^DeAndereKrant

Na de vernietigende branden op Maui, die begonnen op 8 augustus vorig jaar, was Hawaï letterlijk en figuurlijk het brandpunt van de wereld. De razendsnel verspreidende vlammen zorgden voor een ravage die deed denken aan een oorlogsgebied: meer dan 2700 gebouwen brandden tot de grond toe af. Vermoedelijk honderden mensen verschroeiden in het inferno. Het was de grootste ramp ooit op Hawaï, een eilandengroep behorend tot de Verenigde Staten.

Terwijl de rookpluimen nog boven het eiland hingen, wisten de gevestigde media en autoriteiten al te melden dat het een natuurramp betrof, als direct gevolg van de klimaatverandering op aarde. “Hoe klimaatverandering het weelderige Hawaï in een vuurzee veranderde”, schreef de New York Times op 14 augustus. “Voorafgaand aan deze branden is er een periode geweest waarin het meerdere maanden behoorlijk droog was”, zei weerman Peter Kuipers Munneke drie dagen eerder bij de NOS. “De meerjarige trend laat zien dat dit gebied droger lijkt te worden. Dat is een klimaatsignaal.” De gouverneur van Hawaï, Josh Green, wist op 13 augustus ook al te melden dat de onverwachte branden “een directe link met climate change” hadden.

Veel lokale inwoners, ternauwernood aan een gruwelijke dood ontsnapt, hebben deze lezing vanaf de eerste dag ter discussie gesteld op de sociale media. Zij zien vele discrepanties in de aanpak van de ramp, waardoor ze een hele andere bron van de branden vermoeden. Maar hun verhaal is door de reguliere pers en autoriteiten genegeerd. Journalist Lauren Chen reisde vijf maanden na de ramp af naar Maui om deze getuigenissen van de inheemse bevolking alsnog vast te leggen op film.

“De nieuwsmedia gingen massaal naar Maui en toonden hun rituele dooddoener door global warming en climate change als schuldige aan te wijzen”, begint Chen haar half uur durende documentaire gepubliceerd op Blaze.tv – de omroep van de conservatieve tv-persoonlijkheid Glenn Beck. “De autoriteiten werden uitgebreid aan het woord gelaten, enkele slachtoffers kwamen aan het woord, president Joe Biden kwam en maakte wat misplaatste grappen (‘that’s some hot ground, gentlemen’) en dat was zo ongeveer het laatste wat men van Lahaina kreeg te horen in de media”, aldus Chen.

Het ware verhaal is volgens haar heel anders. “Het is een verhaal van een corrupte, incompetente elite, volledig bereid om alles kapot te laten gaan.” Ze toont berichten waaruit blijkt dat Hawaïaanse overheidsfunctionarissen al jaren eerder waarschuwden voor de slechte constructie van elektriciteitsdraden, die bij stevige wind weleens los zouden kunnen raken, zoals inderdaad gebeurde op 8 augustus. Ze vertelt over het geavanceerde tsunami-waarschuwingssysteem op Maui dat niet in werking is gezet, waardoor mensen niet werden gealarmeerd. Ze zoomt in op problemen met de haperende watertoevoer voor de brandweer. En toen het vuur vrij spel had, konden mensen niet vluchten, zo vertelt ooggetuige Travis Miller. “De politie heeft wegblokkades opgeworpen.” Velen zijn daardoor zittend in de auto, staand in een file, overvallen door de vlammenzee. “Het is zo’n groots falen van de autoriteiten geweest. De sleutel tot overleven, was niet luisteren naar wat opgedragen werd”, aldus Miller.

Het falen is niet alleen het gevolg van overmacht geweest, zo stelt Mike Cicchino, een inwoner die met zijn gezin de zee in vluchtte toen de vlammen naderden. “Het begon met een gevecht tegen een brand en het werd een strijd tegen de overheid. Ze doen alsof ze mensen helpen, maar het is allemaal een façade. Het kostte me bijvoorbeeld vijf weken om 700 dollar hulpgeld te krijgen. Daarvoor heb ik keihard moeten knokken. Mensen realiseren zich niet hoe duur het hier is. Een hotel kost 500 tot 1000 dollar per nacht. Het is heel lastig onderdak te vinden. Je bent constant nerveus en het is een gevecht met FEMA (de officiële rampenbestrijdingsdienst van de VS). Ik heb geen enkele hulp van ze gehad.”

Vijf maanden later wordt er over wederopbouw slechts gesproken, maar er gebeurt weinig. De lokale bewoners, die in constante onzekerheid leven, hebben vermoedens dat de autoriteiten andere plannen hebben met de dure grond: een gemiddeld huis in Lahaina kost meer dan een miljoen dollar. “Jullie praten alleen over ons, terwijl jullie mét ons zouden moeten praten”, klinkt steevast tijdens ‘inspraakavonden’.

Het rampgebied is nog altijd hermetisch afgesloten en wordt streng bewaakt. Bewoners kunnen slechts sporadisch naar de plek waar hun voormalige huis stond. Pers is niet welkom, verzekeringsmaatschappijen evenmin, waardoor mensen geen idee hebben wanneer ze weer kunnen denken aan het bouwen van een nieuw onderkomen. Ondertussen belagen commerciële partijen de vaak wanhopige, noodlijdende slachtoffers met snel geld in ruil voor hun braakliggend land. “De mensen met macht lijken alles te willen wissen, zodat ze niet hoeven te dealen met culturele en historische belangen”, vertelt een bewoner. “Nu niemand zijn land kan bewaken, zullen ze straks de bulldozers erover halen en hun smart city, of wat ze ook willen doen, optuigen”, voorspelt hij.

“Het is inmiddels een herkenbare cyclus in rampgebieden”, stelt Chen. “De media en politici arriveren snel. Ze doen alsof ze betrokken zijn, maar er verandert niets en niemand wordt verantwoordelijk gehouden. Iedereen gaat door, de slachtoffers worden vergeten. In het geval Lahaina is het nog gekker: degenen die ervoor hebben gezorgd dat het zo mis is gegaan, zijn degenen die nu profiteren van hun falen.”