^DeAndereKrant

Jan Storms is bekend vanwege zijn veelgeprezen standaardwerk op het gebied van de psychopathologie, Destructieve relaties op de schop. Met zijn inzichten heeft hij velen, waaronder ikzelf, geholpen destructief gedrag binnen een relatie te herkennen. Maar wat geldt in een relatie geldt ook in groter verband. Storms heeft de moed gehad zich tijdens de coronacrisis te mengen in het maatschappelijk debat om duiding te geven aan de destructieve maatregelen van de overheid en de volgzaamheid van het overgrote deel van de bevolking.

Wonend tegen de Duitse grens komt Storms zo nu en dan naar het westen om meditatietrainingen te geven. We ontmoeten elkaar in Uithoorn, in een pand waar kunstenaars hun atelier hebben en waar meditatiedagen worden gegeven. Fotograaf Mark Kamphuis licht de ruimte uit en hangt een langs de wand staand kunstwerk op van Pascale Lefebvre. We schuiven wat met banken en installeren ons voor een interview over bewustzijn, psychopathie en politiek. Thema: hoe kunnen we ons verlossen van de kwade invloed van een pathocratie, een toestand waarin mensen zonder empathie de macht in de samenleving overnemen. Volgens Storms hebben wij inzicht nodig in de kosmische wetten. Dat leidt tot inzicht in jezelf. Wanneer veel mensen dit inzicht verwerven, zullen we in een veel betere wereld belanden. Dat klinkt zweverig, maar bij Storms wordt het een heel praktisch verhaal.

Dat stamt al uit mijn kinderjaren, ik heb altijd een spirituele inslag gehad. Ik zat op de middelbare school voornamelijk te denken. Ik dacht na over hoe je het best een land kunt besturen. Toen ik 16 was had ik een wereldplan opgesteld om iedereen blijvend geluk te laten ervaren. Toen de poëtische lessen begonnen, ging ik pas meedoen op school. Wat je in poëzie vindt is zeer kernachtig, dat gaat over hoe het leven in elkaar zit, over de structuur van het leven. De stilte die hoorbaar wordt tussen de woorden, dat is de ziel. Dat is het niveau van het absolute en de interactie van de ziel met zichzelf, dat is de allergrootste kracht die er is.

In de Vedische traditie, de oud-Indiase overlevering, kom je precies hetzelfde tegen, de hele Veda wordt mantra genoemd. Mantra gaat om de structuur van de taal. Los van elke conceptuele betekenis vertegenwoordigt de klank de details van de interactie met de ziel. Dat is de kosmische intelligentie. In al haar fijne details vertegenwoordigt dat de blauwdruk van de schepping. Dat zijn de natuurwetten. Een natuurwet heeft een dubbele status. Om de kosmische intelligentie te kennen moet je het gebied van het onveranderlijke leren kennen. Dat vindt de mens in de stilte van zijn eigen bewustzijn. Het meest diepe inzicht dat je kunt verwerven in de werkelijkheid is door inzicht te verwerven in jezelf. Dat kun je gebruiken om een menselijke beschaving te vestigen zonder schade. Wij zitten nu in een beschaving met verregaande technologische ontwikkeling met schadelijke nevenwerkingen, wat erop wijst dat het inzicht niet fundamenteel is, er ontbreekt iets.

De ontwikkeling van de mens zou voorop moeten staan. Wat de politiek voor ogen heeft, is een maatschappijstructuur waarbij je een kleine kliek hebt die alles voor het zeggen heeft. Met daaronder een grijze massa van slaven die zo zwak mogelijk gehouden wordt. Dat proberen ze met behulp van leugens en met geweld door te drukken. Maar een verlichte samenleving kan door het inherent vermogen van de mens toegang hebben tot de totale intelligentie van de natuur en haar diepe wijsheid. Dat betekent dat het individu een enorme kracht heeft. Per saldo worden de besturen dan gevoed door de krachten van onderaf in plaats van dat alles van bovenaf bepaald wordt.

