^DeAndereKrant

De afgelopen weken was er weer volop klimaatpaniek in Canada en de Verenigde Staten. Er woedden grote bosbranden in Canada (vooral in Quebec) en aan de Amerikaanse oostkust was er flinke overlast door de rook. Volgens commentaren in de media is ‘klimaatverandering’ de schuld. De BBC haalde onder meer professor Robert Scheller van North Carolina State University aan: “Het klimaatsignaal is zeer sterk. We zien ernstigere branden en een groter gebied dat verbrandt.”

De Nederlandse klimaatwetenschapper Guido van der Werf verklaarde in december 2022 in een interview op Nemo Kennislink dat bosbranden een “tastbaar signaal” zijn van opwarming. De bosbranden in Spanje in maart 2023 werden door RTL Nieuws en andere media ook omschreven als een gevolg van de opwarming van de aarde.

Maar uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat er vooralsnog geen verband is te leggen tussen bosbranden en klimaatverandering. Het wereldwijde areaal aan bos en natuur dat jaarlijks afbrandt, neemt de laatste decennia zelfs behoorlijk af, zo blijkt uit gegevens van de NASA. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie is in 1998 begonnen met het mondiaal monitoren van bosbranden door middel van geavanceerde satelliet-sensoren. De analyse van de beelden door NASA toont aan dat het gebied dat jaarlijks afbrandt, met ongeveer 25 procent is afgenomen van 1998 tot 2019. Dit is onder meer te lezen in het kritische boek Unsettled van hoogleraar natuurkunde Steven Koonin uit 2021. Koonin was van 2009 tot 2011 staatssecretaris voor wetenschap in de Obama-regering.

Volgens Koonin schrijven onderzoekers de afname toe aan menselijke activiteiten, met name de uitbreiding en intensivering van landbouw. De bevolking van brandgevaarlijke regio’s in Afrika, Zuid-Amerika en Centraal-Azië is toegenomen en daarmee zijn grasland en savannes meer ontwikkeld en omgezet in landbouwgrond. Daardoor is de langdurige gewoonte om grasland te verbranden, verminderd.

Met andere woorden, menselijke factoren die niets met klimaat hebben te maken, zijn dominant bij het fenomeen bos- en natuurbranden. Die menselijke invloeden kunnen vele vormen aannemen, schrijft Koonin. Bosbeheer is er een van: hoeveel brandstof mag zich opstapelen? Worden branden onderdrukt of mogen ze uitwoeden? Hoeveel ontwikkeling wordt er toegestaan in en nabij bossen? Mensen die een brand aansteken, zijn eveneens een belangrijke factor. Bijna 85 procent van de bosbranden in de VS hebben bijvoorbeeld een menselijke oorzaak, zo schrijft Koonin.

Ook het IPCC, de klimaatcommissie van de VN die regelmatig waarschuwt voor de gevolgen van klimaatverandering, legt geen wetenschappelijke link tussen het optreden van bosbranden en klimaatverandering door de mens. Dit schrijft de onafhankelijke Amerikaanse onderzoeker en specialist in klimaatrampen Roger Pielke jr. op zijn substack blogsite. Hij reageert hiermee op de mediaweergave van de Canadese branden.

Wel heeft het IPCC het over de mogelijke toename van ‘fire weather’. Dat zijn weersomstandigheden die gunstig zijn voor het ontstaan van bosbranden. Dit heeft te maken met temperatuur, (bodem)vochtigheid en wind. Volgens het IPCC neemt dat soort weer waarschijnlijk toe in de toekomst, maar ook hiervoor is volgens Pielke geen sterke wetenschappelijke basis. Hij vat samen: “Het IPCC blijft stil over de trend in aantal branden en verbrand areaal” en “hun conclusies zijn tegengesteld aan vrijwel alle berichtgeving in de media.”

Ook in Canada en Quebec is, volgens de officiële data, in de afgelopen decennia geen toename in branden waar te nemen, stelt Pielke: “In Quebec is het de afgelopen jaren zelfs opvallend rustig geweest.”

Klimaatexpert Roger Pielke jr. constateert op zijn substack blogsite dat de media een vertekend beeld geven van de stand van de klimaatwetenschap. Hij baseert zich op een nieuwe studie van Marie-Elodie Perga en collega’s van de Universiteit van Lausanne in Zwitserland. Zij bekeken hoe de meer dan 50.000 peer-reviewed artikelen over klimaatverandering die in 2020 werden gepubliceerd, in het nieuws zijn gekomen. Zo’n 2% van deze artikelen bleken prominent in het nieuws te zijn geweest. Deze artikelen blijken onder meer veel aandacht te schenken aan het meest extreme klimaatscenario dat door het IPCC, de klimaatcommissie van de VN wordt gehanteerd, en waarvan ook het IPCC zelf inmiddels erkent dat het niet reëel is. De media geven hierdoor een veel alarmerender beeld van de gevolgen van klimaatverandering dan gerechtvaardigd is op grond van de wetenschap, stellen de onderzoekers. “De klimaatjournalistiek is kapot”, constateert Pielke.