^DeAndereKrant

Dat er begin 2021 burgers waren die twijfelden aan de veiligheid van de coronavaccins, was niet verbazingwekkend. De vaccins waren immers razendsnel ontwikkeld en gebaseerd op een nieuwe techniek. Het was daarom evenmin verrassend dat de overheid al eind 2020 voorsorteerde op deze groep. Er werden specifieke materialen ontwikkeld om de twijfels weg te nemen. Zoals het ‘informatieve’ filmpje waarover we al schreven in het vorige nummer van De Andere Krant (p.14). Hoe gevaarlijk zijn de coronavaccins?, luidde de titel van het filmpje. De hoofdrol was voor immunoloog prof. dr. Marjolein van Egmond (UMC Amsterdam).1

Er was de overheid veel aan gelegen dat de nieuwe materialen hun doel niet zouden missen. Daarom werd eind januari 2021 gedurende drie dagen een digitaal burgerforum gehouden, met 24 deelnemers.2 Ze kregen filmpjes te zien, waaronder Hoe gevaarlijk zijn de coronavaccins?, en spraken met experts. Het filmpje met Van Egmond bleek effectief. Uit onderzoek van het Nijmeegse Radboud UMC en het RIVM kwam naar voren dat de grootste opinieverschuiving was opgetreden op het thema ‘veiligheid’. Kortom: de deelnemers hadden na de wasstraat aanmerkelijk minder twijfels dan daarvóór.

Het was dan ook een zorgvuldig gescript filmpje over de eventuele risico’s van de genetische mRNA-vaccins (Pfizer en Moderna), dat half december was gemaakt met als afzender ‘Universiteit van Nederland’. Opmerkelijk was dat naast de allergische reactie nog één potentiële, ernstige bijwerking de revue passeerde: auto-immuunziekten. Weliswaar met een wat vriendelijkere benaming: ‘auto-immuunklachten’. Van Egmond meldde dat “in extreem zeldzame gevallen” het afweersysteem in de war kan raken door een vaccin, waardoor het per ongeluk het eigen lichaam aanvalt. “Maar we weten al dat deze kans in elk geval kleiner is dan 1 op 40.000 want nog niemand van de proefpersonen heeft tot nu toe dit soort bijwerkingen gekregen.”

Over een ‘bedrijfsongevalletje’ tijdens de fase-III-studie met het Astrazeneca-­vaccin werd gezwegen. In september 2020 was die studie tijdelijk stilgelegd nadat een proefpersoon myelitis transversa had gekregen, een ontsteking van het ruggenmerg die neerkomt op een dwarslaesie. Myelitis transversa is een bekende auto-immuunreactie na vaccinatie, volgens het medisch handboek Vaccines and Autoimmunity (2015). Maar Astrazeneca wuifde een verband met het vaccin weg, waarna de fase-III-studie werd hervat. Uiteindelijk kregen meer mensen deze auto-immuunziekte en begin 2022 nam het Europese Medicijn Agentschap (EMA) myelitis transversa op als bijwerking in de bijsluiters van het Astrazeneca en het Janssen vaccin.

Toen de deelnemers aan het burgerforum eind januari naar Hoe gevaarlijk zijn de coronavaccins? keken en werden gerustgesteld over het risico van auto-immuunklachten, was Gregory Michael al bijna een maand dood. Deze 56-jarige Amerikaanse arts kreeg op 18 december 2020 een Pfizer-prik. Drie dagen later werd hij gediagnosticeerd met acute ITP ofwel Immuun trombocytopenie, dat zich kenmerkt door een laag aantal bloedplaatjes. Aan deze auto-immuunziekte wijdt Vaccines and Autoimmunity een heel hoofdstuk. Begin januari overleed Michael aan een hersenbloeding, door gebrek aan bloedplaatjes. Een week later verscheen over hem een artikel in The New York Times.3 Eind januari was in het Amerikaanse Vaccine Adverse Event Reporting System (VAERS) – het Amerikaanse Lareb – het aantal gevallen van ITP na toediening van het Pfizer- of Moderna-vaccin al opgelopen naar 36.4

De geruststellende info van Van Egmond was vooral een lege huls, omdat het slechts een momentopname betrof. Het begin van een auto-immuunziekte kan immers “binnen een periode van dagen of jaren” na vaccinatie plaatsvinden, aldus Vaccines and Autoimmunity. Het zei dus bitter weinig dat in de onderzoeksgroep nog geen auto-immuunziekte was opgetreden. Maar Van Egmond stelde onomwonden dat lange termijnbijwerkingen “eigenlijk nooit” worden gezien na vaccinatie.