Ik bedoel beiden, je hebt beïnvloeding tussen alle niveaus en dan heb je een samenleving die de complexiteit van het natuurlijke leven weerspiegelt. Net als in een lichaam elk niveau van biologische organisatie informatie ontvangt van elk onderliggend en van elk bovenliggend niveau. En ook het DNA, dat zeer complex is met koppelingen en terugkoppelingen naar alle niveaus van het lichaam. Wat geldt voor het menselijk lichaam, geldt ook voor het lichaam van de samenleving. Mensen die bestuurlijke verantwoordelijkheid dragen, moeten zich ook laten besturen door de noden van het volk. Net zoals in een gezin de ouders de kinderen richting geven en openstaan voor de noden van het kind, in die zin bestuurt het kind de ouders. Dat is communicatie en iets heel anders dan dictatuur. Die openheid van communicatie hebben we de afgelopen jaren niet gezien in bijvoorbeeld de plannen van het WEF, de Great Reset. Dan gaat het om ‘Wij weten wat goed is voor jou, zonder enig invoelen van wat je voor je ontwikkeling nodig hebt’.

In de jaren ’60 van de vorige eeuw schreef de Poolse professor Andrzej M. Lobaczewski daarover het boek Political Ponerology: A Science on the Nature of Evil. ­Ponerologie is oorspronkelijk een tak van de theologie, dat is de studie van het kwaad, en hier dus van het kwaad in politieke zin. Dat was in de tijd dat het communisme nog heerste in Polen. Hij beschrijft een proces waarbij geesteszieke mensen de macht in de samenleving overnemen en aan het einde van dat proces ontstaat een pathocratie waar psychopaten de hoofdrol spelen.

Absoluut! Wij leven in een pathocratie. Wat Lobaczewski interessant genoeg zegt is dat de pathocratie mogelijk wordt gemaakt doordat mensen in de samenleving massaal dissociëren. Dat hebben we in de afgelopen jaren ook gezien, hoe mensen dissociëren en niet meer in staat zijn naar de werkelijkheid te kijken. Ze zijn door een bepaald narratief gehypnotiseerd en contact maken met de werkelijkheid is er niet meer bij. Iedereen die een beetje wakker is zal dat hebben meegemaakt, dat je iets probeert over te brengen, maar mensen kunnen en willen niet luisteren en denderen maar door als een kudde lemmingen. De dissociatie zit hem daarin dat je doet alsof onwelgevallige inhouden in je leven er niet zijn. Oppervlakkig gezien kunnen die mensen een vrij normaal leven leiden, maar op het ogenblik dat er iets is waar je even naar zou moeten kijken of actie op ondernemen, doet men alsof het er niet is.

Dat is bij heel veel mensen het geval. Je kent de uitspraak ‘Elk volk krijgt de regering die het verdient’. Als je een bevolking hebt die onvoldoende in contact staat met zichzelf, krijg je een regering die niet in contact staat met de bevolking. Als mensen vervreemd zijn van zichzelf, niet wakker zijn, dan krijg je dat.

Binnen de groep die zich niet verzet, zit wel verschil. Er zijn mensen die zeggen dat ze het druk hebben en geen tijd voor al die zaken, dus maar gewoon doen wat ze wordt opgedragen. Er zijn mensen die echt angstig zijn en zich vastklampen aan degenen die het voor het zeggen hebben, want ze zijn bang dat ze dood kunnen gaan en denken dat ze veilig zullen zijn als ze het allemaal opvolgen. Die komen bedrogen uit. Voor een psychopaat zijn wij geen mensen, slechts werktuigen, en als wij niet nuttig zijn dan gooien ze die werktuigen weg. Het feit dat er tienduizenden doden zijn gevallen, alleen al in Nederland, maakt voor een psychopaat niet uit. Het wijdverbreid zijn van dissociatie geeft de kwaliteit van het collectief bewustzijn aan. Dat is een gunstige voedingsbodem voor leiders die zeer ongezond zijn, die psychopaat zijn en die dan de lakens uitdelen.

Psychopathie is een zeer ernstige stoornis die vaak op jonge leeftijd ontstaat en in die zin ook is aan te merken als een ontwikkelingsstoornis. Een jong kind heeft bescherming nodig en als die er niet is, of er gebeurt een ongeval of er ontstaat een situatie die als levensbedreigend ervaren wordt, dan ontstaat er trauma en blijft een kind op bepaalde aspecten stil staan in zijn ontwikkeling. In hele diepe eigenschappen die te maken hebben met de kern van het menszijn, met de beschikbaarheid van de ziel, het functioneren van het geweten, het vermogen om verbinding aan te gaan met zichzelf en op basis daarvan ook met de ander. Je hebt dan te maken met mensen met een geweldige innerlijke armoede, met iemand die uitsluitend in zijn eigen wereld zit. Stel je voor dat iemand met een dergelijke handicap het schopt tot minister-president. Die heeft geen flauw idee wat de belangen zijn van de ander, die kent alleen zijn eigen belang.

