^DeAndereKrant

Ik moest denken aan mijn Brusselse tijd toen ik vorige week een artikel schreef over de censuur die door de Europese Commissie wordt uitgeoefend op online media zoals Youtube, Google en Twitter. Ik had weer eens contact met een woordvoerder van de Commissie. Die ontkende uiteraard dat de EU aan censuur doet. Wat Brussel doet is “desinformatie bestrijden”, e-mailde hij mij. “Dat heeft niets met censuur te maken.”

Ja, ze pakken het tegenwoordig slimmer aan dan vroeger. De Commissie heeft onder de vlag van het Europese Digitale Media Observatorium (EDMO) een netwerk opgezet van 14 ‘anti-desinformatie-hubs’. Deze speuren op sociale media naar ‘desinformatie’. De hub voor de Benelux heet ‘Benedmo’. Daar zijn enkele tientallen ‘experts’ bij aangesloten (waaronder zelfs journalisten van KRO-NCRV-programma Pointer). Hoe bepalen zij wat ‘desinformatie’ is? Ik heb die vraag voorgelegd aan een aantal van hen. Geen antwoord natuurlijk.

Maar we weten het antwoord. EDMO publiceerde namelijk op 20 januari een triomfantelijk rapport: ‘Anderhalf jaar bestrijding van desinformatie’. Daarin stonden de resultaten van de nijvere arbeid van de fact-checkers. Wat blijkt? Alle afwijkende meningen over kwesties als Oekraïne, Covid-beleid en klimaatbeleid worden aangemerkt als ‘desinformatie’. Zelfs complete onderwerpen staan op de zwarte lijst. Immigratie bijvoorbeeld, en ‘EU-instellingen’ en ‘EU-politici’. Kritiek op Ursula von der Leyen is dus nu ‘desinformatie’.

Concreet voorbeeld: de uitspraak ‘De Russische invasie in Oekraïne is gerechtvaardigd’, krijgt van EDMO het vinkje: ‘desinformatie’. Is dit niet een politieke mening, vroeg ik de woordvoerder van de Commissie? Nee, schreef hij: “Het is een feit dat Ruslands agressieve oorlog tegen Oekraïne niet kan worden gerechtvaardigd.” Het rapport stond vol met dit soort voorbeelden. Zelfs een uitspraak als ‘Elektrische auto’s zijn nutteloos’, wordt bestempeld als ‘desinformatie’.

Dat mensen hun mening verwarren met de feiten, kom je wel vaker tegen, zeker in Brussel. Maar de EU onderneemt ook daadwerkelijk actie om deze desinformatie te ‘bestrijden’. Eind vorig jaar heeft de EU een wet aangenomen, de Digital Services Act (waar ‘jij, Europa’ vast nog nooit van hebt gehoord!), die Brussel de macht geeft om sociale media te dwingen ‘desinformatie’ te verwijderen of verstoppen. Censuur dus.

Maar wacht even. Er zit een addertje onder het gras. De woordvoerder van de Commissie legde mij namelijk uit dat de Commissie niet zelf bepaalt wat desinformatie is. Dat doen de factcheckers van EDMO. En die zijn volgens hem, hoewel betaald door Brussel, ‘onafhankelijk’.

Dat niet alleen: het is ook niet zo dat de Commissie vervolgens de sociale media zegt wat ze wel en niet mogen publiceren. Nee, de platforms moeten zélf rapporteren aan de Commissie wat zij doen om ‘desinformatie’ aan te pakken. Doen ze dat niet goed, dan kunnen ze een boete krijgen van honderden miljoenen euro’s. Het resultaat is natuurlijk dat de sociale media zelfcensuur gaan toepassen. ‘Het zekere voor het onzekere nemen.’

Ziedaar de censuur nieuwe stijl. Brussel ‘verbiedt’ niets, ze scheppen alleen een klimaat waarin het uiten van onwelgevallige ideeën kan leiden tot het sluiten van je platform. Ze verbieden geen ideeën, ze drukken ze weg.

Het censuurbeleid op sociale media dat vanuit Brussel wordt gecoördineerd en hier wordt uitgevoerd door clubjes als Benedmo (in samenwerking met de linkse Nieuwscheckers van Peter Burger van de Universiteit van Leiden), moet je zien in combinatie met de enorme subsidiëring van de NPO en andere media door de overheid. Daarmee worden kritische meningen ook weggedrukt of zwartgemaakt. (Denk aan de ‘reportage’ van Nieuwsuur vlak voor de verkiezingen over De radicalisering van Thierry Baudet, betaald van uw en mijn belastinggeld.) Dit is hoe de gevestigde machten de publieke opinie controleren zonder hulp van ouderwetse censuur.

Toch wil ik deze column niet in mineur eindigen. Het gaat ze namelijk niet lukken. De Brusselse baantjesjagers, de gesubsidieerde woke-bubbeltjes, de ambtenaren van Nieuwsuur en Pointer – zij zullen er niet in slagen om te controleren wat wij zeggen en denken. Zij kunnen de waarheid niet gevangen zetten en de menselijke spirit onderdrukken. Daar zijn ze véél te klein voor.