^DeAndereKrant

Sonne Copijn, imker en bestuurder van de Bee Foundation, verloor onlangs twaalf van haar dertien bijenvolken. “Ik heb in de afgelopen tien jaar nooit zoveel sterfte gehad”, vertelt ze op 25 maart aan actualiteitenprogramma EenVandaag. Ze blijkt niet de enige bijenhouder met grote verliezen te zijn. Imker Marjan Kemperman heeft ook veel last van bijensterfte, vertelt de Scherpenzeelse aan De Andere Krant. “In 2023 is 30 tot 40 procent van mijn volken niet door de winter gekomen, ondanks een goede inwintering.” Copijn startte een enquête onder alle Nederlandse imkers om zoveel mogelijk informatie te verzamelen over de uitzonderlijk hoge sterfte onder honingbijen.

Naast virussen, ziektes en de invloed van klimaatverandering is ook de uitrol van 5G een van de mogelijke antwoordopties in de vragenlijst. “Daarmee word je al snel tot de wappies gerekend”, vertelt Copijn in een interview met Trouw. “Maar als je kijkt naar wat er anders is dan voorheen, wil je die straling toch ook kunnen uitsluiten. Bijen zijn erg gevoelig.” Kemperman sluit zich hierbij aan: “Er wordt veel te weinig echt onafhankelijk onderzoek uitgevoerd naar de effecten van straling op bijen. In Italië zijn in augustus 2020 in twee dagen tijd 130 volken gestorven, een totaal van 4 miljoen bijen. Straling als mogelijke oorzaak wordt nergens genoemd. Toch is deze ramp precies gebeurd in een vanaf 2018 door de EU goedgekeurd gebied onder het Gardameer, om testen uit te voeren met nieuwe 5G-technieken.” Kemperman heeft geen idee of dit daadwerkelijk de oorzaak is geweest. “Maar het zou toch in ieder geval in de overwegingen en onderzoeken meegenomen moeten worden?”

Uit een rondgang onder verschillende organisaties blijkt de kennis over de mogelijke link tussen straling en bijensterfte beperkt. De Nederlandse Bijenhoudersvereniging laat weten: “Onze kennis en kunde is helaas niet voldoende om daar een oordeel en/of standpunt over te vormen”. De vereniging verwijst door naar Bijen@WUR, een onderzoeksinstituut van Wageningen Universiteit. Het Kenniscentrum Insecten geeft ook aan niemand te hebben met “verstand van deze materie” en stuurt eveneens door naar Wageningen. Navraag van De Andere Krant aldaar levert echter niets op. “Helaas zijn deze week onze bijenonderzoekers afwezig en niet bereikbaar. Wellicht kunnen we u een volgende keer helpen.” Het nationale museum voor de biodiversiteit in Leiden, Naturalis Biodiversity Center, antwoordt wel: “Wij hebben een aantal bijenexperts in huis, maar die houden zich allen niet bezig met de mogelijke invloeden van elektromagnetische velden op bijen”.

Kemperman vindt dat er eerst op gemeentelijk en provinciaal niveau kritisch gekeken moet worden naar de verdere uitrol van 5G, maar het bewustzijn erover ontbreekt meestal. “Ik heb de ervaring dat mensen vaak van de ene verbazing in de andere vallen als ik ze vertel over de effecten van straling. Heel veel mensen zijn zich niet bewust van bijvoorbeeld de straling die LED-licht afgeeft en wifi-routers in de lantaarnpalen. Vroeger zag je om elke lantaarnpaal allemaal vliegjes, motten en spinnenwebben. Dat is totaal verdwenen.”

Pascale Plusquin, provinciaal statenlid voor de Partij voor de Dieren in Limburg wijt de overmatige bijensterfte vooral aan gifgebruik en monocultuur. Goed onderzoek naar de effecten van 5G en zendmasten is volgens Plusquin wel van belang, maar straling heeft volgens haar een veel kleiner aandeel in de bijen- en insectensterfte dan het gifgebruik en de monocultuur. “We zijn wel kritisch op die masten. Ons standpunt is: je moet dat niet doen voordat je weet wat de gevolgen daarvan kunnen zijn.”