^DeAndereKrant

ON maakte in het nieuwe uitzendseizoen‚ dat op 4 februari begon‚ een flitsende start. Een schrijnend item van verslaggever Jonathan Krispijn‚ die liet zien hoe een man in Eemnes uit zijn appartement werd gesleurd door de politie‚ omdat hij tegen de regels in maar met instemming van de verhuurder boven een kantoor woonde‚ kreeg op X bijna een miljoen views. Het Openbaar Ministerie hielp een handje mee met de publiciteit door ­strafvervolging aan te kondigen tegen ON vanwege een vacaturetekst waarin de omroep had gevraagd om een “hoofdredacteur M/V geen X”. Vanwege die laatste ‘discriminerende’ toevoeging moest directeur Vlemmix zich melden op het politiebureau. “De politie heeft geen tijd voor een heleboel zaken die burgers dwars zitten maar wel voor zoiets”‚ reageerde hij voor de camera. Hij kon meteen aanschuiven bij de eerste aflevering van Ongehoord Nieuws in de vernieuwde studio om tekst en uitleg te geven — wat goed uitkwam, want hierdoor konden de kijkers direct kennis maken met de nieuwe baas van ON.

Vlemmix beseft dat hij en zijn medewerkers een hoop te doen hebben om het “fucked up jaar 2024” achter zich te laten en kijkers en fans weer aan zich te binden. Het ontslag van de bekende journalist Arnold Karskens‚ tot dan toe het gezicht van ON‚ leidde tot veel kritiek. Karskens en anderen spraken van een “coup”. Karskens blijft zich beklagen via X en wil geen schikking ­accepteren. Hij koos ervoor zijn ontslag bij de rechter aan te vechten. Die rechtszaak dient toevallig deze week.

Karskens werd door de Raad van Toezicht ontslagen nadat de redactie via een open brief in opstand was gekomen tegen zijn beleid. De redactieleden onthulden onder meer dat Karskens hen had verboden kritisch te zijn op de PVV en de andere politieke partijen die deelnamen aan de kabinetsformatie die toen aan de gang was. Later bleek dat medebestuurslid van ON Reinette Klever voor de PVV op de lijst stond voor een ministerspost. Tegelijk kwam veel onvrede naar buiten over de manier van leidinggeven van Karskens. Uit een onderzoek van bureau SVision in opdracht van de Raad van Toezicht kwam naar voren dat er binnen ON sprake was “van een wijdverbreide angstcultuur” en “een sfeer van wantrouwen en onzekerheid”.

Als je als hoofdredacteur al maanden weet dat je medebestuurder een zeteltje gaat krijgen in het kabinet en je vertelt dat niet‚ dan word ik voor het lapje gehouden en kan ik ook mijn werk niet goed doen. Ik wist van niks. Ik las het in de pers.

Ja‚ daar hadden we discussies over. ­Arnold zei: je moet het kabinet uit de wind houden. Niet kritisch worden terwijl ze niet eens zijn begonnen. Daarvóór kon de VVD niks goeds doen. Ik wil niet weglopen voor mijn verantwoordelijkheid. Ik was bestuurder. Maar ik zit hier nu omdat er draagvlak is voor mij. Als de redactie en de ledenraad mij hier niet wilden hebben‚ zat ik hier niet. Dan wilde ik hier niet eens zitten. Een publieke omroep is een heel organisme met een Raad van Toezicht‚ en het hoogste orgaan‚ een Ledenraad. Die hebben hun conclusies getrokken. Wie dat rapport van SVision heeft gelezen‚ snapt wel waarom.

Ik ben algemeen directeur‚ die hoort zichtbaar te zijn. Maar ik heb niet de behoefte in iedere uitzending te zitten. Kijk‚ het lijkt misschien of ik hier in één keer ben neergevallen. Maar ik ben er vanaf het begin bij geweest en heb net zoveel gedaan om dit op te bouwen als Arnold. Het is een heel slecht jaar geweest voor de omroep‚ dat is duidelijk en we weten hoe dat kwam. Het is aan ons om nu weer te laten zien waarvoor we zijn opgericht. Ik vind het heel knap van ons team‚ wat vooral uit jonge talenten bestaat‚ dat we hier doorheen zijn gekomen en zulke goede programma’s zijn blijven maken.

De afbraak van de samenleving en het democratisch tekort. Iedereen ziet dat het onhoudbaar begint te worden. Het is fascinerend om te zien wat er in ­Amerika kan met Trump. Dan zie je nog eens extra waar wij in beland zijn. We zijn het normaal gaan vinden dat de overheid bijna alles bepaalt en dat je er geen kloten meer over te zeggen hebt. We krijgen belasting op belasting op belasting. Veel Nederlanders worden aangevallen in hun bestaansrecht. De boodschappen zijn niet meer te betalen. Als gewone burger kun je niet aan een woning komen‚ asielzoekers wel. Bij veel mensen is het vertrouwen in de overheid weg. Het is aan ons om het geluid van die mensen te vertolken. Raisa (Blommestijn, red.) liet zien hoe duur een pak sinaasappelsap is bij de Jumbo — als je ziet wat dat voor ophef levert. Dat de politie daarvoor moet komen. Het zijn de uitwassen van een systeem dat meteen in actie komt als jij ­ertegen ageert. Wij komen op voor de mensen die hier het slachtoffer van zijn.

