^DeAndereKrant

“Er moet een einde komen aan de onrechtmatige aanwezigheid van buitenlandse troepen en onrechtmatige militaire acties in Syrië,” zei afgelopen week de Chinese afgevaardigde bij de Verenigde Naties, Zhang Jun, in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. Iran uitte soortgelijke kritiek. “De crisis in Syrië moet op vreedzame wijze tot een einde worden gebracht, in lijn met de principes van het internationaal recht en in het bijzonder met inachtneming van de nationale soevereiniteit en territoriale integriteit van landen”, zei VN-ambassadeur Zahra Ershadi. Ze noemde in dit verband niet alleen de VS, maar ook Israël dat al jarenlang bombardementen uitvoert in Syrië. Ze riep de leden van de VN Veiligheidsraad op hun “dubbele standaard” te verlaten en de aanvallen uitdrukkelijk te veroordelen.

Israël voerde op 31 augustus raket­aanvallen uit op de internationale luchthaven van het Syrische Aleppo en op doelen rond de hoofdstad Damascus. Op 26 augustus voerden Israëlische gevechtsvliegtuigen een aanval uit bij de stad Masyaf op wat volgens de Syrische autoriteiten een onderzoeksinstelling is en volgens westerse bronnen een opslagplaats voor middellangeafstandsraketten. Daar gingen op 24 en ook 25 augustus Amerikaanse aanvallen aan vooraf op verschillende doelen rond de steden Mayadin en Deir ez-Zor. Is er een verband tussen de militaire acties van de Amerikanen en die van de Israëliërs? En wat is de bedoeling ervan?

Syrië is jarenlang verscheurd geweest door een proxyoorlog, met aan de ene kant de door Rusland en Iran gesteunde regering van de Syrische president Bashar al-Assad en aan de andere kant de VS en bondgenoten die uit waren op een regeringswissel in Damascus. Gewapende groepen in Syrië die probeerden Assad te verdrijven, ontvingen steun vanuit het Westen, Turkije, Israël, Saudi-Arabië en diverse Golfstaten. Daarnaast voerden de VS en bondgenoten, waaronder Nederland, luchtaanvallen uit, naar eigen zeggen op posities van ISIS. De Russen bombardeerden, behalve ISIS, ook andere groeperingen die tegen Assad streden waaronder Al Nusra, de Syrische tak van Al Qaida. De Israëlische strijdkrachten doen gewoonlijk geen mededelingen over de aanvallen die ze uitvoeren en dus ook niet over het waarom ervan. De paar keer dat ze zich er wel over uitlieten, zeiden ze dat deze gericht waren tegen Iraanse milities in Syrië. Zo heeft Israël een probleem met de aanwezigheid van Hezbollah. Dit is een politieke partij in Libanon, maar ook een militante beweging van sjiitische moslims, die zich tijdens de oorlog in Syrië schaarde aan de zijde van Assad. Israël heeft een probleem met deze groepering omdat Hezbollah een probleem heeft met Israël. De groepering kwam voort uit verzet tegen de Israëlische bezetting van Libanon en streeft sindsdien de ontmanteling van de staat Israël na. Israël en ook de VS beschouwen Hez­bollah als een proxyleger van het eveneens sjiitische Iran.

De oorlog in Syrië is zo goed als voorbij. ISIS speelt geen rol van belang meer. Hetzelfde geldt voor de door de VS en bondgenoten gesteunde jihadisten en opstandelingen. Maar de VS en Israël blijven dus bombarderen. Waarom? Hezbollah is zich blijven roeren in Syrië tegelijk met andere, waarschijnlijk door Iran gesteunde militanten. Als er Israëlische luchtaanvallen plaatsvinden, dan zijn die dus voornamelijk daarop gericht. Israëlische raketten raken bijvoorbeeld nooit posities van de Russen, die overigens al sinds decennia een militaire aanwezigheid hebben in het land, met goedkeuring van de Syrische regering.

Anders zit het met de Amerikanen. Die hadden een militaire aanwezigheid opgebouwd in Syrië, naar eigen zeggen om ISIS te bestrijden en om de naar onafhankelijkheid strevende Koerden te beschermen tegen het Syrische regeringsleger. Voormalig president Donald Trump wilde de door zijn voorganger, Barack Obama, gestuurde troepen terughalen. Maar hij bedacht zich, toen hij begreep dat zij voornamelijk olierijke gebieden bezet hielden in noordoost Syrië. “Ik hou van olie, we houden de olie”, zei hij op 1 november 2019. Assad reageerde hierop door te zeggen dat Trump “de beste president” was die de VS ooit hebben gehad. Niet vanwege diens politiek, maar vanwege zijn transparantie. “Wat kunnen we ons beter wensen dan een transparante vijand?”

De Amerikaanse luchtaanvallen van 24 en 25 augustus kwamen in reactie op raketaanvallen op twee Amerikaanse bases bij de olievelden van al-Omar en Koniko. Drie Amerikaanse militairen zouden hierdoor gewond zijn geraakt. President Joe Biden gelastte een tegenaanval ter bescherming van de Amerikaanse bezettingsmacht. Hierbij zouden volgens Washington vier militanten bij zijn omgekomen die gesteund werden door Iran. Dat land heeft in een reactie echter alle betrokkenheid ontkend bij de aanvallen op de Amerikaanse bases.

De VS werken voor de oliewinning samen met de Koerdische militie SDF. De gestolen olie wordt in lange colonnes van tankwagens naar Irak vervoerd. Dit gebeurt onder militaire begeleiding van de Amerikanen. Voordat de VS het gebied innamen, was het IS die zich de olie toe-eigende. Toen was het niet Irak maar Turkije waar de tankwagens heenreden.

Nederland en andere westerse landen houden zich stil over de illegale aanwezigheid van de VS op Syrisch grondgebied, over de diefstal van de olie en over de Amerikaanse en Israëlische bombardementen. Van sancties tegen de VS zoals tegen Rusland vanwege de oorlog in Oekraïne is al helemaal geen sprake. Toen de VS onder Trump dreigden te vertrekken, klonken er zelfs protesten, onder meer vanuit Britse en Franse regeringszijde. Als de Amerikanen zich terugtrokken, dan zou dit de Turkse president Recep Erdogan de vrije hand geven om de door Koerden gedomineerde militie SDF verdrijven uit Noord-Syrië.

Ankara beschouwt de beweging als terroristisch vanwege banden met de Turks-Koerdische afscheidingsbeweging PKK. Het zou een dolkstreek zijn in de rug van de Koerden, die zo moedig tegen IS hadden gestreden, riepen de Nederlandse media in koor.

Ondanks de Amerikaanse aanwezigheid vonden en vinden overigens nog geregeld gevechten plaats tussen aan de ene kant SDF en aan de andere kant het Turkse leger en door Turkije gesteunde groepen in Syrië. De Amerikaanse troepen bieden de Koerden hierbij geen enkele bescherming, behalve dus rond de olievelden. Het lijkt de SDF in de armen te drijven van de Syrische regering. De SDF kondigde in juni aan dat het met de Syrische regeringstroepen zou gaan samenwerken om een Turkse invasie af te wenden. De Koerdische militie YPG kwam in juli met dezelfde aankondiging. “Assad kan niet heersen over het noorden van Syrië zonder de Koerden, en de Koerden kunnen zichzelf niet beschermen zonder samen te werken met Damascus”, zei Syrië-expert Joshua Landis in een interview met de Amerikaanse website Al-Monitor.