^DeAndereKrant

“Wij zijn de onmisbare natie”, verklaarde president Joe Biden afgelopen weekend tot twee keer toe in een televisiespeech tot het Amerikaanse volk. “Amerikaans leiderschap houdt de wereld bij elkaar.”

De term ‘onmisbare natie’ (‘indispensable nation’) werd voor het eerst gebruikt door Madeleine Albright, minister van Buitenlandse Zaken onder Bill Clinton. “Als wij geweld moeten gebruiken, dan is dat omdat wij Amerika zijn. Wij zijn de onmisbare natie”, verklaarde zij in een televisie-interview in 1998. Albright was twee jaar daarvoor al het symbool geworden van Amerikaans unilateralisme toen ze ijskoud verklaarde dat de dood van een half miljoen Iraakse kinderen door Amerikaanse sancties tegen Irak “de moeite waard” was geweest. (“It was a very hard choice, but we think the price is worth it.”)

Ook in de huidige geopolitieke crisis in het Midden-Oosten laat Amerika zich niets gelegen liggen aan de rest van de wereld. Maar er is een groot verschil met de jaren ’90. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie waren de VS oppermachtig. Nu moeten zij niet alleen een opgekrabbeld Rusland naast zich dulden, maar worden ze aan alle kanten voorbijgestreefd door China. Rusland en China hebben bovendien aanzienlijke steun in de rest van de wereld – de ‘Global ­South’, zoals de ‘derde wereld’ tegenwoordig wordt genoemd. Op een conferentie onlangs in Beijing, waarin de voortgang werd besproken van China’s Belt and Road Initiative (de ‘Nieuwe Zijderoute’), ontving president Xi Jinping staatshoofden en vertegenwoordigers uit 130 landen. De Russische president Poetin was eregast.

“De VS zijn nog nooit zo geïsoleerd geweest”, verklaarde Harvard-econoom Jeffrey Sachs, voormalig topadviseur van de VN en onder meer de Russische en Amerikaanse regering, afgelopen week in een interview in de podcast The Duran van Alexander Mercouris en Alex Christoforou. “Dit is het eindresultaat van langdurig falend beleid.” Hoe geïsoleerd Amerika is, werd pijnlijk duidelijk tijdens Bidens recente bezoek aan het Midden-Oosten, waar noch de Egyptische president noch de Jordaanse koning met hem wilden praten. Daarvoor al had de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Tony Blinken veertien uur moeten wachten voordat het staatshoofd van Saoedi-Arabië hem te woord wilde staan.

“De Arabische wereld is nog nooit zo verenigd geweest”, stelt ex-CIA-analist Larry C. Johnson in een andere podcast, van ex-rechter en Fox News-presentator Andrew Napolitano. “Turkije, Jordanië, Pakistan, Egypte, Saoedi-Arabië, Iran, Marokko, Syrië, Jemen, Irak – allemaal veroordelen ze Israël en eisen ze dat de Palestijnen een eigen staat krijgen.” Ook in de VN-veiligheidsraad staan de VS alleen. Een Braziliaanse resolutie voor een staakt-het-vuren in Gaza, werd slechts door een Amerikaans veto tegengehouden. “De regering Biden heeft alle diplomatieke wegen afgesloten”, verklaart buitenlandspecialist Alexander Mercouris van The Duran. “Niemand praat met Biden. Niemand vertrouwt hem.”

Waarnemers vrezen dat de penibele positie van de VS op het wereldtoneel kan leiden tot een levensgevaarlijke escalatie van het conflict in het Midden-Oosten. Biden, die in zijn televisiespeech benadrukte dat militaire steun aan Oekraïne en Israël een “slimme investering” is (de artilleriegranaten worden gemaakt in twaalf verschillende Amerikaanse staten, merkte hij op), vraagt het Congres om nog eens 106 miljard dollar aan militaire steun voor Oekraïne en Israël. Mercouris: “Biden lijkt niet echt geïnteresseerd te zijn in Gaza. Hij lijkt meer geïnteresseerd in uitbreiding van het conflict naar Iran en Syrië.” De Amerikanen hebben Iran, Syrië en Hezbollah in Libanon gewaarschuwd zich niet met Gaza te bemoeien. Ze laten niet alleen twee Carrier Strike Groups (vliegdekschepen met elk 7.500 militairen) naar de Middellandse Zee opstomen, maar hebben ook ‘militaire adviseurs’ naar Israël gestuurd om te helpen bij de geplande invasie van Gaza. Rusland heeft op zijn beurt gewaarschuwd dat het zijn hypersonische raketten kan inzetten als Russische militairen in Syrië worden getroffen. Deze kunnen worden gelanceerd vanaf MIG-jachtvliegtuigen in de Zwarte Zee. De Chinezen hebben zes oorlogsschepen in paraatheid gebracht in de buurt van Israël en de Golfregio. Iran heeft gedreigd met ingrijpen als de vernietiging van Gaza door blijft gaan. Navo-lid Turkije heeft laten weten volledig achter de Palestijnen te staan. Pakistan heeft Turkije zelfs openlijk kernwapens aangeboden. Israël valt inmiddels al doelen aan in Libanon en er zijn meldingen van aanvallen van “pro-Iraanse groepen” op Amerikaanse bases in de regio.