Niet per se. We zijn kritisch op de macht. Het heersende narratief is links-liberaal. Daar gaan wij tegenin. Soms is dat rechts of conservatief. Maar veel mensen die links zijn, volgen ons. Links en rechts zijn wat mij betreft achterhaalde begrippen.

(Vlemmix moet hier even over nadenken.)

De term complot wordt misbruikt aan beide kanten. Het wordt gebruikt om mensen weg te zetten die kritisch willen nadenken. Maar er zijn ook mensen die denken dat alles aan touwtjes hangt. Dat alles deel uitmaakt van een groot masterplan. Mijn sterke overtuiging is er dat er ook heel veel fuck-ups zijn en toevalligheden. Ja‚ en er zijn ook veel complotten. Kijk naar het USAID gebeuren. Kijk hoe Brussel DPG steunt‚ de monopolist die eigenaar is van zo’n beetje alle kranten in Nederland. Als je wilt weten hoe het kan dat de mainstreammedia allemaal hetzelfde narratief pushen...

Ik heb er wel over nagedacht‚ maar ik vind het een belangrijke stap dat juist wij de omroep zijn voor het vrije woord waar het schuurt. Ik ben heel erg voor scherp debat. Ik ben een liefhebber van Theo van Gogh en van cabaretiers die de grenzen opzoeken. Bij ons komen mensen aan het woord die je nergens anders ziet. Daar hoort ook iemand als David Icke bij. We zijn niet voor niets ON.

Het blijft stoeien. Ik ben blij dat de staatssecretaris zo verstandig is geweest het intrekkingsverzoek voor onze omroep van de NPO naast zich neer te leggen. Maar we moeten nu verder. We zitten in het publieke bestel. Dat betekent dat we een nieuwe relatie moeten opbouwen met de NPO. En met de andere omroepen, want die hebben destijds bijna unaniem gezegd dat ON weg moet. Er is dus toenadering‚ maar we behouden ons kritische geluid.

Ik ben er één of twee keer per maand. Het heeft zijn voor- en nadelen om daar niet te zitten maar voor mij wegen de voordelen op tegen de nadelen. We zijn een buitenbeentje en dat wil ik zo houden. Je ziet dat omroepen als de VPRO‚ Powned‚ BNN‚ die rebels begonnen‚ zich uiteindelijk hebben gevoegd in het bestel.

De regering is voornemens alle vergunningen met twee jaar te verlengen in afwachting van een voorgenomen reorganisatie van de publieke omroep. Het is nog onduidelijk hoe dat precies gaat uitpakken. Maar wij willen sowieso groeien‚ los van de eisen die worden gesteld.

Nee‚ zo werkt het niet. Mensen denken dat hoe meer leden je hebt‚ hoe meer uitzendtijd je krijgt. Maar de NPO bepaalt hoeveel tijd je krijgt en wanneer. We hebben maar twee slots per week in de middag en een paar podcasts. Dat is veel te weinig. We hebben geen radio‚ geen avondslots. We dringen al jaren aan op een avondslot. Ze geven dan aan dat daar geen ruimte voor is.

Ze komen met allerlei redenen. Je moet als jonge omroep eerst meters maken‚ zeggen ze bijvoorbeeld. Of ze zeggen‚ we zijn tevreden met de avondprogrammering zoals die nu is. Dat geldt ook voor de radio. We hebben al voor het vierde jaar slots gevraagd op de radio. Dan zeggen ze, ‘we zijn tevreden zoals het nu is op de radio’. Het is een frustratie die veel omroepen hebben, maar bij ons wordt die wel het hardst gevoeld. Mensen beseffen niet hoeveel macht de NPO heeft. Als we een podcast willen maken of zo‚ dan moeten we eerst een plan indienen en goedkeuring vragen.

Ik heb me dat ook weleens afgevraagd. Ik snap dat iemand als Robert Jensen besluit om dat niet te doen. Dat is knap. Toch vind ik dat wij hebben aangetoond dat we meerwaarde hebben juist vanuit het bestel. Wij zouden maar een klein gedeelte van de impact gehad hebben als we niet vanuit het bestel zouden werken. Daarom ageren de machten tegen ons. Anders zouden ze ons kunnen negeren. Nu moeten ze er iets mee als er bij ons iets gebeurt. En we betalen er allemaal aan mee. Waarom zouden we het dan opgeven? ¾