^DeAndereKrant

FVD-Kamerlid Gideon van Meijeren vroeg in het debat over medische ethiek aandacht voor de 24-wekentermijn voor abortus in Nederland. Toen hij zijn betoog illustreerde met een anatomisch model van een foetus van 22 weken, greep Kamervoorzitter Mohammed Mohandis direct in. “U moet dit echt van tafel halen. Geen foto’s, geen filmpjes, geen beelden. Dat is al heel lang in dit Huis het geval.” Het debat werd geschorst en de livestream onmiddellijk onderbroken. Aangezien er geen regels bestaan over het tonen van objecten, verzocht Van Meijeren door te kunnen gaan met zijn verhaal, maar de PvdA’er was onverbiddelijk: alleen zonder model. Van Meijeren besloot daarop de debatzaal te verlaten. “Ik voel me niet vrij mijn inbreng te doen, die zich laat ondersteunen door objecten. Dus zal ik via andere platformen deze harde werkelijkheid laten zien.”

Inmiddels heeft Van Meijeren een video gemaakt waarin hij met het foetusmodel en een 33 centimeter lange abortustang illustreert wat er gebeurt bij een late abortus. “Het is belangrijk dat zo’n debat niet blijft hangen in abstracte termen. Over abortus wordt vaak eufemistisch gesproken, als ‘een klompje cellen’. Maar in deze fase zit alles er al aan, van vingernagels tot wimpers. De organen zijn voorbereid voor een leven buiten de baarmoeder, het kindje kan geluiden horen en zelfs de stem van de moeder herkennen. En zelfs ook al pijn ervaren.”

Vanaf dertien weken is het kindje te groot voor een ‘zuigcurettage’, waarbij de vrucht wordt weggezogen uit de baarmoeder. “Daarom wordt gekozen voor een instrumentele abortus. Een arts brengt het grijpgedeelte van de tang in de baarmoeder in, om blindelings iets te grijpen en, met de nodige kracht, los te scheuren en vervolgens te verwijderen. Een armpje, een beentje, een stukje van de romp. Net zolang tot het lichaampje is verwijderd. Het hoofdje, dat dan al te groot is om de baarmoeder te verlaten, wordt verbrijzeld met de tang.” Van Meijeren laat dit zien aan de hand van een illustratie. “Dit ongeboren kindje kan pijn ervaren. En dit proces is zeker geen overdrijving en ook zeker geen uitzondering. Nee, dit is de dagelijkse realiteit in Nederland”, zo vertelt hij in de video.

“Als mensen iets zien, komt het vaak meer binnen”, zegt Van Meijeren tegen De Andere Krant. “Mijn doel was bewustzijn te creëren. Ik ben geen dominee, die mensen vertelt wat ze wel en niet moeten vinden, maar ik vind het wel belangrijk dat ze op de hoogte zijn van het eerlijke verhaal. ‘Baas in eigen buik’ klinkt voor sommige mensen misschien goed, met termen als ‘een klompje cellen’ wordt het afgezwakt, maar als mensen in Nederland zien en weten wat er gebeurt, gaan ze er anders over denken”, aldus Van Meijeren.

Op zijn post op X werd massaal gereageerd. “De reacties waren vrijwel louter positief. Eigenlijk was vrijwel iedereen het ermee eens dat de 24-wekentermijn onethisch is. Ik heb meerdere mensen gesproken, die zeiden dat ze niet wisten dat dit gebeurt. Nederland is ook het enige EU-land waar de 24-wekentermijn geldt. In landen als Duitsland, Italië of Frankrijk ligt de termijn voor abortus rond de tien of twaalf weken.” Medisch-ethische kwesties, zoals het debat over de Wet Voltooid Leven van D66, waarbij mensen hun leven op een zelfgekozen moment mogen beëindigen, maar ook het ‘geknutsel met embryo’s’ hebben al langere tijd de aandacht van het FVD-Kamerlid. “Alles moet maar kunnen. Met medische ethiek gaat het over of de vraag of iets goed is of niet. Niet alles wat kan, is wenselijk.”