Volgens Mercouris is er een heel klein groepje ‘neoconservatieven’ binnen de Amerikaanse regering dat op dit moment het Amerikaanse beleid bepaalt. Hier hoort Biden zelf bij, en ook enkele machtige Republikeinse senatoren zoals Mitch McConnell en Lindsey Graham. Volgens Mercouris luistert dit groepje naar niemand. “Deze mensen sturen aan op oorlog met iedereen tegelijk: Rusland, China, Iran. Het is een ongelooflijk gevaarlijke en beangstigende situatie.” Hij wijst op de overeenkomsten met de situatie in 2002 toen president George W. Bush onverbiddelijk aanstuurde op oorlog met Irak vanwege de ‘massavernietigingswapens’ die het land zou hebben. “Net als toen drukken ze gewoon hun wil door.”

McConnell, de leider van de Republikeinen in de Senaat, haalde zelfs weer de term ‘as van het kwaad’ van stal. Die bestaat volgens hem nu uit Rusland, China, Iran en Noord-Korea. “Een heel wat machtiger as dan destijds, toen Bush die term gebruikte voor Irak, Iran en Noord-Korea”, merkt Mercouris cynisch op. Hij ziet maar één voordeel voor de VS in vergelijking met 2002: “Toen was er nog enig verzet vanuit Europa, met name vanuit Frankrijk en Duitsland. Nu horen we helemaal niets uit Europa.”

Wat de situatie er volgens Mercouris nog dreigender op maakt, is dat de Amerikaanse economie er veel slechter voor staat dan in 2003. De staatsschuld stijgt al jaren gestaag tot inmiddels 33.000 miljard dollar, dat is 100.000 dollar per hoofd van de bevolking, terwijl de rente is gestegen naar 5 procent, waardoor de VS steeds meer moeten betalen om hun schuld af te lossen. “Als het mis gaat met de economie, zouden ze weleens nog agressiever kunnen worden. Oorlog kan dan worden gebruikt om af te leiden van de economische crisis. De ‘neocons’ zien dit mogelijk als hun laatste kans om hun streven naar Amerikaanse wereldheerschappij door te drukken.”

Sommige waarnemers geloven dat Bidens oorlogszuchtige beleid wordt ingegeven door electorale overwegingen. Ex-volksvertegenwoordiger Ron Paul, die bekend staat als tegenstander van het Amerikaanse buitenlandse beleid, wijst erop dat Biden zich in zijn speech trachtte te profileren als ‘oorlogspresident’. Biden schepte op dat hij “de eerste Amerikaanse president is die een oorlogsgebied heeft betreden dat niet door Amerikaanse strijdkrachten wordt gecontroleerd sinds president Lincoln.” Daarmee verwees hij naar een eerder bezoek van hem aan Kiev. Over zijn bezoek aan Israël zei Biden: “Ik heb gehoord dat ik de eerste Amerikaanse president ben die Israël heeft bezocht tijdens een oorlog.”

Of deze strategie succes zal opleveren, is de vraag. Uit opiniepeilingen blijkt dat een meerderheid van de Amerikaanse bevolking vóór een staakt-het-vuren is in Gaza. Ook vanuit Amerikaanse regeringskringen klinkt steeds meer weerstand. “We hebben nog nooit met zoveel regeringsfunctionarissen gesproken die ons toevertrouwen dat ze nog nooit zo bezorgd zijn geweest”, meldde de invloedrijke website Axios onlangs. Persbureau Associated Press (AP) publiceerde een artikel waarin vier anonieme Amerikaanse regeringsfunctionarissen aan het woord kwamen die geschokt waren door de agressieve houding van hun Israëlische collega’s. Die zeiden dat ze Gaza gingen aanpakken zoals de geallieerden in 1945 het met Dresden deden: platgooien, ongeacht de gevolgen voor onschuldige burgers. AP verwijderde het artikel later van haar website.