Wanneer je de mens ten diepste tot ontwikkeling kunt brengen, heb je het fundament om in een paradijselijke wereld te belanden. Het bewustzijn zit in onszelf. Traditioneel bezig je meditatie om het bewustzijn te doorgronden. Er is een belangrijk onderscheid tussen technieken die afkomstig zijn uit de wereld van de kluizenaars, de wereldverzakers, en mensen die in de wereld leven. Dat heeft te maken met hoe er naar het ego wordt gekeken. In de cultuur van de kluizenaars is het ego een slecht iets, het is een obstakel dat je moet doden. Maar als mensen die in de wereld leven dat doen, dan brengt hen dat schade. Wij hebben in deze wereld vooral last van mensen met een te zwak ego. In de psychologie is bekend dat het welslagen van therapie afhankelijk is van de egosterkte. Ook spirituele verwezenlijking is afhankelijk van egosterkte. Wat je nodig hebt in de wereld, is een productief leven in de maatschappij. Daarvoor heb je een krachtig, maar wel harmonieus ego nodig. Het ego is het kleine zelf en dat moet met het grote Zelf, met de ziel, in harmonie zijn.

De waardigheid van de ziel is zuiver bewustzijn. Het komt vaak voor dat de ego-ontwikkeling ingehaald moet worden, omdat mensen tijdens hun opvoeding geen gelegenheid hebben gekregen om hun eigen identiteit te ontwikkelen. Je relatieve natuur leren kennen, is aan de slag gaan in de wereld om te exploreren wat bij je past. Dat is belangrijk om een gezond en evenwichtig leven te kunnen leiden. Wanneer dat goed zit, maakt dat een krachtige spirituele ontwikkeling mogelijk. Het ego is dan geen hindernis, maar juist een hulpmiddel. Dan kun je sturen, je zult dagelijkse meditaties doen, maar in de loop van de dag ga je engageren en verantwoordelijkheden dragen. Spirituele ontwikkeling betekent dat je een totale integratie hebt van het leven. Wat dat betref verkeert de spiritualiteit in een geweldige crisis.

Zie het als een grote vuilnisbelt. Toch is het mogelijk dat je op een vuilnisbelt een diamant vindt. Maar dat is niet de plek waar je zou moeten zoeken. Je kunt daar als zoeker veel tijd verliezen. Je moet de daadwerkelijke ervaring hebben van de absolute staat van bewustzijn. Anders heb je niets in handen, dan is het een inspirerend idee misschien, maar daar blijft het dan bij. De afgelopen jaren met de zogenaamde pandemie heb je gezien dat leiders van religieuze organisaties zich gecompromitteerd hebben. Zoals de Dalai Lama die zich voor het oog van de camera laat vaccineren. Veel van die leiders zijn ook op bezoek geweest bij het WEF (World Economic Forum). Dat wil niet zeggen dat allen gecompromitteerd zijn, maar velen wel. En de politiek van tegenwoordig laat zich adviseren door bankiers, door CEO’s van grote bedrijven, ze laten zich adviseren door het grote geld.

Op een gegeven ogenblik draait het om. De goeden organiseren zich en omarmen hun innerlijk potentieel. Een effectieve meditatie speelt daarin een belangrijke rol, omdat je daarmee het totale vermogen van jezelf in bezit neemt en daarmee ook boven je individuele krachten uitrijst. Innerlijke vrijheid vormt de basis voor actie, waarbij je profijt hebt van de kosmische intelligentie die gebruik maakt van mensen die zich daarvoor opengesteld hebben. Laat je niet verleiden tot negatieve emoties, want daarmee speel je de tegenkrachten in de hand. Ongezonde energie wordt gevoed door boosheid en verontwaardiging, terwijl de positieve krachten worden gevoed door inzicht en helderheid. Gevestigd in het zelf, voorbij de dualiteit van geest en hart, kun je tot actie komen. Dat is de spirituele opdracht. Sta op en vecht.