^DeAndereKrant

Defensie wil via het Nationaal Programma Ruimte voor Defensie (NPRD) agrarische, natuur- en woongebieden omzetten in militair gebied voor dertien verschillende doeleinden, zoals grootschalige munitieopslag, snel inzetbare munitieopslag, explosie-oefenterrein, vliegroutes met oefengebied voor onbemande vrachtdrones en onbemande helikopters. Volgens Defensie zijn gebieden binnen een straal van 700 meter van munitiedepots te gevaarlijk om te wonen, waardoor bewoners en bedrijven gedwongen zijn te vertrekken.

Een minstens zo ingrijpende behoefte van de krijgsmacht is volgens Defensie-woordvoerder Peter Honings de stationering van F-35’s. De huidige standplaatsen van de luidruchtige straaljagers zijn Volkel en Leeuwarden. Voor 45 straaljagers wordt nu meer ruimte gezocht. Bovendien is er bij tijd en wijle ruimte nodig voor transportvliegtuigen en toestellen uit het buitenland. Defensie onderzoekt daarom of het beter is de huidige vliegbases uit te breiden of nieuwe locaties in gebruik te nemen. Het ministerie liet haar oog daarvoor vallen op de luchtmachtbases Gilze en Rijen, Woensdrecht, Eindhoven of het reactiveren van locatie De Peel. Medegebruik van de civiele luchthavens Lelystad, Twente en Eelde wordt ook overwogen.

De Navo, de nieuwe werkgever van Mark Rutte, eist van Nederland meer locaties voor snel inzetbare munitieopslag. Kandidaten voor één grote of meerdere kleinere depots zijn Lemmer en Kollummerwaard Oost en West (Friesland), Luddeweer en Slochteren (Groningen), Exloo en Wezup (Drenthe) en Tjuchem (Groningen). Als extra locatie voor grootschalige munitieopslag wordt gekeken naar één grote of twee kleinere. In aanmerking komen Biddinghuizen en Dronten (Flevoland), Dalfsen en Weerselo (Overijssel), Hummelo, Zevenaar, Zoelen Oost en West (Gelderland). Gemeente Duiven en Zevenaar hoopt dat Defensie terughoudend is met ‘het opeisen van nieuwe gronden’ en allereerst haar eigen terreinen goed benut. Ook voor andere doeleinden, zoals oefenterrein voor ontploffingen en helikopterlandingen, worden in Nederland locaties onderzocht.

In juni en juli worden door het hele land in elke provincie en de gemeente Vlieland, informatieavonden georganiseerd om burgers over het NPRD te informeren. Zo hoorden Dalfsenaren tijdens een bijeenkomst 10 juni in Zwolle tot hun grote verbazing dat hun gemeente was geselecteerd als potentieel munitieopslaggebied. Woningen in zone A of B, respectievelijk binnen 400 of 700 meter afstand, zouden onbewoonbaar worden. Gebouwen in zone C (binnen 1700 meter van het depot) kunnen schade ondervinden bij een ongeluk, maar mogen in de meeste gevallen wel bewoond worden. Deze onbewoonbare A- en B-zones voor de gezochte alternatieven voor grootschalige munitieopslag betreffen alleen al 312 woonhuizen en bedrijven, waarvoor de besluiten van de overheid in spanning afgewacht worden door de bewoners. Zo betreft het onder andere 104 woningen in het Gelderse Hummelo, 24 in het Overijsselse Weerselo en 39 in het Gelderse Zevenaar. Met bewoners, wier huizen, boerderijen of bedrijven op de slooplijst komen of in waarde dalen door de plannen, gaat Defensie volgens Honings in gesprek om tot een schikking te komen: “Heel soms komt er een Kroonbesluit via de rechter voor onteigening, maar meestal loopt het anders”.

Honden- en kattenpension Jet Dogs ligt precies in het gebied in Zevenaar dat onderzocht wordt voor grootschalige munitieopslag. Eigenares Jet Broer woont en werkt bij het dierenpension en zou dus moeten vertrekken wanneer de plannen van Defensie doorgang vinden. Ze was niet op de hoogte van de ingrijpende plannen. Ze is verbaasd dat de gemeente haar hierover niet heeft geïnformeerd. “Ja, maar dat gaat dus niet zo gebeuren. Ik ga niet vertrekken. Ik zit hier met m’n bedrijf. Waarom zetten ze die opslag niet bij het kabinet in Den Haag? De boeren hier in de buurt willen ze ook al weg hebben.” Broer zou de burgemeester hier graag over spreken.

De milieueffecten van de plannen worden de komende tijd in kaart gebracht met een planMER, waarbij naar de impact gekeken wordt op gezondheid en veiligheid voor mens, bodem, water, natuur en cultuur. De nieuwe militaire gebieden worden door het nieuwe kabinet in 2025 toegewezen in de Vaststelling Nationale beleidsvisie NPRD en onderbouwd met een definitieve milieueffectenrapportage (MER). Demissionair staatssecretaris Christophe van der Maat liet begin dit jaar in een Defensiemagazine in elk geval weten dat “als we vrijheid willen, dan moeten we de hinder accepteren”.