^DeAndereKrant

Bij12, de organisatie die namens provincies schade afhandelt die door wolven is aangericht en toeziet op de wolvenpopulatie, claimt dat er in Nederland nog nooit een hybride wolf is aangetroffen. Tegelijkertijd weigert de instantie inzicht te geven in DNA-onderzoek over hond-wolfkruisingen. Ook de Universiteit Wageningen, die nauw samenwerkt met de overheid en Bij12, is niet transparant.

Jakob Leidekker, hoofd bedrijfsuitvoering van Het Nationale Park De Hoge Veluwe, betreurt het “gesloten circuit”. Hij is ervan overtuigd dat er in Nederland wolven met hondenbloed zijn. Hij vindt onafhankelijk wolvenonderzoekster Annemieke van Straaten aan zijn zijde. Beiden hebben daarom opdracht gegeven tot onafhankelijke DNA-onderzoeken en concluderen daar inmiddels uit dat er hybriden in Nederland rondlopen. Het is volgens hen een logische verklaring waarom zoveel wolven niet schuw voor de mens zijn, ondanks wat milieuorganisaties beweren.

Vriend en vijand zijn het erover eens dat hybride wolven een gevaar kunnen zijn voor de mens. Bij12 geeft in zijn Interprovinciaal wolvenplan toe dat hybride wolven voor problemen kunnen zorgen. “Het is in het belang van behoud van de soort (wolf) dat hybriden uit de populatie worden weggenomen. Hybriden hebben een verhoogde kans op probleemgedrag en bovendien vervagen ze het soms toch al moeilijk zichtbare onderscheid tussen wolf en hond.”

Wetenschapper Valerio Donfrancesco, gespecialiseerd in wolf-mensconflicten, waarschuwde al in 2019 voor grote aantallen hybride wolven in Europa. De onderzoeker van het Centre for Ecology and Conservation van universiteit van Exeter in Cornwall zei toen dat “we dit probleem moeten aanpakken voordat wolf-hondhybriden met wolven in zo’n mate terugkruisen, dat wolvenpopulaties verloren gaan aan hybride roedels en behoud van wilde populaties onhaalbaar wordt”.

In oktober 2022 kwam een wolf op de Hoge Veluwe herhaaldelijk dicht bij mensen. Large Carnivore Initiative for Europe (LCIE), de instantie die zich inzet voor behoud van grote vleesetende diersoorten in Europa, beschouwde dat als zorgwekkend. “Deze waarnemingen duiden erop dat er sprake is van een brutale wolf die herhaaldelijk binnen een afstand van 30 meter van mensen komt”. Volgens LCIE moeten er dringend maatregelen worden genomen. Volgens Van Straaten is het “slechts een kwestie van tijd voordat de wolf een kind grijpt”.

In Nederland zijn in Drenthe en op en rond de Veluwe al verschillende territoria met wolvenroedels en wolvenparen. Leidekker, die als projectleider van Snapshot de wilde dieren in het park bestudeert, constateert dagelijks dat de wolf “de ecologische balans in het park verstoort en schade aanricht”. Hij pleit voor een open communicatie met partijen als Bij12, maar loopt constant tegen een muur aan. “Het DNA-wereldje is uitermate bijzonder. Nederland heeft een aparte rol. Niets is transparant, in tegenstelling tot het buitenland waar de complete DNA-profielen online staan. Bij12 heeft de opdracht van de provincie gekregen om DNA-onderzoek af te nemen. Dat wordt bekeken in het Duitse Senckenberg-instituut. Bij12 krijgt het resultaat vervolgens via Wageningen University terug, maar die reppen alleen van ‘wolf’ en ‘mannetje’. De hele rapportage weigeren ze vrij te geven.” Leidekker is verbaasd over de geheimzinnigheid. “De Europese Commissie zegt: ‘We willen geen hybriden’. We moeten de discussie aangaan of het goed is wat we aan het doen zijn in Nederland. Maar we krijgen nul op het rekest: ‘Er zijn nul hybriden’. Het is echt een gesloten circuit.”

Het Nationale Park De Hoge Veluwe liet zelf onderzoek doen op DNA-monsters bij forensisch onderzoeksbureau Forgen. Leidekker: “In welke mate hybridisatie plaats heeft gevonden, kunnen we nog niet vaststellen, omdat dat complex onderzoek is”, vertelt hij, “maar Forgen zei al wel: ‘dit is geen normale wolf, maar ook geen gewone hond’. De bijzondere soorten tellen we in Nederland op uiterlijke kenmerken en gedrag, maar er is maar één soort in de Nederlandse natuur die niet op zicht, maar op DNA wordt geteld, en dat is de wolf. Daar zit een verdienmodel achter. Dat is nog tot daaraan toe, zolang er maar wel open gecommuniceerd wordt.”

Van Straaten vindt het onbestaanbaar dat er zoveel organisaties zich bezighouden met de wolf, maar dat er nauwelijks transparantie is en de meeste organisaties “democratisch oncontroleerbaar” zijn. Zo zegt ze: “De Wageningen Universiteit is wel ‘Woo-baar’, maar het onderdeel WENR (Wageningen Environmental Research – red.) niet”. Ook het Duitse Senckenberg Instituut dat pathologisch onderzoek doet naar het DNA van wolven, wil geen openheid van zaken geven. Op vragen van Eerste Kamerlid en lid Provinciale Staten Gelderland Eric Kemperman (BBB) over het gebrek aan transparantie, antwoordde gedeputeerde bij provincie Gelderland Peter Drenth op 21 juni dat onderzoeksresultaten van instituten als Senckenberg en Wageningen niet vrijgegeven worden, “omdat er dan een commerciële partij mee aan de haal gaat”.

Tussen 1810 en 1811 werden in een jaar tijd in Roermond elf mensen door een wolf gedood en zijn er drie of vier gewond geraakt. Dit betrof voornamelijk kinderen, van wie niets, slechts een zakdoek of wat ledematen werd teruggevonden. De in Limburg gespecialiseerde historicus Arthur Schrijnemakers (1917-2015) onderzocht het geval in de jaren ’80. Hij concludeerde dat het zeer waarschijnlijk was dat het drama in Roermond hond-wolfkruisingen betrof, op basis van waarnemingen, gedrag en afwijkingen in sporenvondsten die hij aantrof in historische geschriften.

Volgens een rapport in 2007 van Valerius Geist, bioloog aan de universiteit van Calgary, kunnen “wolven onder bepaalde omstandigheden buitengewoon gevaarlijk zijn voor mensen”. Na in Canada een leven lang hoefdieren en wolven bestudeerd te hebben, dacht hij dat wolven onschadelijk waren. Hij herzag zijn mening nadat wolven steeds opdringeriger werden en zijn vrouw en hij zelfs eens per tractor moesten vluchten. Volgens hem zijn er zeven fasen die de wolf doorloopt zodra hij zich ergens vestigt, van extreem schuw tot bijzonder agressief.