De jaarrapportage van de Wet Afbreking Zwangerschap van het jaar 2023, die in november 2024 uitkwam, was voor het Kamerlid de aanleiding om aandacht te vragen voor het vraagstuk (zie kader). “Het eerste wat mij opviel, is dat het aantal abortussen fors is toegenomen. Schijnbaar zijn wij als beschaafd land toch steeds minder goed in staat kwetsbaar leven te beschermen”, stelt Van Meijeren. Het tweede dat hem opviel, is het relatief hoge aantal abortussen dat in het tweede trimester van de zwangerschap wordt uitgevoerd. “Het gaat om ruim vijfduizend abortussen per jaar, dat zijn er ongeveer vijftien per dag. Het is een misverstand dat dit slechts voorkomt in geval van ernstige gezondheidsproblemen. In de regel gaat het om kerngezonde moeders met kerngezonde baby’s die nog een abortus laten uitvoeren, zonder dat sprake is van een noodsituatie.”

Zo kwam hij in media als De Volkskrant, AD en Trouw voorbeelden tegen van vrouwen die hun ongeboren kind lieten aborteren omdat ze bezig waren met een verbouwing aan het huis. Of omdat het geslacht van het kindje hen niet aanstond. “Er zijn zelfs vrouwen die zich zorgen maken om klimaatverandering en dat opgeven als reden voor abortus. Dat is in strijd met de wet, die stelt dat sprake moet zijn van een noodsituatie van de vrouw”, aldus Van Meijeren.

Van Meijeren vertelt dat hij de weerstand wel had verwacht, maar de censuur niet. “De voorzitter deed alsof het tonen van objecten niet is toegestaan, maar dat is feitelijk onjuist. Het komt regelmatig voor.” Zo bracht oud-Kamerlid Jolande Sap van GroenLinks een stekkerdoos mee, om PVV-leider Geert Wilders te illustreren ‘zo trek je de stekker eruit’. “Kees van der Staaij (SGP) had bij de Algemene Politieke Beschouwingen bijna altijd iets mee om te laten zien, zoals een schilderij of ander object. Het gaat dus niet om de vorm, maar om de inhoud. Als je de foetus ziet, zet dat mensen aan het denken. Stel dat het debat was gegaan over vogelhuisjes en ik had ter illustratie een vogelhuisje meegenomen, dan zou niemand daar bezwaar tegen hebben. Ze verschuilen zich achter de vorm, puur om de harde realiteit niet onder ogen te zien.”

Had hij niet zijn betoog kunnen hervatten, in plaats van weg te lopen? “Ik koos ervoor om bij wijze van statement toch de zaal te verlaten. Ik werk niet mee aan deze onacceptabele beperking van de vrijheid van meningsuiting.”

Jurist Jeroen Pols noemt het incident ‘knettergek’. “Dat raakt niet eens aan iets juridisch. Er is niet zoiets als een grens. Over een goede smaak valt te twisten, maar dat is ook vrijheid. Ja, je kunt er mensen mee kwetsen, maar er is geen wet die zegt dat je dat niet mag doen. Vrijheid van meningsuiting is juist bedoeld voor meningen die schuren, die we niet leuk vinden of die zelfs beledigend kunnen zijn. Zolang je de strafrechtelijke grens maar niet overgaat. Een goed debat bestaat juist uit provocatie, op scherp stellen, zo kom je tot een goede discussie, in plaats van in een deugcultuur, waarin iedereen zich gekwetst voelt.”

Kees van Helden, coördinator van Kies Leven, een vereniging die zich inzet voor het beschermen van het leven van ongeboren kinderen, laat weten “blij verrast” te zijn met de inbreng Van Meijeren en de social media-aandacht die hij wist te genereren met zijn video. Over de reactie van de voorzitter was hij ‘verbijsterd’. “Hij greep meteen in, zonder dat er commotie ontstond of dat de orde werd verstoord. Hij zou zich eigenlijk neutraal moeten opstellen, maar dat was niet het geval.” Hij onderschrijft de inbreng van Van Meijeren. “Als je op de websites van abortuscentra kijkt, zie je animatiefilmpjes dat een baarmoeder waar niets in zit, wordt leeggehaald. Er wordt gebruik gemaakt van handboeken vanuit de Amerikaanse abortusindustrie, waarin bijvoorbeeld staat dat je geen beelden van zwangere vrouwen mag laten zien. Als vrouw word je dus echt op het verkeerde been gezet. Ik ben ook heel blij dat iemand uit de Tweede Kamer laat zien waar we het hier over hebben en dat die niet van de SGP of ChristenUnie is, maar van een partij waar je dat niet van verwacht.”