^DeAndereKrant

De universiteit, die de leus ‘Wil je studeren, laat je vaccineren’ in haar communicatie-uitingen gebruikt, beroept zich op de neutrale rol die zij naar eigen zeggen inneemt. Haar bij vlagen emotionele oproep voor vrij onderwijs voor iedereen, leidde tot een petitie die door 77 ­studenten en medewerkers van de UvH werd ­ondertekend. “Er waren meer ­mensen die het met me eens waren, maar de petitie niet wilden ondertekenen uit angst voor de consequenties voor hun carrière. Dat zegt eigenlijk al genoeg.”

“Humanistiek gaat over het potentieel van de mens om zin te geven aan zijn leven, zonder daarbij gebruik te maken van externe factoren zoals religie of overheid. Het bestudeert en onderzoekt aspecten van menselijkheid, vanuit psychologisch, sociologisch en filosofisch oogpunt. Hoe wij als mensen vanuit die bevindingen een menswaardige samenleving creëren.”

“Laat ik vooropstellen dat dit vooral ook een persoonlijke zoektocht is voor mij. Hoe ik het zie, is dat onze samenleving niet écht vrij is zolang er sprake is van ­negatieve vrijheid. Je bent pas echt vrij in ­positieve vrijheid. Positieve en negatieve vrijheid gaan niet over goed of fout. Deze zienswijze is beschreven door Isaiah Berlin, filosoof en politicoloog. Negatieve vrijheid is ‘vrij zijn van invloed van anderen’ en dit houdt verband met de bevrijding van dwang, ziektes en bezetters. Positieve vrijheid is de mogelijkheid je eigen leven te scheppen, naar eigen inzicht. De mens weet echter niet wie hij zelf is en wat hij wil. Het gevolg van de nauwe kaders waarmee het systeem is ingericht. Door autoriteiten wordt een moraal opgelegd en mensen hebben nooit autonomie kunnen ontwikkelen.”

“En die crisis is er ook omdat de ­moraal die door de autoriteiten -onze regering- wordt voorgeleefd niet veel bijdraagt aan een menswaardige samenleving. Er wordt ­informatie verzwegen, over van alles gelogen, en er wordt geen verantwoordelijkheid genomen voor fouten”.

Een volk dat blindelings zijn leiders volgt en zelf nauwelijks moreel bewustzijn heeft ontwikkeld. Tijdens de uitwerking van dit interview zoek ik nog wat verder in het gedachtegoed van Isaiah Berlin. Hij heeft sympathie voor wat men noemt een ‘fatsoenlijke samenleving’. Maar wat Berlin afwijst, is een universele moraal die zou moeten leiden tot de totale perfectie van mens en samenleving. Dat is te dogmatisch en simplistisch en bovenal ook gevaarlijk, omdat het koren op de molen is voor totalitaire ideologieën als het communisme.

“In het humanisme is het individuele zingevingskader altijd belangrijk, en de ‘waarom’-vragen. Voor mij is dat bewustzijnsontwikkeling en me verbinden met iets groter dan mezelf, ik noem dat het goddelijke, en ik voel dat ik in die zoektocht een ‘leuker’ mens word. Dat ik meer emotionele draagkracht heb, compassie ontwikkel en verbinding maak met andere mensen en met het leven. Daaruit ontwikkelt zich een moraal. Goed en kwaad vind ik ook niet zo interessant. Nietzsche had mooie inzichten over levenskunst, hij sprak over de ‘heren- en slavenmoraal’. Volgens hem is moraal een uitvinding van slaven, die sterke heren te bedreigend vonden en ze daarom ‘slecht’ noemden. Nietzsche’s ‘herenmoraal’ betrof mensen die ook de negatieve aspecten van hun karakter kunnen omarmen en daarmee dus volop in het leven stonden. Zij konden de ‘smarten van het leven’ aan en schiepen daarmee hun eigen karakter. Zo leert iemand zelf wat ‘goed’ is. Nietzsche verafschuwde mensen die de massa volgen in algemene ideeën over goed en kwaad.“

“Veel mensen denken dat alles harmonieus en liefdevol moet worden opgelost. Ik geloof niet dat liefde zachtaardigheid is, maar dat liefde waarheid is. En als iemand vanuit integriteit handelt dan is het altijd goed. Zingeving is een zoektocht naar jezelf. Het heeft niet zoveel te maken met ego, maar gaat om het realiseren van je ‘zelf’, en de verbinding met iets groters. De aarde, het leven, het goddelijke. En dat missen we nu heel erg in de maatschappij, deze waarden zijn vervangen door kapitalisme en technologie, maar die geven mij -behalve geld en uiterlijke zaken- niets terug om mij innerlijk mee te ontwikkelen. Terwijl dit zo nodig is om in een flow te komen van moeiteloosheid. Op het moment dat de mens de controle loslaat, zich overgeeft aan het leven en in het ‘nu’ kan zijn, ongeacht de situatie, dat is het moment dat er van binnen iets verandert. Menselijk ontwaken ontstaat als je precies daar kunt zijn, waar je bent.”

Enthousiast vertelt Aafke over haar projecten. Op dit moment ligt haar focus op het geven van trainingen over zingeving, onder andere vanuit Academy Upstarter. Daarnaast organiseert ze survivalweekends. “Ik heb verschillende mensen ontmoet die me van alles leren over overleven in de natuur. Zelf onderzoek ik de mogelijkheden om een leven vorm te geven in kleinere communities zonder de controle van het systeem en welke bestuursvormen daarbij passen.”