van de kennis en adviezen van het RIVM, de Gezondheidsraad en het Kennisplatform Elektromagnetische Velden (KPEMV).”
Silvia Viergever, communicatieadviseur/woordvoerder van de Gezondheidsraad stelde: “Wij adviseren gevraagd of ongevraagd de regering en het parlement over gezondheidsbeleid op basis van de stand van wetenschap. Over ondergenoemd onderwerp hebben wij geen adviezen uitgebracht.” Claudia Busato, communicatie-adviseur van GGD GHOR verwees naar het KPEMV. Willeke Roele, plaatsvervangend secretaris van het KPEMV liet namens algemeen secretaris Monique Beerlage weten dat het KPEMV geen rol speelt bij de ontwikkeling van beleid, zelf geen gezondheidsonderzoek doet en geen adviseur van de Rijksoverheid is. Ook meldt Roele dat “uit epidemiologisch onderzoek aanwijzingen [volgen] voor een mogelijke samenhang tussen veel bellen met een mobiele telefoon tegen het hoofd en bepaalde typen hersentumoren, maar in recent onderzoek (COSMOS) zijn deze aanwijzingen overigens niet bevestigd.” De in maart 2024 gepubliceerde grootschalige internationale COSMOS-studie onderzocht het mobiel telefoongebruik van meer dan 250.000 personen en vond daarbij geen verband tussen het gebruik van mobiele telefoons en het risico op hersentumoren.
Wat je alleen leest in De Andere Krant
Dossiers
