^DeAndereKrant

De overheid was er in coronatijd alles aan gelegen om de vaccinatiebereidheid voor het coronavaccin zo hoog mogelijk te krijgen. Daarbij had het Rijk korte lijntjes met (nieuws)programma’s bij de (publieke) omroepen. Hoewel in de mediawet staat dat media onafhankelijk dienen te zijn, dus “niet door overheid of commercie beïnvloed”, toont Van den Bos aan dat ‘live magazine’ Tijd voor Max zich liet gebruiken als vehikel voor vaccinpropaganda op een moment dat er vooral veel vraagtekens gezet konden worden bij de coronavaccins en het gepush ervan door de overheid. Zonder enig kritisch tegengeluid kreeg Van Essen de gelegenheid een door VWS voorgekookte boodschap te verkondigen.

Een reconstructie. In een e-mail, verzonden op maandag 7 december 2020, schrijft VWS aan onder meer RIVM het volgende: “Het pr-bureau wees op onderstaande en bijgaande enquête onder 1200 huisartsen op Huisarts Vandaag”. Het ministerie maakte zich zorgen over de lage vaccinatiebereidheid onder sommige groepen zorgverleners en haalt daarom de besloten site voor huisartsen aan waar een welgevallig resultaat gepubliceerd is: uit een enquête blijkt dat 90 procent van de huisartsen zich wil laten vaccineren met het nauwelijks onderzochte coronavaccin. Tachtig procent van de huisartsen ziet zichzelf hierin bovendien als “voorbeeldfunctie”, schrijft VWS een kleine maand voordat de eerste Nederlander met het coronavaccin werd geprikt. “Wij stellen voor om dit breder bij media onder aandacht te brengen, om te beginnen met Omroep Max, maar ook bij andere media. Liefst willen we een slot bij Tijd voor Max morgen (is eind van de middag), en dan bij voorkeur live aan tafel”, stuurt de VWS-medewerker op maandag om 14:49 uur, met het verzoek indien mogelijk op zo’n korte termijn ook een deskundige “witte jas” naar voren te schuiven. “Liefst bieden we het item vandaag aan, met de bevestiging van de betreffende RIVM’er erbij, dat is kansrijker.”

Iets meer dan 24 uur later schuift tv-dokter Ted van Essen, lid van de Denktank Desinformatie – een clandestien gezelschap dat namens de overheid de vaccinatiebereidheid propageert en sceptici in een negatief daglicht stelt – aan voor de dinsdaguitzending van de talkshow. Gespreksleider Sybrand Niessen geeft na een minuut of twintig een voorzet aan Van Essen door te refereren aan de zelfuitgevoerde Max-vaccintest, waarna de tv-dokter losgaat met een betoog over het belang van het coronavaccin. “Met name ouderen zijn zeker bereid het vaccin te nemen. Van de huisartsen wil liefst 90 procent zich laten vaccineren, zo is net bekend geworden”, aldus Van Essen, die live op tv de voorzet van VWS binnenkopt.

“Het zou ook helpen als de zorgverleners laten zien dat ze hun verantwoordelijkheid nemen”, beweert Van Essen daarna, “want die beschermen zichzelf (…), maar ook de mensen waarvoor ze zorgen. Dus ik hoop dat ze massaal die prik gaan nemen.” Het zijn opmerkingen die kunnen worden beschouwd als desinformatie, aangezien destijds nog helemaal duidelijk kon zijn of het vaccin verspreiding van corona zou voorkomen. Inmiddels is ook bewezen en erkend dat coronavaccins transmissie niet voorkomen. De opmerkingen passen ook niet bij een onafhankelijk medisch deskundige, maar wel bij de rol Van Essen als vaccinlobbyist namens The European Scientific Working group on Influenza and other Respiratory Viruses (ESWI). De uitlatingen zijn ook in strijd met zijn rol als voorzitter van de stichting Code Geneesmiddelenreclame (CGR), een organisatie die toeziet op gedragsregels voor reclame voor receptgeneesmiddelen en de samenwerking tussen zorgaanbieders en farmaceutische bedrijven.

De gang van zaken is volgens Van den Bos exemplarisch voor de miljoenen kostende VWS-operatie om “medische opinievormers te beïnvloeden, zodat zij ambassadeurs van de vaccinatiecampagne zouden worden om met één mond het verhaal van VWS te verspreiden”. De onderzoeker schreef er in maart 2023 al een uitgebreid blog over. Van den Bos stelt dat Reclamebedrijf Roorda tientallen miljoenen euro’s kreeg van de overheid om de geesten rijp te maken voor vaccinatie. Het bedrijf bedacht daarvoor onder andere de slogan ‘Stroop je mouw op’, waarvoor vele BN’ers zich leenden, inclusief tv-dokter Van Essen zelf. Alleen die campagne kostte in het eerste kwartaal van 2021 al drie miljoen euro.

Bij Max werd ook nog een ander door VWS voorgekookt item besproken: “Hoe je ervoor kunt zorgen dat het niet gaat knallen in de familie”. Hierin vertelde familiepsycholoog Dave Niks het publiek hoe om te gaan met familieleden die de coronaregels niet zo nauw nemen.