^DeAndereKrant

De Euraziatische Economische Unie (EAEU) – een douane-unie van Rusland, Kazachstan, Wit-Rusland, Armenië, Kirgizië, waarbij ook Vietnam en binnenkort Iran zijn aangesloten als handelspartners – werkt al enige tijd aan de invoering van een gezamenlijk betalingssysteem. Dit gebeurt onder leiding van Sergei Glazyev, binnen de EAEU als minister verantwoordelijk voor ‘integratie en de macro-economie’. Onlangs deed de Euraziatische Economische Commissie (EEC), een onderdeel van de EAEU, een “zeer serieus voorstel” aan de BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika) om een gezamenlijk betalingssysteem op te zetten, schrijft buitenlandcommentator Pepe Escobar op de website van The Cradle. Het idee hierachter is de bestaande nationale betaalkaarten, zoals de MIR in Rusland, UnionPay in China, Elo in Brazilië en RuPay in India, samen te voegen.

Volgens Vladimir Kovalyov, topadviseur van de EEC, is de topprioriteit “een gezamenlijke financiële markt op te zetten. We hebben veel vooruitgang geboekt en richten ons nu op sectoren als het bankwezen, verzekeringen en de aandelenmarkt.” Er zou op korte termijn een toezichthouder worden opgezet. De Russische president Poetin heeft aangegeven dat hij ook een gezamenlijke digitale munt wil opzetten met de EAEU en BRICS.

Als dit plan slaagt, betekent het niet alleen dat Amerikaanse betaalsystemen als Visa en Mastercard minder belangrijk zullen worden, het zou ook een belangrijke stap zijn naar een integratie van de EAEU en de BRICS-groep, stelt Escobar. De handel tussen EAEU en BRICS is in de eerste helft van 2022 al 1,5 keer zo hoog als een jaar daarvoor.

Daar komt bij dat de BRICS op het punt staan om drastisch uit te breiden. Iran, Argentinië, Indonesië en Algerije hebben al formeel lidmaatschap aangevraagd. Turkije, Egypte en Afghanistan hebben laten weten serieuze interesse te hebben om deel te nemen. Andere mogelijke kandidaten zijn Nigeria, Senegal, Nicaragua, Thailand, Kazachstan en de Verenigde Arabische Emiraten (Dubai en Abu Dhabi).

De BRICS hebben al een eigen versie van de Wereldbank, de New Development Bank, en worden daarnaast ondersteund door de Asia Infrastructure Investment Bank (AIIB), die wordt geleid door China. Hieruit worden onder andere projecten gefinancierd in het kader van China’s Belt and Road Initiative (BRI), een moderne versie van de aloude ‘zijderoute’. China wil met investeringen in grote infrastructuurprojecten andere landen economisch aan zich binden.

Een aantal landen (China, India, Rusland, Kazachstan, Kirgizië, Pakistan, Tadzjikistan en Oezbekistan) werkt daarnaast samen in de Shanghai Cooperation Organization (SCO), waarin de nadruk ligt op ‘veiligheid’. Onder de vlag van SCO komen naast de regeringsleiders ook de ministers van buitenlandse zaken regelmatig bij elkaar. Landen als Qatar, Saoedi-Arabië en Turkije zijn ‘dialoog-partners’ van de SCO.

Escobar merkt op dat de niet-westerse landen beschikken over het merendeel van de belangrijkste grondstoffen op aarde: olie en gas, edelmetalen, zeldzame mineralen, steenkool, hout, landbouwgrond, visgronden. Dat biedt de mogelijkheid tot het creëren van een nieuwe munt, gebaseerd op grondstoffen als goud en zilver.

De heerschappij van the almighty dollar ligt om nog een andere reden onder vuur. De Chinese president Xi Jinping pleitte onlangs op een topconferentie van de Gulf Cooperation Council, een samenwerkingsverband van de Arabische Golfstaten, voor betaling van olie in yuan. “China zal grote hoeveelheden ruwe olie blijven importeren vanuit de Golfregio, de import van vloeibaar aardgas (LNG) opvoeren, en de samenwerking in olieproductie, transport en raffinage uitbreiden”, zei Xi. De Chinese president riep de oliestaten in de Golf op “volledig gebruik te maken van de Shanghai Petroleum and National Gas Exchange als handelsplatform” en daarbij “olie en gas af te rekenen in yuan”. Hiermee daagt Xi de VS rechtstreeks uit. De dominantie van de dollar is van oudsher gebaseerd op het feit dat olie wereldwijd wordt verhandeld in dollars. De oliemarkt is een cruciale pijler onder de wereldeconomie.