^DeAndereKrant

Vloeiend spreken is voor het overgrote deel van de wereldbevolking vanzelfsprekend, maar een heel klein percentage stottert. In Nederland gaat het om circa 175.000 mensen. Wereldwijd zijn het er naar schatting 60 miljoen. Het is moeilijk te zien, maar stotteren bezorgt de stotteraar in veel gevallen leed, frustratie en angst. “Ik heb dit boek geschreven om uit de doeken te doen wat er allemaal schuilgaat achter stotteren”, stelt Ingrid Del Ferro in een interview met De Andere Krant.

Mijn vader was operazanger Len Del Ferro. Hij vertolkte opera’s als Othello in de grootste theaters van de wereld. Met Maria Callas heeft hij nog een plaat opgenomen.

In Amsterdam vestigde hij zich als zangpedagoog en daar kwam een keer een Duitse tenor op zangles die heel erg stotterde. Iedereen kan zingen zonder te stotteren, maar niemand had tot die tijd bedacht hoe dat eigenlijk kwam. Deze Duitse tenor zong prachtig, maar zodra hij ging spreken liep hij helemaal vast. Toen hij ademhalingsoefeningen voor zijn zangstem kreeg, gebaseerd op de training van het diafragma (het middenrif – red.) bleek het stotteren na een paar dagen over te zijn. Dat wekte mijn vaders nieuwsgierigheid.

Hoe kwam het dat bij deze man het stotteren over ging? Zijn hypothese was dat het middenrif verantwoordelijk is voor het stotteren. Dat heeft hij in 1978 voor de eerste keer in Nederland wetenschappelijk laten onderzoeken. Zijn aanname werd bevestigd. Het vastzetten van de middenrifspier is de fysieke oorzaak van het stotteren.

Niet alleen met ademhalingsoefeningen, maar met een spreektechniek gebaseerd op de ademhalingsspier, waardoor de timing van ademen en spreken optimaal wordt. Wat ­mensen die stotteren doen, is praten en tegelijkertijd inademen en dan blokkeer je. Bij Del Ferro leren we hoe je moet gaan praten, waarbij de middenrifspier geen stotterende, ongecontroleerde bewegingen maakt, zodat deze spier die lucht heel vloeiend tegen de stembanden aandrukt. Dan kun je niet anders dan vloeiend spreken.

Het is een intensieve training van vijf dagen. Op de eerste cursusochtend wordt theoretisch uitgelegd wat ik net zei, maar dan wat uitvoeriger. Daarbij komt eigenlijk al de eerste oefening. Het middenrif is aangehecht aan onze ribben en heeft een koepelvorm. In de oefening zetten mensen hun handen op hun ribben en duwen tijdens het spreken de ribben naar binnen, waardoor de middenrifspier vloeiend omhoog wordt gemanipuleerd. Stotteren is dan onmogelijk.

Je moet je voorstellen dat er mensen bij ons komen die tien tot vijftien jaar hebben gestotterd en die vele jaren logopedie hebben gehad. Ze kunnen nog geen twee woorden achter elkaar zeggen, maar door die techniek spreken ze ineens vloeiend. Dat is mindblowing. Ik ben eraan gewend, maar voor ouders van stotterende kinderen is het heel emotioneel om voor de eerste keer je kind vloeiend te horen praten.

De volgende stap is dat je de handen van je ribben weghaalt en dat je met inbeelding en concentratie die middenrifspier leert manipuleren. Daarna confronteren we deelnemers met spreeksituaties waarin ze zouden kunnen gaan stotteren. Of het nou hardop lezen is, iets voordragen, presenteren in een groep of telefoneren. Voor al die momenten hebben we technieken die elke keer weer zijn gebaseerd op het vloeiend laten bewegen van de middenrifspier. Doordat je direct fantastische resultaten ziet, krijgt het zelfvertrouwen een megaboost. Je wordt de hele tijd trots en dan komt de zon weer door de wolken.

Je kunt gewoon praten en de angst voor letters, woorden en situaties wordt steeds verder afgebouwd. Eigenlijk omdat je een ‘tool’ in handen hebt waarbij je gegarandeerd vloeiend spreekt.

Duizenden. Wereldwijd. Ik word overal ingevlogen en dan ga ik daar weer mensen helpen om van het stotteren af te komen.

Ja. Inclusief privétrainingen voor politici die stotteren en die niet in een groep willen. De trainers zijn alle ervaringsdeskundigen. Mijn vader is in 1992 overleden, toen ik 24 was. Zijn levenswerk kon ik voortzetten, want ik werkte al met hem samen. Ik ben ontzettend dankbaar en ook trots dat ik dat heb kunnen uitbouwen tot een gerenommeerd instituut.

Er zijn inderdaad opleidingen logo­pedie voor spreek- en gehoorstoornissen. Ik deed bij mijn vader de opleiding, omdat het zo specifiek is. Ik leid weer anderen op die Del Ferro-­stottertherapeuten worden. De algemene opinie is dat stotteren eigenlijk een handicap is. Met die overtuiging is het je noodlot: eens een stotteraar, altijd een stotteraar.

Ja, het kan het helemaal over gaan. Het is voor mij en duizenden anderen die daarmee te maken hebben onvoorstelbaar dat er anno 2024 nog steeds wordt gezegd dat stotteren een handicap is, waar je niet van afkomt, terwijl het tegendeel gewoon waar is. Niemand hoeft met zijn stotteren te leren leven. Al onze docenten hebben zelf gestotterd en die spreken allemaal. Ga niet als deskundige tegen anderen zeggen: ‘Jij komt er nooit van af’. De gevolgen van dat soort uitspraken zijn desastreus. Je moet je voorstellen dat je al tien jaar lang elke week naar je vertrouwde logopedist gaat, je je oefeningetjes doet en dan hoort dat je ermee moet leren leven. Dan stort je wereld in.

Het is nogal psychoanalytisch. Ze zoeken naar oorzaken. Hoe is het gekomen dat toen het jongetje of meisje 3 jaar was, is gaan stotteren? Interessant te weten, maar het kind stottert nog steeds. Dan wordt er heel erg gekeken naar de ouders. Zijn ze wel vaak genoeg thuis? Ligt er niet te veel spanning bij het kind? Dat soort vragen.

Heel leuk. In 2015 heb ik daar gastcolleges gegeven. Mijn kennis wil ik graag graag delen en ik vertelde over de methoden. Stotteren is trouwens een van de oudste kwalen van de mensheid. Mozes was een stotteraar. De Griekse redenaar Demosthenes overwon zijn gestotter door oefening. In de klassieke oudheid wisten ze al dat je ervan af kon komen.

Ik vind het onverteerbaar dat mensen moeten horen dat ze van het stotteren nooit meer afkomen, daarom ben ik voor de toekomst bezig een opleiding stottertherapie op te zetten.