Zij benoemde in het filmpje het risico van auto-immuunklachten en wist die tegelijk te downplayen. Dat was slim met het oog op wat onvermijdelijk zou gaan gebeuren: meldingen van auto-immuunziekten na coronavaccinatie. Die waren in dit opzicht een ‘gecalculeerd’ risico. Dat is wel helemaal duidelijk sinds een rapport van de Australische registratie-autoriteit, uit januari 2021, op straat ligt.5 Daarin staat dat het Pfizer-vaccin bij proefdieren het interferon-gamma (IFN-γ) verhoogde, met een verwijzing naar wetenschappelijke literatuur die aangeeft dat IFN-γ een rol speelt bij auto-immuniteit. “Auto-immuunziekten zijn dus een potentieel risico van het vaccin”, aldus het rapport. EMA, en daarmee ook de Nederlandse medicijnautoriteit CBG, hadden destijds toegang tot diezelfde gegevens.

Opmerkelijk is dat de registratie-autoriteiten voorafgaand aan de voorlopige vaccingoedkeuring geen aanvullende onderzoeksgegevens hebben geëist van Pfizer over dit potentieel risico. Door het vaccin ‘geïnduceerde’ auto-immuunziekten werden echter niet nader bestudeerd in het niet-klinische programma, aldus het Australische rapport. In die kennisleemte zou worden voorzien door verzameling van “klinische gegevens na de voorlopige registratie”. Ofwel: de gevaccineerden konden zelf wel proefkonijn spelen. Daartoe mogen we ook de vele voornamelijk jonge mannen rekenen die myocarditis (hartspierontsteking) kregen na mRNA-vaccinatie, eveneens een ‘auto-immuunklacht’.6

Dit raakt aan een wereldwijde belofte: de coronavaccins zouden razendsnel worden ontwikkeld, maar er zouden geen ‘bochten’ worden afgesneden. Ook in Hoe gevaarlijk zijn de coronavaccins? suggereert Van Egmond dat de ontwikkeling supersnel is gegaan, maar niet ten koste van de zorgvuldigheid. Is dit nog wel vol te houden met het Australische rapport op tafel? De Britse verplegingswetenschapper dr. John Campbell vindt van niet. Eind maart citeerde hij in één van zijn video’s over dit rapport met verbijstering de passage over het ontbreken van studies naar het potentieel risico van auto-immuunziekten.7 “Ik geloofde al deze senior-wetenschappers op hun woord. Alles wat normaal wordt gedaan, zou worden gedaan.”

Campbell voelt zich belazerd. Terwijl hij niet eens lijkt te beseffen wat het Risk

Management Plan (RMP) van Pfizer in december 2020 benoemde bij de “ontbrekende” veiligheidsinformatie. Behalve onder meer “gebruik tijdens de zwangerschap” stond er ook: “Gebruik bij patiënten met auto-immuun of inflammatoire aandoeningen”. De risico’s voor zowel zwangere vrouwen als patiënten met auto-immuun-aandoeningen waren niet onderzocht. Beide groepen moesten maar gewoon de proef op de som nemen. Dat dit niet altijd goed heeft uitgepakt, illustreert een studie van eerder dit jaar over de auto-immuunziekte alopecia areata (pleksgewijze kaalheid).8 Daarin worden gevallen beschreven waarin de kaalheid verergerde na mRNA-vaccinatie. Extra pijnlijk is dat het voornamelijk jonge vrouwen betrof die ook zonder vaccin Covid-19 wel hadden overleefd. Net zoals de jonge mannen met myocarditis.